Η γενιά του "ΤΟΤΕ" : Πολυτεχνείο 39 χρόνια μετά (1973-2012)

Η γενιά του "ΤΟΤΕ" : Τριάντα εννέα χρόνια πέρασαν από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, γεγονότα που έμειναν στη σκέψη των ανθρώπων, άλλοτε ως το ορόσημο που συνετέλεσε στη κατάρρευση της χούντας των συνταγματαρχών και οδήγησε σε αυτό που συμβατικά αποκαλείται «Μεταπολίτευση»  και άλλοτε (σύμφωνα με τη νεότερη εκδοχή) ως το ορόσημο για την έναρξη της αντίστροφης μέτρησης για τη σημερινή κατάντια του τόπου μας. Συνήθως την πρώτη θέση την ασπάζονται όσοι βίωσαν τα γεγονότα και ήταν αυτόπτες μάρτυρες (είτε μέσα στο Πολυτεχνείο είτε έξω από αυτό) ενώ τη δεύτερη α) όσοι δεν έζησαν την εποχή των γεγονότων του Πολυτεχνείου, β) όσοι είναι ένθερμοι υποστηρικτές της κοσμοθεωρίας ότι για ό,τι κακό συμβαίνει στον κόσμο "φταίνε οι άλλοι" και ποτέ οι ίδιοι, γ) οι νοσταλγοί της Χούντας οι οποίοι προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τη δυσαρέσκεια του λαού για τα σημερινά δεινά προς όφελός τους.

Η αποκαλούμενη "γενιά του Πολυτεχνείου" θεωρείται κατ' άλλους ηρωική γιατί συνέβαλε στη πτώση του τυραννικού καθεστώτος της Χούντας και την πορεία προς τη δημοκρατία, και κατ΄άλλους αποτελεί το συνώνυμο των "βολεψάκηδων" αφού θεωρείται βέβαιο (από τους υποστηρικτές αυτής της θεωρίας) ότι όλοι εκείνοι που συγκαταλέγονται στη γενιά του Πολυτεχνείου κατέλαβαν τα πόστα εξουσίας και ως εκ τούτου δεν μπορεί παρά να είναι  συνυπεύθυνοι για τις τελευταίες δραματικές εξελίξεις. Ενα ερώτημα που τίθεται για όσους επιδεικνύουν μία εμμονή για μηδενιστική/αρνητική  κριτική του αγώνα της "γενιάς του Πολυτεχνείου" είναι εάν είναι σε θέση να περιγράψουν με ακρίβεια την οντότητα στην οποία αναφέρονται και να την οριοθετήσουν (κάτι τέτοιο δεν έχει πέσει στην αντίληψή μου). Δεν είναι δυνατόν να προσάπτουν ευθύνες σε μια συλλογική οντότητα δίχως να καθιστούν σαφή τα χαρακτηριστικά των ατόμων που την απαρτίζουν. Ετσι για παράδειγμα, όποιος βίωνε τη νιότη του εκείνη την εποχή καθίσταται αυτόματα αποδέκτης των κατηγοριών και συνένοχος των δεινών που του αποδίδονται. Είναι σαν να λέμε, επειδή κάποιοι είναι ανόητοι και απρόσεχτοι οδηγοί αυτοκινήτων, όλοι οι οδηγοί θα πρέπει να θεωρηθούν ανόητοι και απρόσεχτοι. Τι γίνεται όμως για όσους δεν "βολεύτηκαν" σε πόστα εξουσίας αλλά είχαν συμμετάσχει στον αγώνα του Πολυτεχνείου; Συγκαταλέγονται στη "γενιά του Πολυτεχνείου" ή όχι; Εαν ναι, τότε εφόσον δεν ανήκουν στους "βολεμένους" γιατί θα πρέπει υποχρεωτικά να θεωρήσουμε ότι φέρουν και αυτοί μερίδιο ευθύνης για την κακή διακυβέρνηση του τόπου ;

Αλλοι πάλι αμφισβητούν ακόμα και την ύπαρξη νεκρών στο Πολυτεχνείο (αποτελεί μέρος της προπαγάνδας όσων ιδεολογικά ασπάζονται τα "ιδεώδη" της Χούντας). Της ίδιας Χούντας η οποία την επόμενη ημέρα από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου διέδιδε ότι δεν συνέβη τίποτα το βράδυ των γεγονότων, την ώρα που οι αστυνομικοί είχαν πάρει παραμάσχαλα τις μάνικες και ξέπλεναν τα αίματα από το οδόστρωμα και από τους χώρους μέσα στο Πολυτεχνείο. Της ίδιας Χούντας που το βράδυ των γεγονότων  είχε δώσει εντολή στην Αστυνομία να συλλαμβάνεται όποιος γιατρός τολμούσε να παράσχει τις πρώτες βοήθειες σε τραυματίες είτε στο ιδιωτικό του γιατρείο είτε στο νοσοκομείο.Η συγκεκριμένη αμφισβήτηση είναι ένα ιδεολόγημα που διαρκεί 39 ολόκληρα χρόνια και προσπαθεί να ανασκευάσει τις τραγικές ευθύνες της Χούντας για την ανελεύθερη πορεία της χώρας μας εκείνη τη περίοδο, για τις ευθύνες της στρατιωτικοκρατούμενης διακυβέρνησης και τις προσπάθειες φίμωσης της ελεύθερης σκέψης. 

Αλλοι βλέπουν ομοιότητες ανάμεσα σε εκείνη την εποχή και στη σημερινή. Πως όμως είναι δυνατόν με τόση ευκολία να εξομοιώνουμε καταστάσεις ανόμοιες; Κάθε γεγονός στιγματίζεται από τις ιστορικοκοινωνικές και πολιτικές συγκυρίες μέσα στις οποίες διδραματίζεται. Η "γενιά του Πολυτεχνείου" ανδρώθηκε μέσα σε ένα πολύ δυσμενέστερο περιβάλλον από αυτό που βιώνουμε σήμερα. Η γενιά του Πολυτεχνείου είχε τη δύναμη να δώσει τον δικό της αγώνα για τα ιδανικά της εποχής της αλλά και για να μη ξαναγνωρίσουν οι επόμενες γενιές το ανελεύθερο καθεστώς και τις συνθήκες μέσα στις οποίες έζησε η ίδια.   Πως μπορεί όμως να παραλληλίζουμε τις συνθήκες που βίωναν οι πολίτες κατά τη περίοδο της δικτατορίας με τις συνθήκες που βιώνουμε σήμερα; Για του λόγου το αληθές, ας ταξιδέψουεμ μέσα στο χρόνο, στο ΤΟΤΕ μέσα στο οποίο ζούσε και μεγάλωνε η αποκαλούμενη "γενιά του Πολυτεχνείου" (τότε που βίωνε τη δικιά της νιότη):  

- ΤΟΤΕ ο νόμος 4000  περί τεντυμποϋσμού χρησιμοποιούνταν κατά κόρον επί Χούντας. Η αστυνομία συνελάμβανε όσους νεαρούς θεωρούσε η ίδια ότι προέβαιναν ή ίσως σκέφτονταν να προβούν σε εξύβριση, και τους οδηγούσε στο κρατητήριο, όπου τους κούρευε με την ψιλή, τους έσκιζε τα παντελόνια και εν συνεχεία τους περιέφεραν στο δρόμο "προς δημοσίαν διαπόμπευσιν" εξευτελίζοντάς τους. Σκοπός της διαπόμπευσης και του εξευτελισμού ήταν «να τους κόψει την νοοτροπίαν, ήτις είναι καταστρεπτική δι’ αυτούς και διά την Ελλάδαν».

-  - ΤΟΤΕ, στις γειτονιές υπήρχαν ακόμα παιδονόμοι (ένας θεσμός που αν και είχε θεσπιστεί αρκετά νωρίτερα από τη χούντα, εξακολουθούσε να εφαρμόζεται και επί χούντας). Οι παιδονόμοι ήταν "οι επιτηρητές των νέων" και ήταν επιφορτισμένοι να ελέγχουν  εάν οι μαθητές ήταν μαντρωμένοι στα σπίτια τους. Οι "επιτηρητές των νέων" κουβαλούσαν μαζί τους ένα λεπτό κομμάτι ξύλου (μια βίτσα βλ.φωτό). Εάν συναντούσαν στο δρόμο κάποιον μαθητή τον ξυλοφόρτωναν επειδή θεωρούσαν ότι παρέβαινε τα "χρηστά ήθη". Κατόπιν γινόταν επίπληξη στους γονείς οι οποίοι δεν τολμούσαν να πουν κουβέντα, επειδή θα θεωρούνταν "αντικαθεστωτικοί"

Παιδονόμος

- - ΤΟΤΕ  όχι μόνο δεν τολμούσες να διεκδικήσεις αυτά που σήμερα θεωρούμε αυτονόητα δικαιώματα αλλά ακόμα και για να μορφωθείς ή για να εργαστείς οπουδήποτε, αποτελούσε προϋπόθεση η προσκόμιση "πιστοποιητικού κοινωνικών φρονημάτων" (το οποίο χορηγούσε η Ασφάλεια). Και αν ήσουν άτυχος και δεν σε συμπαθούσε κάποιος γείτονας, τότε σε "κάρφωνε" στην αστυνομία ως "αντικαθεστωτικό",  και σε τραβολογούσαν στην αστυνομία για να σε ανακρίνουν θεωρώντας σε ως "επικίνδυνον δια το έθνος".
κ- ΤΟΤΕ η κατάληψη δημοσίου κτηρίου (όπως του Πολυτεχνείου) αποτέλεσε ένα σπάνιο και σημαντικό γεγονός. Εκείνη την εποχή οι καταλήψεις δεν αποτελούσαν "μόδα" και τα αιτήματα ήταν άκρως ρεαλιστικά. 
- ΤΟΤΕ εάν απλά τολμούσες να ψιθυρίσεις ότι σου αρέσει η μουσική του Θεοδωράκη σε μπουντρούμιαζαν στα κρατητήρια της ΕΣΑ (στην οδό Μπουμπουλίνας) και προσπαθούσαν με τη βία να σου αποσπάσουν την ομολογία ότι είσαι αριστερός. 

- - ΤΟΤΕ  δεν υπήρχε το διαδίκτυο για να μπορεί κανείς να εκφράζεται ελεύθερα και να γράφει τις σκέψεις του δίχως ψυχικούς καταναγκασμούς. Η ενημέρωση ήταν ελλειπής και μονομερής και είχε ως στόχο την πλύση εγκεφάλου και την ιδεολογική προπαγάνδα προς όφελος της Χούντας. Η αποσιώπηση κάθε συμβάντος που θεωρούνταν ότι έθετε σε κίνδυνο (σύμφωνα με τη Χούντα) ήταν ο κανόνας. 

- - ΤΟΤΕ εάν σε έπιαναν με αραδιασμένους κάποιους στίχους που να θύμιζαν υπόνοια αντιπαράθεσης με το επίσημο καθεστώς το καλύτερο που μπορούσε να σου συμβεί ήταν να βρεθείς σε κανένα ξερονήσι. 

-- ΤΟΤΕ πέραν των διώξεων και των βασανιστηρίων, η χούντα είχε επιβάλλει απαγορεύσεις και περιορισμούς και ασκούσε καθημερινή λογοκρισία σε εφημερίδες, ραδιοφωνικά προγράμματα, έντυπα, τραγούδια πάσης φύσεως και σενάρια τηλεοπτικών σειρών.

-- - ΤΟΤΕ  κανείς δεν μπορούσε να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα ελεύθερα. Οι εκλογές ήταν μια παρωδία. Το εκλογικό αποτέλεσμα αλλοιωνόταν, πάντοτε υπέρ της Χούντας φυσικά)  

- - ΤΟΤΕ απαγορευόταν ακόμα και να σκέφτεσαι.....

ΤΟΤΕ ΗΤΑΝ ΠΟΥ.......

- - Εξ αιτίας του πολιτικού μορφώματος που επικρατούσε στην Ελλάδα, οδηγήθηκε η Κύπρος στην εισβολή των Τούρκων στο νησί και στη διχοτόμησή του, ένα δράμα που ποτέ δεν επιλύθηκε (και δεν νομίζω ότι θα μπορέσει ποτέ να  επιλυθεί.

 - Η διεκδίκηση του ατομικού δικαιώματος στη μόρφωση και στην εργασία χαρακτηρίστηκε από τον αυθορμητισμό της λαϊκής μάζας που κατέληξε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου και για αυτό είχε μεγάλη συμμετοχικότητα από τους πολίτες. Με λίγα λόγια η εξέγερση του Πολυτεχνείου ξεκίνησε αυθόρμητα, ΔΕΝ καθορίστηκε  από κάποιους κομματικούς ταγούς, για αυτό πέτυχε τον σκοπό της που ήταν η ανατροπή του δικτατορικού καθεστώτος. 

-- Η χώρα μας απαλλάχτηκε από τους δεσμώτες και άνοιξε ο δρόμος προς μια δημοκρατικότερη διακυβέρνηση της χώρας. Ετσι καταργήθηκαν οι νόμοι περι τεντυμποϋσμού και έπαψε να απαιτείται το "πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων". Ετσι σήμερα μπορεί κανείς να ακούει όποια μουσική επιθυμεί. Ετσι σήμερα μπορεί να ενημερώνεται για τα πραγματικά γεγονότα και όχι για αυτά που του "σερβίρουν". Ετσι σήμερα έχει το δικαίωμα να εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για ότι δεν τον εκφράζει.

-- Γέροι, νέοι και παιδιά απαλλαγμένοι από το σύνδρομο του "η δική μου η γενιά" απαίτησαν εκείνο το βράδυ να ακουστούν όσα ενώνουν τους ανθρώπους και να αφήσουν κατά μέρος όσα τους χωρίζουν. Ολοι μαζί μονιασμένοι εναντιώθηκαν σε ένα μόρφωμα που όσο και αν κάποιοι προσπαθούσαν να παρουσιάσουν ως "επανάσταση" δεν έπαυε να αποτελεί την εγκαθίδρυση ενός καθεστώτος που δεν αποτελούσε προϊόν ελεύθερης εκλογικής αναμέτρησης αλλά ένα "κάτι" που επιβλήθηκε δια της βίας. 

    Σκέφτομαι, ότι στις δύσκολες εποχές που διανύουμε οφείλουμε να ενεργοποιήσουμε την κριτική μας σκέψη : 
δεν φταίει η τάδε ή η δείνα γενιά για τα δεινά του καθενός μας. Είναι αφύσικο να απαξιώνουμε μια ολόκληρη γενιά δίχως κανένα απολύτως ποιοτικό κριτήριο. Από την άλλη δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για γενιές που πρσομετρώνται με  οικονομικά μεγέθη ("γενιά των 700 ευρώ" "γενιά των 592 ευρώ"). Οι γενιές προσμετρώνται με βάση  τις πράξεις και τα επιτεύγματά τους. Προσμετρώνται με βάση την ικανότητά τους  να αντισταθούν σε ό,τι κάποιοι προσπαθούν να τους στερήσουν, όπως ακριβώς έκανε στη νιότη της η γενιά του Πολυτεχνείου. Εξ άλλου δεν μπορεί άκριτα να βάζουμε στο ίδιο τσουβάλι όλους τους ανθρώπους. Οι γενιές αποτελούνται από άτομα, το καθένα από αυτά είναι διαφορετικό και έχει τα απόλυτα δικά του χαρακτηριστικά.....