...Καλά Κούλουμα....

 
Την Καθαρά Δευτέρα με τα  κούλουμα, κορυφώνεται η Αποκριά, η περίοδος κατά την οποία η μεταμφιέσεις είχαν την τιμητική τους.
Σε αλλοτινούς καιρούς για τελετουργικούς σκοπούς που πλέον έχουν εκλείψει και στις μέρες μας "έτσι για το καλό" και "για να γελάσουμε".
Η κοινωνική κριτική δίνει και παίρνει, άλλοτε σχολιάζοντας την πολιτική και άλλοτε την κοινωνική ζωή του τόπου ενώ τα χωρατά δίνουν και παίρνουν δίχως παρεξηγήσεις.

Κατά το Νικόλαο Πολίτη η λέξη "κούλουμα" έχει προέλευση από το "cumulus" που εκτός από τη σημασία "σωρός", "συσσώρευση", σημαίνει και την αφθονία, το περίσσευμα αλλά και τον επίλογο.
Η γιορτή λοιπόν της Καθαράς Δευτέρας σηματοδοτεί τον επίλογος των βακχικών γιορτών της αποκριάς και συνάμα την έναρξη της νηστείας μέχρι το Πάσχα.

Perlberg Chr. (1838) - Λαϊκό πανηγύρι Καθαρής Δευτέρας στo ναό του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα.- Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

Στην παλιά Αθήνα κατά τη διάρκεια του τριημέρου της καθαράς Δευτέρας οι άνθρωποι χόρευαν δημοτικούς ή λαϊκούς χορούς κάτω από τους ήχους της λατέρνας που έπαιζαν πλανόδιοι μουσικάντηδες.
Η λατέρνα μεσουράνησε αν και φερμένη από τη Δύση, μεσουράνησε και στην Ελλάδα την εποχή που τη μουσική οι άνθρωποι την άκουγαν μοναχά στα πανηγύρια κια στις δημόσιες συγκεντρώσεις αφού δεν είχε εφευρεθεί ακόμα το ραδιόφωνο. Κυνηγήθηκε ανελέητα όταν επί δικτατορίας Μεταξά  θεωρήθηκε όργανο των κουτσαβάκηδων και των ρεμπετών και διώχθηκε μαζί με αυτούς.

Σαν σουρούπωνε, εκεί στη περιοχή των στύλων του Ολυμπίου Διος, μαζεύονταν όλοι οι Ρουμελιώτες γαλατάδες που ήταν εγκατεστημένοι στην Αθήνα κι έστηναν τους χορούς της ιδιαίτερης πατρίδας τους.
Η πρόσκληση εκέινη την εποχή, μια εποχή που όχι κινητό δεν υπήρχε αλλά ούτε καν απλό τηλέφωνο γινόταν με χιουμοριστικά ή απλούστερα δίστιχα που τα φώναζαν οι εντεταλμένοι για αυτό το σκοπό ντελάληδες:  :   

".....Μασκαράδες και πολίται...στις κολώνες να βρεθείτε..."

Σε κάποιες περιοχές σχεδίαζαν ή ζύμωναν τη κυρά Σαρακοστή.

(Σαρακοστή επειδή κηρυσσόταν η έναρξη της σαρανταήμερης νηστείας μέχρι το Πάσχα). 

Η κυρά Σαρακοστή σχεδιαζόταν ως μια φιγούρα γυναικεία με σταυρωμένα χέρια (σε στάση προσευχής) , δίχως στόμα (εξ αιτίας της νηστείας) και είχε εφτά πόδια που συμβόλιζαν τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. 

Για να υπολογίσουν πόσες εβδομάδες νηστείας απόμένανε μέχρι το Πάσχα κάθε εβδομάδα της έκοβαν το ένα πόδι μέχρι το Μεγ. Σάββατο (έκοβαν το τελευταίο πόδι). Σε κάποιες περιοχές το τελευταίο πόδι το φύλαγαν και όποιος το έβρισκε, θεωρούνταν τυχερός.

Με την ευχή λοιπόν να βρείτε κάπου κρυμμένο το ποδαράκι 

της κυρά Σαρακοστής 

και να είστε εσείς οι τυχεροί για φέτος,

εύχομαι 

ΚΑΛΑ ΚΟΥΛΟΥΜΑ 

&

...Με το βλέμμα στραμμένο στον ουρανό, 

.....ψηλά, πολύ ψηλά....

....βαστάτε το σχοινί γερά...

....γερά...

....πολύ γερά...
....να ξεφαντώστε όσο μπορείτε περισσότερο, όπου κι αν βρεθείτε...

(Παντρεύουνε τον κάβουρα - Σκωπτικό Πελοποννησιακό Αποκριάτικο τραγούδι)