ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Τετάρτη 18 Ιανουαρίου 2012

Δημ. Ποτηρόπουλος : Πρώτιστη αναγκαιότητα στον τόπο μας η "Πολιτισμική Αναστήλωση"

Παραθέτω αυτούσιο ένα άρθρο με τίτλο "Πολιτισμική Αναστήλωση" που διάβασα στο www.archisearch.gr , το βρήκα πολύ ενδιαφέρον και για αυτό το μοιράζομαι μαζί σας. 

Το άρθρο είναι του κ. Δημήτρη Ποτηρόπουλου, αρχιτέκτονα, (πληροφορίες για τον κ. Ποτηρόπουλο μπορείτε να βρείτε εδώ), ο οποίος προτείνει ως λύση στα σημερινά προβλήματα του τόπου μας την 

"ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΉ ΜΑΣ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ"

"Η αρχιτεκτονική καθρεφτίζει στο περιβάλλον την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού στο πέρασμα του χρόνου φανερώνοντας το πνεύμα της εκάστοτε εποχής. Έτσι η εικόνα της ταυτίζεται διαχρονικά με την εικόνα της ανθρώπινης δημιουργίας (ή μη δημιουργίας). Ως αρχιτέκτονας αναρωτιέμαι, λοιπόν, ποιο το πνεύμα της σύγχρονης εποχής στην χώρα μας και ποια τα παράγωγά του – μεταξύ των οποίων και η αρχιτεκτονική – καθώς βιώνουμε μια παρακμιακή περίοδο, επιπλέον βαθιάς οικονομικής ύφεσης, η οποία αντί να περιορίζεται εξαπλώνεται συνεχώς διαβρώνοντας τον κοινωνικό και παραγωγικό μας ιστό. Αναρωτιέμαι, επίσης, μήπως ήγγικεν πλέον η ώρα να ασχοληθούμε σοβαρά με το συλλογικό μας πνεύμα και να αφήσουμε παραπέρα τις γνωστές ανούσιες θεματολογίες των «παραθύρων» της τηλεόρασης, την μικροπολιτική και τις ατελείωτες «τεχνικές» της λεπτομέρειες; Επιπρόσθετα, θέτω το ερώτημα, είναι όντως η χρηματοπιστωτική κρίση το κύριο πρόβλημά μας, τουλάχιστον σε πρωτογενές επίπεδο;
Προσωπικά είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι απειλούμαστε περισσότερο από την βαρβαρότητα και την ανοησία παρά από το δημοσιονομικό πρόβλημα – όσον αφορά στην εσωτερική του διάσταση τουλάχιστον – το οποίο αποτελεί το προφανές επακόλουθό τους. Σ’ αυτήν την εξαιρετικά αρνητική συγκυρία πολλά είναι αυτά που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να αντιληφθούν οι πολιτικοί μας, αλλά και εμείς οι ίδιοι που τόσα χρόνια τους στέλναμε στην Βουλή συντηρώντας το σύστημα. Δεν είναι ότι δυσκολευόμαστε ως κοινωνία να βρούμε την λύση στο πρόβλημά μας, φοβάμαι ότι δεν καταλαβαίνουμε κάν ποιό είναι το πρόβλημα. Τι να συζητάμε λοιπόν για αρχιτεκτονική, όταν το σπίτι μας καίγεται….Η πρώτη και μοναδική έννοια είναι να σβήσει η φωτιά….
Το κριτήριό μας αδύναμο ώστε να μπορούμε να καταλήγουμε σε ορθά συμπεράσματα, πολλές φορές παντελώς στρεβλό, καμία διάθεση σύμπνοιας και συστράτευσης προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τα μεγάλα προβλήματα βοηθώντας ο ένας τον άλλον και όλοι μαζί την πατρίδα μας. Βαδίζουμε χωρίς πυξίδα, διχασμένοι, ως συνήθως, πίσω από συντεχνίες και μικροσυμφέροντα, χωρίς να μπορούμε να αντιληφθούμε γιατί φτάσαμε μέχρι εδώ. Μοιάζει να έχουμε υποστεί ομαδική κώφωση, μιλάμε όλοι μαζί αλλά κανείς δεν ακούει κανέναν, απλώς παράγουμε θόρυβο. Τελικά είναι αδύνατον απ’ ότι φαίνεται να εμπεδώσουμε ότι η εδραίωση μιας βιώσιμης οικονομικής πολιτικής, και κάθε είδους σοβαρής πολιτικής, μόνο μέσω της ουσιαστικής πολιτισμικής ανάπτυξης και κατ’ επέκταση της εκ βάθρων ανανέωσης των αντιλήψεων μπορεί να επιτευχθεί. Αντίθετα, εμείς βαδίζουμε με μια ηθική, πολιτική και αισθητική έκπτωση που αφορά μόνον στην εφήμερη απόλαυση. Προσήλωση στο χρήμα, στο φαίνεσθαι, ατομισμός και αδράνεια σε ένα φαύλο κύκλο, επικράτηση των κομπιναδόρων και των μονόφθαλμων, σήψη από την κορυφή μέχρι την βάση. Η συνείδηση έπαψε από καιρό να είναι το θεμέλιο της ανθρώπινης ύπαρξης στην χώρα μας, στην διαδρομή του χρόνου έγινε εύπλαστη, προσαρμοστική, στο τέλος της ημέρας ανύπαρκτη. Αυτή η στάση ζωής ενθαρρύνει την σύγχυση, την παρέκκλιση, τελικά τον μηδενισμό. Τι να «τσακωνόμαστε» επομένως για τα αρχιτεκτονικά ζητήματα, όταν δίπλα στο «κούρεμα» του εθνικού μας χρέους καταφέραμε να «κουρέψουμε» μόνοι μας τις προσδοκίες και τα όνειρά μας….
 
Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο συζητάμε συνεχώς για ανάπτυξη χωρίς να κατανοούμε ότι μόνο και μόνο λόγω της διαφθοράς είναι αδύνατον αυτή να επιτευχθεί. Για να υπάρξει ανάπτυξη, αναγκαία προϋπόθεση αποτελεί οι «άριστοι», εν γένει οι δημιουργικοί άνθρωποι, να προσφέρουν στην χώρα ανταγωνιστικά συγκριτικά πλεονεκτήματα – είτε αυτά αφορούν στο επιχειρείν, είτε στην καινοτομία, τις επιστήμες , στις τέχνες, τα γράμματα κλπ. Πώς όμως θα αναδειχθούν οι «άριστοι» όταν τα «deals» στην Ελλάδα πραγματοποιούνται με όρους μίζας και άνωθεν παρεμβάσεων, ευνοώντας τους καπάτσους (….)  και μόνον αυτούς; Όμως, με «αέρα», επιχειρηματικές κουτοπονηριές, συνδικαλιστικούς λαϊκισμούς και διαφθορά στο πικ, ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη δεν μπορούν να υπάρξουν εις τον αιώνα τον άπαντα…. Κατασκευάσαμε μια κοινωνία της πλασματικής ευημερίας, του δήθεν, της χειραγώγησης από τα ΜΜΕ, από τη μόδα που ισοπεδώνει τα πάντα, από την αλλοτρίωση, την αποξένωση, σε έναν κόσμο του ισχυρού που δημιουργεί ίλιγγο στον αδύναμο. Διαπαιδαγωγηθήκαμε στην βάση της θεωρίας ότι η Ελλάδα μπορεί να ζει μόνο με δάνεια, επιδοτήσεις και «μαύρα» χρήματα, χωρίς να παράγει. Ότι ένας κρατικός μηχανισμός υπερτροφικός, διεφθαρμένος και ανίκανος μπορεί να αποτελεί το εργασιακό καταφύγιο, αν όχι πρότυπο (….), για κάθε νέο που αρχίζει την ζωή του. Ότι η ανίερη πελατειακή συμμαχία πολιτικών και ψηφοφόρων θα συνεχίζεται επ’ άπειρον. Ότι δεν χρειάζεται να μελετήσει κανείς, να σπουδάσει, να προσπαθήσει για να δημιουργήσει και να πάει μπροστά, αρκεί να ψάξει να «βρει τις άκρες». Εμπεδώσαμε μια χείριστη κουλτούρα, αυτή της ήσσονος  προσπάθειας και του μέγιστου, εύκολου κέρδους. Ο καταστροφικός αυτός συνδυασμός συνεισφέρει ένα πρόσθετο, πέραν του οικονομικού, δηλητηριώδες φορτίο αμφισβήτησης του κύρους μας που μας εκθέτει διεθνώς. Υπονομεύει την ίδια την προοπτική της χώρας καθώς όσο πιο χαμηλά τοποθετούμε τον συλλογικό μας πήχη τόσο μικρότερες θα είναι προφανώς και οι προσδοκίες για το μέλλον μας. Εκ παραλλήλου, σε μια μόνιμη κρίση εσωστρέφειας, μυρικάζουμε αενάως τις δικές μας σουρεαλιστικές δήθεν «αλήθειες» – περί του ικανού ελληνισμού, των «πατροπαράδοτων αξιών του έθνους» και άλλων τέτοιων ευτράπελων – βλογώντας, ως «αυτάρκεις» που είμαστε, οι ίδιοι τα γένια μας. Από αποτελέσματα, βέβαια, μηδέν! Τί να συζητάμε λοιπόν για υψηλή αρχιτεκτονική, τα προβλήματά μας είναι άλλης τάξης και πυρηνικά….
Αισθάνομαι την ανάγκη να απολογηθώ για την γενιά μου, την «περίφημη» γενιά του Πολυτεχνείου. Γι’ αυτούς που βρέθηκαν σε θέσεις εξουσίας αλλά και για όλους εμάς τους υπόλοιπους που τόσα χρόνια δεν μιλούσαμε. Από το οραματικό «ψωμί-παιδεία-ελευθερία» της δεκαετίας του ʹ70, φτάσαμε σήμερα στο παρακμιακό «gourmet-ιδιωτικό σχολείο-θράσος». Διαβρωθήκαμε. Αναδείξαμε ένα ιδιότυπο είδος νέο-έλληνα με απίστευτες απαιτήσεις, με πόζα και ύφος, χωρίς κανένα πολιτικό κριτήριο ή έστω ανησυχία για την εθνική μας κατρακύλα, χωρίς κοινωνική ευαισθησία, χωρίς μόρφωση και αισθητική – με την γενικότερη έννοια του όρου –  με περισσή όμως έννοια για το αν η παρέα του έχει πλούσιο πορτοφόλι, ακριβό αυτοκίνητο και σκάφος. Στερήσαμε από τη γενιά των παιδιών μας την αθωότητα και τον αυθορμητισμό, τις αξίες με τις οποίες εμείς ίδιοι, ή κάποιοι από μας, μεγαλώσαμε. Ευτυχώς όμως που υπάρχουν πολλοί νέοι, οι περισσότεροι ίσως, οι οποίοι δεν ακολούθησαν το κάλπικο όνειρο που τους «πουλήσαμε». Τι να λέμε, επομένως, αναλύοντας αρχιτεκτονικές θεωρίες…..
Με δική μας, και όχι μόνον, ευθύνη η σημερινή Ελλάδα έχει θεμελιωθεί στην αμφισβήτηση αξιών. Σε μια ισορροπία τρόμου. Από τη μία πλευρά η κατεδάφιση της αξιοκρατίας, η καθολική σχεδόν επικράτηση της διαφθοράς, από την άλλη ο φόβος για το «καινούργιο» – προσωπικά θεωρώ ότι είμαστε μια βαθιά συντηρητική κοινωνία – η άρνηση της προόδου. Ποιό θα είναι άραγε το μέλλον μας; Θα  είναι το «κούρεμα» των προσδοκιών και των ονείρων μας, η μιζέρια, ο μαζικός φόβος και η τυφλή οργή, ή θα είναι η ανάταξη της κοινωνίας μας και η άνθηση της δημοκρατίας, η επιστροφή της αξιοπρέπειας, η πολιτισμική αναγέννηση; Από την χώρα μας απουσιάζει δυστυχώς η έννοια της δημιουργικής πνευματικής «εξέγερσης», αυτή που οδήγησε άλλους ευρωπαϊκούς λαούς στην Αναγέννηση, στον Διαφωτισμό. Η πρόσφατη πολιτισμική ιστορία μας αποτελεί ένα από τα πιο αδικημένα και απαξιωμένα κεφάλαια της σύγχρονης Ελλάδας. Έτσι, πολλοί από τους πρωταγωνιστές της, αλλά και κάποιοι που θα μπορούσαν να πρωταγωνιστήσουν στο μέλλον, κουράστηκαν, υπέστειλαν την ένταση της προσπάθειας, άλλοι παραιτήθηκαν, ορισμένοι αφιερώθηκαν σε άλλου είδους δραστηριότητες, αρκετοί εγκατέλειψαν τον τόπο. Ακόμη περισσότεροι θα τον εγκαταλείψουν από εδώ και πέρα. Τί να φιλοσοφούμε λοιπόν περί αρχιτεκτονικών τάσεων, όταν ο κόσμος μας καταστρέφεται….
Οφείλουμε ως κοινωνία να στρέψουμε την προσοχή μας στον πολιτισμό ο οποίος αφορά όλους και τα πάντα, μέσα από αυτόν πρέπει να προσπαθήσουμε να χτίσουμε ένα νέο συλλογικό όραμα για να καταφέρουμε να πορευτούμε προς το μέλλον. Μόνον μέσα από την ζωογόνο δύναμή του θα αλλάξει η νοοτροπία μας και θα τεθούν οι βάσεις μιας ευνομούμενης και συντεταγμένης, σύγχρονης χώρας. Για όλα αυτά απαιτείται βέβαια κοπιαστική και συντονισμένη προσπάθεια υψηλής απόδοσης, μεταξύ του πολιτικού, του νομοθέτη και του συνειδητοποιημένου πολίτη, το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσο τα διαθέτουμε όλα αυτά;…. Είπε πρόσφατα ο κορυφαίος αμερικανός διανοητής Noam Chomsky σε μία συνέντευξή του: «Η ζωή μοιάζει με το σκαρφάλωμα ενός βουνού με στόχο να κατακτήσεις την κορυφή. Όταν όμως φτάσεις στην κορυφή που έχεις βάλει στόχο ανακαλύπτεις ότι από εκεί φαίνεται και μια άλλη, νέα κορυφή, πέρα από αυτήν που κατάκτησες, και επομένως πρέπει να συνεχίσεις την προσπάθεια. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάς ότι έχεις ήδη κατακτήσει τον προηγούμενο στόχο σου. Νομίζω ότι αυτή είναι όλη η ανθρώπινη Ιστορία, επαναλαμβανόμενες κορυφές για τις οποίες κάποιοι πάλεψαν ώστε να κατακτηθούν….». Πρέπει να ξεχάσουμε πια τις εύκολες λύσεις, ο δρόμος που ανοίγεται μπροστά μας είναι εξαιρετικά δύσβατος, το τοπίο απότομο και επικίνδυνο. Αν δεν ξεχωρίσει ΤΩΡΑ η ήρα από το στάρι στην Ελλάδα, αν δεν απελευθερωθούν ΤΩΡΑ οι υγιείς δυνάμεις της – αυτές που πραγματικά είναι σε θέση να φέρουν νέα πνοή και να αλλάξουν τα πράγματα – είναι πλέον ηλίου φαεινότερο ότι δεν θα μπορέσουμε να ανατάξουμε το πρόβλημα. Προκειμένου να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την διατύπωση ενός νέου οραματικού συλλογικού στόχου, η αναγέννηση της παιδείας μας, γενικότερα η συνολική πολιτισμική μας «αναστήλωση», αποτελούν επιβιωτική για μας ανάγκη, την πρώτη, την δυσκολότερη κορυφή που πρέπει να κατακτήσουμε. Απευθύνω έκκληση προς τους καλούς συναδέλφους και φίλους πανεπιστημιακούς δασκάλους, προς τους διανοούμενους της χώρας μας, να αναλάβουν επιτέλους πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση αυτή. Ο εθνικός μας χρόνος τελειώνει και εμείς περί άλλα τυρβάζουμε….   "
 
Προσθέτω κι εγώ τη δική μου φωνή στην φωνή του κ. Ποτηρόπουλου στο όνομα της αναγκαιότητας της "πολιτισμικής αναστήλωσης" του τόπου μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ποιά είναι η γνώμη σας;