Οκτώβρης : Ο μήνας του τσίπουρου (ή ρακής)

"Ετσι το κρασί κι έτσι το μέλι,

για να γίνει, θέλει πάλεμα κι οργή,

μαθές να γλυκάνουνε τα χείλη"

Γιάννης Ρίτσος (από τα "Παιχνίδια τ΄ουρανού και του νερού")

Αυτή τη περίοδο γίνεται η απόσταξη υπολειμμάτων σταφυλιού (σε κάποιες περιοχές τα αποκαλούν στράφυλα) για να βγάλουν την τσικουδιά (ή ρακί, ή ρακή) . Και δεν χρησιμοποιούσαν μοναχά τους καρπούς αλλά ακόμη και τα τσαμπιά 
(αν και κάποιοι ισχυρίζονται πως η ρακή "χάνει" από γεύση όταν χρησιμοποιεί κανείς και τα κοτσάνια στην απόσταξη).
Στις παραδοσιακές κοινωνίες τίποτα δεν πήγαινε χαμένο. 
Οι άνθρωποι δίχως να γνωρίζουν καλά - καλά τι πάει να πει οικολογική συνείδηση, μάθαιναν από τους παλαιότερους με εμπειρικό τρόπο την τέχνη του να αξιοποιείς ο,τι απλόχερα σου προσφέρει η φύση δίχως να δημιουργείς απορρίμματα. 
Θα το αποκαλούσα αντί για "οικολογική συνείδηση" μάλλον ένα είδος "οικονομίας" και αξιοποίησης του συνόλου του προϊόντος που παρήγαγε η γη.

Το πρώτο απόσταγμα (πρωτόρακη) που βγαίνει είναι πάρα πολύ δυνατό. 

Δύσκολα το πίνει άνθρωπος 
(αν και υπάρχουν και τα "γερά ποτήρια", οι ανυπόμονοι που λαχταρούν να γευτούν  και δεν τους πειράζει). 
Εγώ πάντως μια φορά που ήπια πρωτόρακη, ένοιωσα λες και ήπια καθαρό οινόπνευμα και άρχισα να σχεδιάζω οχτάρια στη γη, ακριβώς όπως όταν πας να δώσεις εξετάσεις για δίπλωμα μηχανής....

Τη πρωτόρακη τη κρατούν (συνήθως) και την αναμειγνύουν με τις τελευταίες αποστάξεις όταν το απόσταγμα αδυνατίζει σε γράδα (βαθμούς). 

Η κανονική ρακή όπως λένε θα πρέπει να βγάζει 17 με 21 γράδα για να είναι καλή. 

Η πιο δυνατή ρακή που έχω πιεί είναι η μουρνόρακη (ρακή από απόσταγμα μούρων) σωστή φωτιά!!!

Την πιο καλή ρακή την ήπια σε έναν φίλο στους Αρμένους στο Ρέθυμνο που κάθε χρόνο βάζει  "καζάνι". 
Ο φίλος αυτός βρήκε το καζάνι από τον πατέρα του και εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να ανάβει φωτιά με ξύλα, μια διαδικασία αρκετά κοπιαστική ομολογώ.

 
Λίγο πριν του Αγίου Δημητρίου λοιπόν, μόλις πήγαινε ο καιρός να κρυώσει άρχιζαν τα "καζάνια", (στη Κρήτη τα αποκαλούν και ρακοκάζανα).

Σωστή γιορτή, αφορμή για ξεφαντώματα, χορό αλλά και φαγοπότι. 
Οι άνθρωποι αντί για γλυκά φέρνουν δώρο στον οικοδεσπότη μπριζόλες!!! 
(από μεσογεικαή διατροφή άλλο τίποτα....!!!!)
Αυτές τις στιγμές για να επιβιώσει κανείς χρειάζεται να έχει γερό στομάχι γιατί η διαδικασία του καζανιού διαρκεί αρκετές ώρες ή νύχτες και δεν μπορείς να πίνεις δίχως να τρως καλ).
Την πρώτη φορά που παραβρέθηκα σε "καζάνι" ευτυχώς που μας φιλοξενούσαν οι άνθρωποι σε δωμάτιο που βρισκόταν δίπλα από τον χώρο του "καζανιού".
...Διαφορετικά νομίζω πως δύσκολα θα βρίσκαμε τον δρόμο...
...Επειτα κάθε χρόνο που ξαναπηγαίναμε σε "καζάνι" έμαθα τα μυστικά και τώρα νάμαι να δίνω και συμβουλές...

Το σπουδαιότερο όμως στοιχείο θαρρώ πέρα από το ότι οι άνθρωποι καλοπερνούνε, είναι πως αυτές οι γιορτούλες βοηθούσαν στη σύσφιξη των ανθρώπινων δεσμών. Οι συγχωριανοί, τα σόγια, οι φίλοι έβρισκαν αφορμή να ανταμώνουν και να ανανεώνουν τους κοινωνικούς δεσμούς τους. 

Ετσι διατηρούνταν σε κάθε τόπο η κοινωνική συνοχή και η αλλελεγγύη ανάμεσα στους ανθρώπους. 

Ευτυχώς που σε κάποιες γωνιές του τόπου μας υπάρχουν άνθρωποι που εξακολουθούν να βάζουν "καζάνι" και άθελά τους συμβάλλουν στη συνέχιση και την ανανέωση των κοινωνικών δεσμών. 
Και πρώτα από όλα αυτός ο φίλος που σας έλεγα από τους Αρμένους τση Κρήτης που καλά νάμαστε ελπίζουμε να καταφέρουμε να τον ανταμώσουμε και φέτος στο "καζάνι".

"Χαρώ την την παρέα μας να 'τανε κι' άλλη τόση
κρασί, ρακί και τσικουδιά μέχρι να ξημερώσει"

ΥΓ. Για τον τρύγο από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας είχε κάνει ένα πολύ όμορφο αφιέρωμα η εφμ Καθημερινή στο 7 ημέρες. 
Το ανέβασα στο διαδίκτυο από όπου- όποιος επιθυμεί- μπορεί να το κάνει download:

 

7imeres_krasi_29081999