Ολυμπος Καρπάθου - Αναμνήσεις από ένα Μ.Σάββατο (Μέρος Γ)

Μόλις φτάσαμε το Μ. Σάββατο στην Ολυμπο κατευθυνθήκαμε στα μοναδικά ενοικιαζόμενα δωμάτια που ήταν ελεύθερα. Βλέπετε είναι λίγα στον αριθμό, μα είναι σίγουρο πως και να μην υπάρχει δωμάτιο δεν υπάρχει περίπτωση κανείς να μείνει στον δρόμο γιατί οι κάτοικοι του χωριού τιμούν τον επισκέπτη που έρχεται από μακριά και είναι ζεστοί και φιλόξενοι.

Τακτοποιήσαμε τα πράγματά μας για να προλάβουμε με το φως της ημέρας να κάνουμε μια πρώτη βόλτα στο χωριό. Πολλά σπίτια ήταν κλειστά επειδή μεγάλος αριθμός Ολυμπιτών βρίσκονται μακριά από τις πατρικές τους εστίες, στην Βαλτιμόρη, στην Νέα Υόρκη, στην Αυστραλία αλλά και στη Ρόδο και στον Πειραιά. Τους συναντάς συνήθως το καλοκαίρι όταν έρχονται με όλη την οικογένεια να περάσουν τις διακοπές τους. Μάλιστα συνήθως τα παιδιά στέλνονται νωρίτερα στους παπούδες οι οποίοι παραμένουν οι μοναδικοί θεματοφύλακες του χωριού, και τον Αύγουστο ακολουθούν οι γονείς για να ανανεώσουν τους δεσμούς με ξαδέλφια, φίλους και λοιπούς συγγενείς μέχρι το επόμενο καλοκαίρι.


Στα υπόλοιπα σπίτια οι πόρτες είναι μισάνοιχτες, από μέσα ακούγονται συζητήσεις, γέλια μα καμιά φορά και τσακωμοί. Είπαμε, τίποτα δεν μένει κρυφό εδώ. Οι μυρωδιές από τα φαγητά και τα ψωμιά με έφεραν σε κατάσταση νιρβάνα μια και μετά από το ταξίδι δεν είχαμε προλάβει να τσιμπήσουμε κάτι. Από παντού αναδυόταν η μοσχοβολιά του καμμένου ξύλο, αφού κάθε φούρνος κάνει υπερωρίες αυτές τις ημέρες για να ικανοποιήσει τις απαιτητικές νοικοκυρές που μοιράζονται υπομονετικά (όχι πάντα) ανά 4-5 από έναν φούρνο.

Στην Ολυμπο κάθε Σάββατο οι νοικοκυρές φουρνίζουν τα ψωμιά τους αφού εδώ δεν θα βρει κανείς φούρνο που να πουλάει ψωμί. Το Μ. Σάββατο αφού ψήσουν τα διάφορα είδη λαμπριάτικων ψωμιών και τσουρεκιών στο τέλος βάζουν το οφτό κρέας το οποίο διαφέρει από τα συνηθισμένα. Γίνεται γεμιστό στον ξυλόφουρνο με ρύζι,συκωταριά και ντομάτα. Μάλιστα το αφήνουν όλο το Μ. Σάββατο στον ξυλόφουρνο (ο οποίος ωστόσο έχει πυρώσει με τα ψησίματα των ψωμιών) και σιγοψήνεται μέχρι την άλλη μέρα το πρωί. Ο "ειδήμων" της γευσιγνωσίας Ηλίας Μαμαλάκης που μάλιστα αφιέρωσε 2 εκπομπές στην μαγειρική τέχνη της Ολύμπου είχε δηλώσει :

"Το πιο παράξενο Πάσχα που έκανα στη ζωή μου ήταν στην ορεινή Ολυμπο της Καρπάθου. Ενα ξεχωριστό χωριό με ξεχωριστούς ανθρώπους. Οι γυναίκες, ντυμένες ακόμα με τις παραδοσιακές φορεσιές, ενεργοποιούνται από τις αρχές της Μεγάλης Εβδομάδας και είναι όλο το χωριό που παρακολουθεί τις λειτουργίες των παθών. Αδειάζει το χωριό, γεμίζει η εκκλησία".

Να συμπληρώσω πως οι "μόνιμοι" ιεροψάλτες καθώς και ο παπάς του χωριού είναι παράλληλα και οι καλύτεροι τραγουδιστές των τοπικών παραδοσιακών τραγουδιών.

Τα ψωμιά που φτιάχνουν περιλαμβάνουν μικρές κουλούρες με κόκκινο αυγό που τους δίνουν διάφορα σχήματα. Τα κουλούρια που είναι πλασμένα σε σχήμα του αριθμού οκτώ τα λένε "αυγούλες"η "κουκνίκους".

Ενα άλλο είδος ψωμιού αυτών των ημερών είναι τα λαμπρόψωμα. Μάλιστα πολλά από τα τα ψωμιά της πασχαλινής περιόδου συνηθίζεται να τα προσφέρουν στους τάφους η/και στους παρευρισκόμενους σε ιδιαίτερη τελετή που γίνεται στο νεκροταφείο του χωριού κατά την Λαμπρή Τρίτη (δηλαδή την Τρίτη μετά το Πάσχα). Η συνήθεια να μοιράζονται ψωμιά και γλυκά στους τάφους συνηθίζεται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας κατάγεται από την αρχαιότητα. Σε μερικές περιοχές της Ελλάδας όπως στη Κρήτη τα ψωμιά αποτελούν έργα τέχνης αφού τα πλουμιστά στολίδια από ζυμάρι μοιάζουν με κέντημα.

Φημισμένες είναι και οι τούρτες Καρπάθου....μην την πάθετε σαν και μένα που το επόμενο πρωϊ που πήγα για καφέ μου είπε μια Ολυμπίτισα, "σε λίγο θα είναι έτοιμες και οι τούρτες, να σου κρατήσω να φας κάνα δυό ε????". Και την κοίταζα με απορία σκεφτόμενη "τι παράξενοι άνθρωποι...πρωί πρωί με την τσίμπλα στο μάτι θέλουν να μου προσφέρουν να φάω ολόκληρη τούρτα και μάλιστα όχι μία αλλά και δύο???".....Αργότερα έμαθα πως οι τούρτες είναι μυζηθρόπιτες φτιαγμένες από γλυκειά μυζήθρα και ομολογώ πως είναι νοστιμότατες.... Τις τούρτες τις σφραγίζουν στα σημεία που κλείνουν με το κάτω μέρος ενός κλειδιού.

Είδος κουλουριού αυτών των ημερών είναι οι "πούλοι", τα κουλούρια με τα χρωματιστά πασχαλινά αβγά που κρεμάνε αυτή την περίοδο στην "κατσούνα", ένα κλαδί πεύκου με πέντε παρακλάδια στερεωμένα στην οροφή του σπιτιού. Τα κουλούρια αυτά θα καταναλωθούν σιγά-σιγά εκτός από ένα που θα μείνει κρεμασμένο μέχρι την επόμενη χρονιά στον "στύλο" του σπιτιού (το μεσαίο δοκάρι του σπιτιού το οποίο έχει πολύ σημαντικό συμβολικό χαρακτήρα, για αυτόν τον λόγο στολίζεται με ιδιαίτερα πλουμιστά χεροκάμωτα κεντίδια).

Μετά από αρκετή περιπλάνηση για πρώτη ημέρα, επιστρέψαμε στο δωμάτιο, ετοιμαστήκαμε και διασχίζοντας το "πλατύ" (την κεντρική πλατεία του χωριού) που ασφυκτιούσε από τον κόσμο, καταφέραμε να μπούμε στην εκκλησία του χωριού,την Κοίμηση της Θεοτόκου. Μετά την λειτουργία άρχισε ο καθιερωμένος "βαρελοτοπόλεμος" (σιγά μην γλυτώναμε) από όπου μας φυγάδεψε (σαν να ήθελε να μας προστατέψει) μια γερόντισα λέγοντάς μας "ακολουθήστε με γιατί οι κοπελιάροι (οι νεαροί) δεν αστειεύονται, μια χρονιά είχαν ρίξει βαρελότα μέσα στην εκκλησία και έπεσε ο σοβάς της εκκλησίας!!!"..... Αφού της είπαμε που μέναμε μας οδήγησε μέσα από κάτι δαιδαλώδη σκοτεινά σοκάκια ακριβώς στην είσοδο των ενοικιαζόμενων δωματίων. Ψελλίζοντας "και από του χρόνου σας" χάθηκε μέσα στα σοκάκια....

Εκεί μας περίμεναν οι ιδιοκτήτες των δωματίων οι οποίοι μας προσκάλεσαν να καθήσουμε μαζί τους στο Πασχαλινό τραπέζι. Προσκεκλημένος ήταν και ο γιατρός του χωριού (ένας Καλύμνιος νεαρός ο οποίος έκανε το αγροτικό του). Η βραδιά κύλησε όμορφα και μετά από μερικά ποτηράκια κρασί είμασταν έτοιμοι για ύπνο έχοντας ολοκληρώσει την πρώτη ημέρα του ταξιδιού μας.....