Ο Γιάννης Τσαρούχης και οι Αποκριές (+ προτάσεις για 1 βιβλίο, 1 έκθεση και 1 τηλεοπτική εκπομπή)

Η θρυλική μεταμφίεση του Τσαρούχη σε "Κυρία με τας καμελίας"

(©Αρχείο Μιχάλη Μακρουλάκη)

Πολλές είναι οι άγνωστες στιγμές της ζωής του Γιάννη Τσαρούχη που ξεδιπλώνονται στο βιβλίο της Μαρίας Καραβία με τίτλο "Ο στοχαστής του Μαρουσιού" (εκδ. Καπόν). Μία από αυτές τις άγνωστες πτυχές είναι οι θρυλικές μεταμφιέσεις και οι εμφανίσεις του στα κατοχικά Αποκριάτικα πάρτυ με κοστούμια που κατασκεύαζε ο ίδιος.  Παρ΄όλες τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι Αθηναίοι κατά τη διάρκεια της κατοχής λόγω της απαγόρευσης της κυκλοφορίας που τους είχε επιβληθεί, δεν το έβαζαν κάτω. Στις Απόκριες διοργάνωναν ξεχωριστά "πάρτυ" όπου εμφανίζονταν μεταμφιεσμένοι με κοστούμια κατασκευασμένα από τους ίδιους με όποια μέσα διέθετε καθένας από αυτούς.  Οσο για τις μεταμφιέσεις του Γιάννη Τσαρούχη, αυτές επιβίωσαν στην προφορική παράδοση της αθηναϊκής κοινωνίας και τώρα καταγράφονται σε αυτό το μικρό αλλά τόσο ενδιαφέρον βιβλιάρακι που περιλαμβάνει σπάνιο και ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό για τον Τσαρούχη.

Διαβάζουμε πως κάποτε σε ένα από αυτά τα Αποκριάτικα πάρτυ που διαδραματίζονταν στα μαύρα χρόνια της κατοχής, ο Τσαρούχης εμφανίστηκε μεταμφιεσμένος ως "Κυρία με τας καμελίας" (γνωστή ηρωίδα του ομώνυμου μυθιστορήματος του Αλέξανδρου Δουμά) και άρχισε να τραγουδά άριες από την "Τραβιάτα" (traviata="η παραστρατημένη") ένα μελοποιημένο έργο που βασίστηκε στην υπόθεση του μυθιστορήματος του Δουμά. Οπως λένε τραγούδησε τόσο όμορφα ώστε η Ελένη Παπαδάκη δεν άντεξε και του είπε :

"Γιάννη μου, ήσουνα υπέροχος. Και όπου δεν έφτανε η φωνή σου, έφτανε η βεντάλια σου".

*Σε χθεσινή τηλεοπτική με τίτλο εκπομπή με τίτλο "Πολιτιστικό Ημερολόγιο" * , η Μαρία Καραβία έλεγε πως, σύμφωνα με τον Τσαρούχη, η ηρωίδα του γνωστού μυθιστορήματος "η Κυρία με τας καμελίας" η οποία έζησε κατά τον 19ο αι. ήταν Ελληνίδα και ονομαζόταν Δουβλέτη.  

Το κουστούμι του κατασκευασμένο με απίστευτη φαντασία αποτυπώνει τη βαθειά γνώση που είχε ο ίδιος για το ύφασμα, την ιστορία του ενδύματος και του θεάτρου. Μπορούσε με ένα κουρέλι να ντυθεί καλόγρια ή να διακωμωδήσει το τάδε ή το δείνα πρόσωπο της Αθήνας. Μάλιστα ήταν τόσο επιτυχημένες οι μεταμφιέσεις του ώστε όταν κάποτε εμφανίστηκε στο χορό των Συντακτών ως «λαίδη Χάμιλτον εν χηρεία», έκανε τον αείμνηστο Κώστα Σταματίου να αναφωνήσει: «Βάζει κάτω και τη Βίβιαν Λη!». Ολες οι μεταμφιέσεις του Τσαρούχη στα χρόνια της κατοχής ήταν καλά προετοιμασμένες και οργανωμένες, και συχνά είχαν και αντιστασιακό σκοπό.

Στο ίδιο βιβλιαράκι διαβάζουμε πως  ο Τσαρούχης έβλεπε το Καρναβάλι ως φυγή από την πραγματικότητα, μια κατά βάθος τραγική δυνατότητα να ενδυθείς κάποιον άλλο χαρακτήρα, κάτι που αποκαλύπτει ίσως μια μορφή παράνοιας καταχωνιασμένη στα άδυτα της ανθρώπινης ύπαρξης. Οπως έλεγε χαρακτηριστικά
Βλέπουμε τον εαυτό μας σαν κάποιον, κάτι που είναι μια ανθρωποφαγική ικανοποίηση. Ενας ζωγράφος αποφασίζει να ζωγραφίσει τον εαυτό του, όταν τον δει σε κάποιον άλλον. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον Εγγονόπουλο που μου είχε πει μια φορά :
Εκανα μια πολύ ωραία αυτοπροσωπογραφία του Μιαούλη!!!!(βλ. παρακάτω πίνακα)

Νίκου Εγγονόπουλου - Πορτραίτο του ναυάρχου Μιαούλη

(ή κατά τον Τσαρούχη η αυτοπροσωπογραφία του Εγγονόπουλου)

Αυτά και άλλα πολλά μας παραθέτει η κ. Μαρία Καραβία στο ευκολοδιάβαστο βιβλίο της με πολλές άγνωστες αλλά και αποκαλυπτικές πτυχές για τον χαρακτήρα του Γιάννη Τσαρούχη. Σας το προτείνω ανεπιφύλακτα. 

(μια γεύση από το περιεχόμενο του βιβλίου μπορείτε να πάρετε εδώ)

Επίσης υπενθυμίζουμε πως μέχρι τις 19/3 μπορείτε να επισκεφθείτε την πρώτη αναδρομική έκθεση έργων του Γιάννη Τσαρούχη με αντιπροσωπευτικά έργα από όλες τις περιόδους δημιουργίας του καλλιτέχνη. Η έκθεση με τίτλο "Γιάννης Τσαρούχης 1910-1989" παρουσιάζεται από το Μουσείο Μπενάκη στο κτίριο οδού Πειραιώς (εδώ) 

*Η  χθεσινή εκπομπή "Πολιτιστικό Ημερολόγιο" ήταν αφιερωμένη στον Γιάννη Τσαρούχη. Η εκπομπή που προβάλλεται κάθε Σάββατο στο κανάλι της Βουλής στις 16.00  είναι από τις λιγοστές που παρακολουθώ στην τηλεόραση και παρουσιάζει πολύτιμα θέματα που άπτονται του πολιτισμού. Σας προτείνω να την παρακολουθείτε, αξίζει τον κόπο...

Εν τω μεταξύ εύχομαι

Καλά Κούλουμα

Καλή Σαρακοστή

και

ΚΑΛΕΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ

Arkadiy Stavrovskiy

(1903-1980)

Guitar and masks 1937

(Oil on canvas. 120.5 x 100.5cm)

 

.....Μεταμφιεστείτε σε ότι αγαπάτε.....

......Φύγετε από την πραγματικότητα έστω για 1-2 ημέρες.....

.....Ετσι για λίγη ψυχική ανάταση που έχουμε τόσο ανάγκη......