"Frankestein" (στο Εθνικό Θέατρο του Ηνωμένου Βασιλείου)

Εικονογράφηση από τον Theodor von Holst στο εξώφυλλο της έκδοσης του 1831

Ο αναγνώστης του blog, κ. Κωνσταντίνος Γ. Καντούτσης  παρακολούθησε την παράσταση "Frankestein" στο Εθνικό Θέατρο  του Ηνωμένου Βασιλείου και θέλησε να μοιραστεί την εμπειρία του μαζί μας. Αναδημοσιεύω λοιπόν το κείμενο που μου έστειλε :  

Πριν λίγες μέρες παρακολούθησα την  καταπληκτική παράσταση "Frankestein" στο Εθνικό Θέατρο του Ηνωμένου Βασιλείου. Σας μεταφέρωτην εμπειρία μου :

Η παράσταση θα παίζεται μέχρι 27 Απριλίου 2011 στη σκηνή Olivier του Εθνικού θεάτρου (τα εισητήρια είναι ήδη sold out, δεν χάνετε όμως τίποτα να στηθείτε στην ουρά που σχηματίζεται τα πρωϊνά στην νότια όχθη του Τάμεση εκεί όπου βρίσκεται το θέατρο...Μπορεί να σταθείτε τυχεροί και να βρείτε κάποιο εισιτήριο της ίδιας μέρας) .

Για τους άτυχους θεατές που δεν θα καταφέρουν να εξασφαλίσουν εισιτήριο για την παράσταση αυτή θα προβληθεί ζωντανά σε επιλεγμένες κινηματογραφικές αίθουσες  από τις 17 Μαρτίου 2011 .

Λίγα λόγια για το έργο 

Η παράσταση βασίζεται στο Gothic μυθιστόρημα της Mary Shelley ‘Frankenstein, ο σύγχρονος Προμηθέας’. Πρωτοποριακό για την εποχή του, πολλοί το χαρακτηρίζουν ως μυθιστόρημα τρόμου. Αν και γραμμένο το 1818, μοιάζει με σύγχρονο έργο, αφού πραγματεύεται με προφητικό τρόπο σύγχρονες ανακαλύψεις των επιστημόνων (όπως  δημιουργία παιδιών του σωλήνα, επιλογή φύλου του τέκνου τους, μεταμόσχευση οργάνων χοίρων σε ανθρώπους,  σπουδαίες ανακαλύψεις της μοριακής βιολογίας με θεραπείες με βλαστοκύτταρα,  γονιδιακές θεραπείες κλπ.)

Το έργο βασίζεται σε διασκευή που έχει κάνει ο βραβευμένος με BAFTA Nick Dear.

Τo έχει  σκηνοθετήσει ο Danny Boyle, επίσης βραβευμένος με OSCAR (Slumdog Millionaire, 2008) και καλλιτεχνικός διευθυντής της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου το 2012.

Ενδιαφέρουσα είναι η εναλλαγή ρόλων από δύο καλούς Βρετανούς ηθοποιούς τον Johny Lee Miller -πρώην σύζυγο της Angelina Jolie και γνωστό μαραθωνοδρόμο- και τον Benedict Timothy Carlton που υποδύονται εναλλάξ ο καθένας, το «πλάσμα» και τον  Victor Frankestein .

Η υπόθεση είναι  γνωστή από πολλές κινηματογραφικές και τηλεοπτικές διασκευές. Πρόκειται για  την ιστορία του επιστήμονα Victor Frankestein που μετά από μελέτη των χημικών διαδικασιών για  τη διάσπαση των έμβιων όντων, καταφέρνει  να δημιουργήσει ζωή στο δικό του ‘πλάσμα ή τέρας’, το οποίο αν και έξυπνο και φιλάνθρωπο όν  που μιλά για αλληλεγγύη, αγάπη ακόμη και  για την πανανθρώπινη ανάγκη της συντροφικότητας θα παραμείνει  παρείσακτο και καταφρονημένο εξ αιτίας της φυσικής του ασχήμιας.  

Το έργο από μόνο του  με μια  φιλοσοφική , ψυχολογική θα τολμούσα να πω προσέγγιση προβάλλει έννοιες που ήδη αναφέραμε όπως : η μοναξιά, η διαφορετικότητα, η αγάπη , οι ανθρώπινες ανάγκες κ.α. 

Μια ιδιαίτερα ατμοσφαιρική είσοδο στη σκηνή του Olivier επιφυλάσσουν αφενός οι δυνατές κωδωνοκρουσίες και αφετέρου ένας παράξενο κύκλος που περιστρέφεται γύρω από  τη σκηνή. Καθώς τα φώτα χαμηλώνουν αντιλαμβάνεσαι ότι ο κύκλος αυτός σηματοδοτεί τον ανθρώπινο κύκλο, την μήτρα δηλαδή, από όπου με διαδικασίες σχεδόν φυσικού τοκετού αντικρίζεις στη σκηνή το γυμνό  νεογέννητο «πλάσμα» που μόλις ήρθε στο μάταιο τούτο κόσμο. Σε συγκινούν οι πρώτες στιγμές γέννησης του άναρθρου και φοβισμένου «πλάσματος». Ακολουθεί μια σκηνή με το γυμνό πλάσμα το οποίο με απίθανες χορογραφημένες κινήσεις μας δηλώνει έννοιες όπως ελευθερία, μοναδικότητα, διαφορετικότητα. Το «πλάσμα» μας συναρπάζει αμέσως με τον τρόπο που δείχνει τη νοημοσύνη του, στην αντίδρασή του στη πρώτη του αυγή ή στη πρώτη βροχή (Φανταστείτε μια  θεαματική δυνατή βροχή στη σκηνή του Olivier που δροσίζει το «πλάσμα»).

Αυτό το εξπρεσιονιστικό άνοιγμα ακολουθεί η άφιξη  μιας αμαξοστοιχίας και ακολουθεί μία αληθινή βαρκάδα πάνω στη τεράστια σκηνή του  Olivier.

Δυνατές είναι οι στιγμές κατά τις οποίες το "πλάσμα" αλλάζει συμπεριφορά, -από καλοσυνάτο μετατρέπεται σε εκδικητή - σκηνές που μας θυμίζουν από τη μια την αρχαιοελληνική Σωκρατική ρήση « ουδείς εκών κακός» και από  την άλλη στο δεύτερο τίτλο του έργου του σύγχρονου Προμηθέα, όπου το πλάσμα καίει με μανία την φτωχή καλύβα  ενός τυφλού γέρου ο οποίος  του έμαθε να μιλάει. Συνταρακτική είναι η στιγμή που το  "πλάσμα" αντικρίζει για πρώτη φορά τον εαυτό του που καθρεφτίζεται σε έναν αντικατοπτρισμό του νερού και του φανερώνει τη μορφή του , τη μορφή ενός "τέρατος" . 

Η λεκτική μονομαχία μεταξύ «πλάσματος» και Frankestein.

Συγκλονιστική είναι η στιγμή που το «πλάσμα» εκλιπαρεί τον δημιουργό του, να του φτιάξει μια άλλη «Εύα» , για να έχει μια γυναικεία συντροφιά και κατά συνέπεια να αποκτήσει σημασία η ανθρώπινη υπόστασή του. 
Συγκλονιστική επίσης είναι στη συνέχεια η δημιουργία  με τον ίδιο εναρκτήριο τρόπο, μέσω της ίδιας «μήτρας- ζωής» μιας γυναικείας ύπαρξης -μελλοντικής συντρόφισσας του «πλάσματος» αλλά και η ταυτόχρονη  καταστροφή της από τον ίδιο  το δημιουργό. Η πράξη αυτή οδηγεί  στην απελπισία και στον σπαραγμό το «πλάσμα» που οργισμένο ορκίζεται εκδίκηση στον Frankestein. Την απειλή του πραγματοποιεί στην  προτελευταία πράξη με το βιασμό και δολοφονία της νέγρας Elisabeth, την πρώτη νύχτα του γάμου της με τον Frankestein.

Ενδιαφέρουσα  είναι η σκηνοθετική άποψη με την παρουσία του νέγρου πατέρα του Frankestein και της επίσης νέγρας συζύγου του, που τονίζει ίσως την διαφορετικότητα (όπως έκανε με τις διάφορες πτυχές του "πλάσματος" ενός πλάσματος άσχημου και με κτηνώδη ένστικτα που όμως σε κάποιες στιγμές επιδεικνύει ιδιαίτερες ευαισθησίες που κανείς δεν θα περίμενε). Ισως δεν θα ήταν παράτολμο να χαρακτηρίσουμε το συγκεκριμένο έργο ως έναν "ύμνο προς τη διαφορετικότητα".....

Εξαιρετική ήταν και η τελευταία σκηνή του έργου και διαφοροποιημένη από το κανονικό τέλος του μυθιστορήματος αφού αποδίδει με κάποιο τρόπο κάποιες πιο σύγχρονες αποχρώσεις του έργου (δεν σας αποκαλύπτω τις λεπτομέρειες για ευνόητους λόγους).

Ομολογώ πως εντυπωσιάστηκα από την πολυπληθή προσέλευση του νεανικού πλήθους που είχε γεμίσει ασφυκτικά την αίθουσα του θεάτρου καθώς και από τις ιδιαίτερες σκηνογραφικές επιλογές που άφησαν ανάμεικτα αλλά έντονα συναισθήματα μέσα μου"

Κωνσταντίνος  Γ.  Καντούτσης