Δωδεκάνησα: Γιορταστικές εκδηλώσεις για τα 61 χρόνια από την ενσωμάτωση (1948-2009)

Πριν από μερικά χρόνια είχα γνωρίσει μια γερόντισα από τη Ρόδο. Μεταξύ άλλων μου είχε πει μία φράση που από τότε χαράχτηκε στη μνήμη μου:

"Εμένα που με βλέπεις κόρη μου γεννήθηκα Οθωμανή υπήκοος, έπειτα με κάμανε Ιταλίδα, έπειτα Γερμανίδα, έπειτα Αγγλίδα, έπειτα έφυγα στη ξενητειά αφού δεν μποράγαμε τότε να ζήσουμε στον τόπο μας από τα κακά που μας ήβρανε κι έτσι έγινα και Αμερικανίδα. Τώρα στα γεράματά μου απόκαμα και γύρισα στην πραγματική μου πατρίδα για να θαφτώ σαν Ελληνίδα....."

Σε έναν βράχο έξω από το σπίτι της Σύμης όπου υπογράφτηκε το πρωτόκολλο της ενσωμάτωσης των Δωδεκανήσων στη μαμά Ελλάδα, βρίσκεται χαραγμένο επίγραμμα του Ρόδιου καθηγητή Φώτη Βαρέλη, σύμφωνα με το οποίο η Σύμη "αναγγέλλει" στα άλλα νησιά:

"Απόψε κρυφομίλησε η λευτεριά με μένα.

Πάψετε δώδεκα νησιά νάστε συλλογισμένα..."

Η τελική πράξη της επανένταξης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα δημοσιεύτηκε στις 9 Ιανουαρίου 1948 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (Νόμος 518) "περί προσαρτήσεως της Δωδεκανήσου εις την Ελλάδαν".

Προτύτερα οι Δωδεκανήσιοι θεωρούνταν Οθωμανοί υπήκοοι ενώ όταν ήρθαν οι Ιταλοί κατακτητές, θεωρήθηκαν Ιταλοί υπήκοοι...Κι έπειτα όταν στα Δωδεκάνησα επιβλήθηκε η Γερμανική κυριαρχία θέλησαν να τους κάνουν Γερμανούς και αμέσως μετά (για μικρό χρονικό διάστημα) Αγγλους. Με όλα τα δεινά που υπέστησαν, τα περισσότερα νησιά άρχισαν να ερημώνουν αφού οι Δωδεκανήσιοι μη αντέχοντας την προσπάθεια των κατακτητών να τους στερήσουν τις βασικές τους ελευθερίες, στράφηκαν στη μαζική μετανάστευση (κυρίως στην Αυστραλία, την Αφρική και την Αμερική-για αυτό η γερόντισα μου μιλούσε και για την Αμερικανική υπηκοότητα).

Ως επίσημη ημερομηνία της τυπικής και τελετουργικής Ενσωμάτωσης ορίστηκε από την ελληνική κυβέρνηση η ημερομηνία της 7 Μαρτίου 1948, η οποία γιορτάζεται κάθε χρόνο με ιδιαίτερη λαμπρότητα από τους Δωδεκανήσιους. Ετσι και φέτος λοιπόν στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας συγκεντρώθηκαν για να γιορτάσουν την ημέρα της λευτεριάς τους όπως λένε χαρακτηριστικά. Πέρα από το τυπικό τελετουργικό (ομιλίες πολιτικών, κληρικών, τοπικών παραγόντων κλπ) αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο ήταν η πολυπληθής παρουσία νέων παιδιών που πλημμύρισαν την γκρίζα αίθουσα. Ντυμένα καθώς ήταν με τις πολύχρωμες φορεσιές εντυπωσίασαν τους παρευρισκομένους με τις χορευτικές τους δεξιότητες χαρίζοντάς τους μια αίσθηση ψυχικής ανάτασης. Επειδή οι φωτογραφίες ήταν πολλές και δεν είναι δυνατόν να ενσωματωθούν όλες σε μια ανάρτηση, τις μάζεψα όλες στο παρακάτω βίντεο :

.....Ενα μικρό δείγμα από τις πανέμορφες φορεσιές είναι οι πλουμιστές φορεσιές της Αστυπαλιάς με τα έντονα χρώματα....

Χορευτικό της Αστυπαλιάς
....Λιγότερο περίτεχνη (μα εξ ίσου όμορφη) η Εμπονιάτικη φορεσιά της Ρόδου με τα χαρακτηριστικά δερμάτινα στιβάνια (μπότες)...
Ρόδος (Εμπονιάτικη φορεσιά)
Πιο εξαστισμένη η Κασιώτικη φορεσιά αφού οι Κασιώτες ήταν ξακουστοί ναυτικοί και σαν επέστρεφαν από τα ταξίδια κουβάλαγαν στις γυναίκες τους πολύτιμα υφάσματα από όλα τα μέρη του κόσμου για να ράψουν τα φορέματά τους....
Χορευτικό της Κάσου
Κασιωτοπούλα

....Ρόδινο το χρώμα της φορεσιάς της Νισύρου....
Χορευτικό Νισύρου

.....Πλούσιες μαντήλες σκέπαζαν τις Καστελλοριζιές....

Φορεσιά Καστελλόριζου

...Ενας μικρούλης χόρεψε με ιδιαίτερη επιδεξιότητα χορούς της Χάλκης....

Η βραδυά έκλεισε με την ευχή τα Δωδεκάνησα να παραμείνουν για πάντα ελεύθερα....

Φεύγοντας από την εκδήλωση στριφογυρνούσε στο μυαλό μου η φράση "Απόψε κρυφομίλησε η λευτεριά με μένα. Πάψετε δώδεκα νησιά νάστε συλλογισμένα" . Δεν ξέρω γιατί αλλά ήμουν συλλογισμένη καθώς τα βήματά μου με οδηγούσαν προς την έξοδο αφού στη μνήμη μου ήρθαν τα λόγια του Κασιώτη συνblogger Κασιωτοκουσέλι :

" Τo 1911 όταν οι Ιταλοί κατέλαβαν την Κάσο το νησί είχε 6000 κατοίκους,το μισό ακριβώς αριθμό πριν το ολοκαύτωμα. Τότε υπήρχε μόνιμη ακτοπλοϊκή σύνδεση που εκτελούσε το ιταλικό ατμόπλοιο FIUME. Σήμερα ο πληθυσμός του νησιού είναι 800 άτομα ,και η ακτοπλοική συγκοινωνία εκτελείται αναλόγως των κεφιών του εκάστοτε επιδοτούμενου εφοπλιστή".

Η ελευθερία είναι μια έννοια μάλλον σχετική αφού μεταξύ άλλων προϋποθέτει ελευθερία στις μετακινήσεις. Τα Δωδεκάνησα 61 χρόνια μετά την ενσωμάτωση δεν απολαμβάνουν το αυτονόητο αγαθό της ελεύθερης μετακίνησης αφού αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες. Η απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί στις ακτοπλοϊκές συνδέσεις των Δωδεκανήσων καταγράφονται (εδώ), (εδώ)και(εδώ). Καθώς φαίνεται όμως οι φωνές αυτές δεν φτάνουν στην Αθηνοκεντρική Ελλάδα η οποία κωφεύει στις εκκλήσεις των κατοίκων των ακριτικών νησιών για το αυτονόητο : να απολαμβάνουν όπως και οι υπόλοιποι πολίτες το δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση.

Τέλος πάντων, μετά από τις πρώτες αυτές σκέψεις βάλθηκα να κοιτάζω τις φωτογραφίες και τα βίντεο από την εκδήλωση εκείνης της βραδυάς. Χρώματα, μουσικές και τραγούδια καμωμένα από νεαρά παιδιά ειλικρινά με μάγεψαν. Ενα ελάχιστο δείγμα από την χορευτική δεινότητα των νεαρών μπορείτε να δείτε στο παρακάτω βίντεο όπου ο μικρούλης της παραπάνω φωτογραφίας χορεύει με εκπληκτικό τρόπο μια σούστα Χάλκης.....

ΥΓ. Για όποιον ενδιαφέρεται να βρει λεπτομερέστερες πληροφορίες αλλά και ιστορικά ντοκουμέντα της εποχής της ενσωμάτωσης μπορεί να βρεί στην ιστοσελίδα της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης της Ρόδου ιστορικά στοιχεία (χρονολόγιο) που αφορούν την πορεία προς την ενσωμάτωση με την Ελλάδα εδώ, πως γιορτάστηκε η τελετή της ενσωμάτωσης την 7η Μαρτίου του 1948 εδώ ενώ δημοσιεύματα του τύπου της εποχής εκείνης σχετικά με την Αγγλική κατοχή μπορείτε να βρεί κανείς εδώ.