Στη Γαλλία άνοιξε το πρώτο γυμναστήριο του νου....!!!! (ή "the greek way of living")

Θέλετε να ασκήσετε τη μνήμη, τη φαντασία και τις άλλες γνωστικές λειτουργίες του εγκεφάλου σας???? Τότε να πάτε σε.....γυμναστήριο!!!!! Αυττό μας λένε οι Γάλλοι. 

Ανοιξε λέει το πρώτο γυμναστήριο του νου στη Γαλλία (περισσότερες πληροφορίες εδώ) 

Μία από τις ασκήσεις περιλαμβάνει επισκέψεις σε ιστορικά μνημεία, όπως τα κοντινά ανάκτορα στις Βερσαλλίες, συνοδεία ξεναγού. Επειτα οι συμμετέχοντες, που πληρώνουν 25 ευρώ για κάθε ώρα  (!!!!) πνευματικής γυμναστικής, προσπαθούν να θυμηθούν τι είπε ο ξεναγός. Σε μια άλλη εξόρμηση, τα μέλη της ομάδας καλούνται να μελετήσουν και να κρατήσουν στη μνήμη τους πίνακες του Μονέ. Μια τρίτη άσκηση απαιτεί την αποστήθιση ενός ποιήματος. 

Διαβάζοντας το άρθο μου δημιουργήθηκαν τρεις σκέψεις :

Η πρώτη είναι θετική : Φαίνεται πως κάποιοι συνειδητοποίησαν πως η ανθρωπότητα βαίνει προς ένα μέλλον αποχαύνωσης και αποβλάκωσης και επιθυμούν να την αφυπνήσουν αφού κάθε επίσκεψη σε ένα ιστορικό μνημείο δεν παύει ποτέ να σου προσφέρει το ερέθισμα να μάθεις κάτι, να αναζητήσεις περισσότερες πληροφορίες είτε για το ίδιο το μνημείο (αισθητική σκοπιά) είτε  για το πολιτισμικό περιβάλλον μέσα στο οποίο αυτό δημιουργήθηκε (ιστορική σκοπιά).

Η δεύτερη σκέψη είναι πονηρή: Γιατί δηλαδή να χρειάζεται κάποιος καθοδήγηση προκειμένου να επισκεφτεί ένα ιστορικό μνημείο και να μην πάει κάποιος από μόνος του μαζί με τους φίλους του ή με την οικογένειά του στο ιστορικό μνημείο. Εξ άλλου αντί να πληρώσουν 25 Ευρώ την ώρα ανά άτομο αφού η παρέα θα επισκεφθεί το ιστορικό μνημείο δεν μπορεί να πάει να κάτσει σε κανένα ταβερνίδιο όπου ανάμεσα στην προσπάθεια να θυμηθούν τι είδαν και να ανταλλάξουν ιστορικές γνώσεις θα το διασκεδάσουν κιόλας εν μέσω κρασοκατανύξεων????  (Ασε που θα τους μείνουν και χρήματα στην τσέπη γαι την επόμενη κρασοκατάνυξη)

THIS IS THE GREEK WAY OF LIVING

Η τρίτη σκέψη είναι νοσταλγική. Αναρωτιέμαι πόσο πολύτιμο ήταν  κάποτε το greek way of living για τη γυμναστική του νού. Ηδη κατά την αρχαιότητα την εποχή του Ομήρου προκειμένου οι αοιδοί να απαγγέλουν τα μακρά ποιήματα που κάποιες φορές έφταναν τις χιλιάδες στίχους ανέπτυξαν την τεχνική της μνημοτεχνικής (μικρά τρυκ για την ευκολότερη απομνημόνευση των στίχων). ΑΕπειτα μέσα από τα συμπόσια και την κοινωνική συναναστροφή οι άνθρωποι αντάλλασαν γνώσεις , εμπειρίες κουτσομπολιά αλλά και πολύτιμες πληροφορίες. Αργότερα, κατά  τα νεότερα χρόνια, την εποχή που κυριαρχούσαν οι προφορικές παραδόσεις ήταν απορίας άξιο πόσα παραμύθια, μαντινάδες, ανέκδοτα, παλιές ρήσεις αλλά και τραγούδια θυμούνταν κάθε ηλικιωμένος/η δίχως να είναι απαραίτητο να έχουν "καταβροχθίσει" εκατοντάδες βιβλία (αρκούσε η μετάδοση της γνώσης από γενιά σε γενιά) και δίχως να έχουν αποκτήσει τις δεκάδες πτυχία (που την σήμερον ημέρα συνήθως βρίσκουν καταφύγιο σε κάποια κορνίζα σε εμφανές σημείο - ίσως το σαλόνι του σπιτιού για να το βλέπουν οι άλλοι). 

Οι μέθοδοι αυτές της καλλιέργειας/εκγύμνασης του νου ευτυχώς δεν έχουν εκλείψει τελείως στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το "Κυνήγι του Θησαυρού" στο Ρέθυμνο (εδώ) όπου οι απλοί άνθρωποι ξεκίνησαν μια διαδικασία που κατέληξε σε έκρηξη συγγραφικών δραστηριοτήτων  αλλά και  στο μαζικό ενδιαφέρον των κατοίκων της πόλης για την ιστορία του τόπου τους.

Εως και μερικές δεκαετίες πριν στην Ελλάδα οι ασκήσεις μνημοτεχνικής ήταν συνηθισμένες στην  εκπαίδευση. Για να μάθει κανείς για παράδειγμα ποιές λέξεις έπαιρναν δασεία τις μάθαινε με τη μορφή ποιήματος που αναγκαζόταν να απομνημονεύσει (ξενύχτια χρειάζονταν μέχρι να τα καταφέρεις). Το ίδιο γινόταν και με την προπαίδεια (έφτυνες αίμα για να την απομνημονεύσεις) , όπου τα παιδιά ασκούνταν (άθελά τους) σε έναν ιδιότυπο τρόπο άσκησης του μυαλού. Σήμερα την μνημοτεχνική έχει αντικαταστήσει η "παπαγαλία" που έχει ως αντίκρυσμα το εισητήριο για να περάσεις τις εξετάσεις και να προβιβαστείς στην επόμενη τάξη, έτος κλπ

Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί πως πως οι εκπαιδευτικές μέθοδοι αυτών των αλλοτινών εποχών θεωρούνται παρωχημένες επειδή τότε τα παιδιά μάθαιναν συγκεκριμένα/στερεότυπα πράγματα και έτσι δεν επέτρεπαν τη φαντασία του παιδιού να αναπτυχθεί και να επιλέξει το ίδιο ποιές γνώσεις θα αποκτήσει στη ζωή του.

Ισως και να είναι έτσι τα πράγματα, δεν αντιλέγω. Ομως όταν διάβασα το άρθρο ,στη μνήμη μου ήρθε ο μπάρμπα Αργύρης, ένα γεράκος (που ίσως να μην είχε τελειώσει ούτε καν το Δημοτικό)  ο οποίος ήξερε να απαγγέλει από μνήμης όλους τους στίχους της Ιλιάδας, της Οδύσσειας  και παρά την ηλικία του ήξερε να τραγουδά τα χίλια μύρια τραγούδια (με όλους τους στίχους -σε αντίθεση με τους νεότερους οι οποίοι ξεχνούν πολλούς στίχους-). και να αυτοσχεδιάζει δημιουργώντας δικούς του στίχους. Αθελά μου σύγκρινα τον Μπάρμπα Αργύρη  με τους σημερινούς ανθρώπους που αν και κατέχουν δεκάδες πτυχία και μπορούν να σου αραδιάσουν τίτλους "in" βιβλίων και να σου πουν τι έλεγε ο τάδε ή ο δείνα συγγραφέας, εάν τους ζητήσεις να σου τραγουδήσουν ένα τραγούδι ή να αυτοσχεδιάσουν και να δημιουργήσουν δικούς τους στίχους, δεν ξέρουν να το κάνουν. Αθελά μου επίσης σκεφτόμουν πως η TV στις μέρες μας έχει κατακλυστεί από εκπομπές (χαζοαμερικάνικες που έχουν "ελληνοποιηθεί") που αναλαμβάνουν για λογ/σμό σου να σου διακοσμήσουν το σπίτι, να σου λύσουν το πρόβλημα που εσύ δημιούργησες με τα υπερβολικά σου δάνεια, να σε μάθουν πως να διαχειρίζεσαι το μαγαζί σου (και να σε βρίζουν από πάνω) , μέχρι και πεθερές που αναλαμβάνουν να βρουν σύζυγο στον κανακάρη τους (άντε να μιλήσεις για "συνοικέσιο" θα χυμήξουν να σε φάνε αποκαλώντας σε οπισθοδρομικό!!!) Ολα τα αναλαμβάνουν οι άλλοι για λογαριασμό σου. Εσύ δεν κουνάς καν το δαχτυλάκι σου.....

Ισως είναι άδικο να κάνω ανόμοιες συγκρίσεις, όμως αν και ο μπάρμπα Αργύρης έζησε σε μια εποχή που δεν υπήρχαν οι ευκολίες της αριθμομηχανής (για να κάνεις αριθμητικές πράξεις), του κινητού τηλεφώνου (όπου δεν χρειάζεται πια να θυμάσαι απ' έξω το τηλέφωνο του "κολλητού" σου, το κάνει για σένα η συσκευή)....... κατάφερε με τον δικό του τρόπο (ή τον τρόπο που συνηθιζόταν στην εποχή του) να αναπτύξει τον νου του και να τον γυμνάζει δίχως να καταφεύγει σε "ειδικά γυμναστήρια του νου" που άλλοι καθορίζουν σε ποιά μονοπάτια θα πορευτείς. 

Θυμόμουν τις προάλλες πως πάνω εκεί στο φτωχόσπιτο του Κοσμά της Πελοποννήσου δίπλα στο δίχως κεράκια και δίχως επενδύσεις από πλουμιστά μάρμαρα τζάκι, σε ένα σπίτι δίχως ρεύμα, δίχως TV, δίχως να πιάνει το σήμα του κινητού , αφέθηκα στη μαγεία της συζήτησης με τον μπάρμπα Αργύρη να φαντάζει στα μάτια μου σαν ένας από αυτούς του αρχαίους ρήτορες στην αγορά της Αθήνας. Τόσο με μάγεψε ο λόγος του. Τότε ήταν που συνειδητοποίησα το μυστικό αυτών των ανθρώπων των αλλοτινών εποχών που μία από τις καθημερινές τους φροντίδες ήταν να  καλλιεργούν τον νου τους.....

Δεν είχαν ανάγκη αυτοί οι άνθρωποι από "δασκαλίστικους ναούς" και "ειδικά γυμναστήρια" .....Για αυτούς ήταν παραπάνω από αρκετή η καθημερινή επικοινωνία με τους συνανθρώπους  τους και η δίχως (πελατειακά, πολιτικά, κομματικά ανταλλάγματα)  κοινωνική συναναστροφή που μοιράια συνοδευόταν από τις αντιπαραθέσεις της μικρής κοινωνίας/γειτονιάς όπου ζούσαν. Εκεί γύρω από ένα τραπέζι - στο οποίο συνεισέφεραν όλοι -  οι άνθρωποι συμμερίζονταν τη χαρά αλλά και τη λύπη του διπλανού τους....

THIS WAS THE GREEK WAY OF LIVING