ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου 2009

Εθιμα Χριστουγέννων : To Χριστόψωμο


Σε πιο παλιούς καιρούς τέτοιες ημέρες οι φούρνοι έπαιρναν στη κυριολεξία..."φωτιά". Οι νοικοκυρές κυρίως στις αγροτικές οικογένειες έτρεχαν πέρα δώθε για να ετοιμάσουν τα γλυκά των ημερών: ξεροτήγανα, μελομακάρονα, κουρμαπιέδες, σαμουσάδες, κατιμέρια, μυζηθρόπιτες.
Μα ανήμερα των Χριστουγέννων την τιμητική του είχε το ψωμί των Χριστουγέννων :
ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ
Είναι γεγονός πως σε όλους τους μεσογειακούς λαούς το ψωμί μα και ο κύκλος του συνδέθηκαν έντονα με ειδικές τελετουργίες που είχαν σχέση με την αναβλάστηση του θαμμένου στη γη σπόρου. Μάλιστα το ψωμί ακόμη και μέχρι τις μέρες μας χρησιμοποιείται ως ένα είδος προσφοράς προς το "Θείο" με σκοπό την υγεία, την γονιμότητα και γενικότερα της ΖΩΗΣ (βλ.πρόσφορα). Οι πρώτοι Χριστιανοί συνήθιζαν να ανταλλάσσουν "σεμίδαλιν ψητήν" την επομένη ημέρα των Χριστουγέννων την οποία απαγόρευσε ο 79ος κανόνας (αλλά και μετέτεπειτα ιεράρχες) "επί ποινή αφορισμού" θεωρώντας την ως κατάλοιπο ενός εθιμοτυπικού της αρχαιότητας.

Το Χριστόψωμο συνήθιζαν να το παρασκευάζουν μια μέρα πριν από τα Χριστούγεννα και θα λέγαμε πως αποτελούσε ένα είδος αναίμακτης θυσίας/προσφοράς. Σε άλλα μέρη προτού να το κόψουν το θυμιατιζαν ενώ αλλού το σταύρωναν...Πάνω του κάρφωναν ένα κλαδί ελιάς και στο κλαδί περνούσαν σύκα, μήλα και πορτοκάλια. Στη Μ.Ασία έκαναν γύρω-γύρω το τραπέζι το σήκωναν κι έλεγαν : "Χριστός γεννάται, χαρά στο κόσμο,Κεράς τραπέζια, Παναγιάς τραπέζια".

Ο σπιτονοικοκύρης (ως στυλοβάτης του σπιτιού) ήταν εκείνος που έκοβε το Χριστόψωμο (όπως και την Πρωτοχρονιάτικη πίτα). Πρώτο έκοβε το κομμάτι του Χριστού κι έπειτα το κομμάτι του φτωχού. Την ώρα που έκοβαν το Χριστόψωμο σιγοκαίγονταν δύο ξύλα τοποθετημένα σταυρωτά. Συμβολικές όλες οι πράξεις παραπέμπουν στην συνοχή της οικογένειας γύρω από την εστία, στη σημασία της προσφοράς/σπονδής αλλά και στην ιερή φλόγα.

Τα στολίδια από ζύμη που στόλιζαν το Χριστόψωμο προσαρμόζονταν αναλόγως των ασχολιών της οικογένειας (αρνιά, πρόβατα, γαϊδουράκια κλπ) ή αναλόγως της κοινωνικής θέσης των μελών της οικογένειας (π.χ. εάν υπήρχε αραβωνιασμένη κόρη στο σπιτικό τότε τα στολίδια σχετίζονταν με το γάμο). Στη μέση δέσποζε πάντα το σύμβολο του σταυρού αλλά συνοδευόταν με πολλούς καρπούς (π.χ. καρύδια ή ακόμη και το γνωστό σε όλους μας Χριστουγεννιάτικο δέντρο που συμβολίζει τις αρχέγονες δενδρολατρικές συνήθειες οι οποίες ενσωματώθηκαν στις χριστιανικές παραδόσεις). Στην Τήνο σχημάτιζαν σταυρό από ζύμη και στη μέση και στις άκρες έβαζαν 5 καρύδια. Στην Κάρπαθο το χριστόψωμο το ονομάζουν "γίπλα" και το έπλαθαν οι νύφες για τις πεθερές ενώ στη Κάσο και στη Κω οι πεθερές πρόσφεραν στις νύφες τις "χαρχάες". Ποικίλες οι συνήθειες παρασκευής και κοπής του Χριστόψωμου σε ολόκληρη την Ελλάδα μα το κύριο χαρακτηριστικό σε όλες τις περιοχές ήταν η ιερότητά του. Μάλιστα τα ψίχουλα δεν τα πέταγαν μα τα έβαζαν στο θυμιατό με το οποίο θυμιάτιζαν.

Σωστά έργα τέχνης όλα τα γιορταστικά καλούδια αλλοτινών εποχών αποτελούσαν κομμάτι της καθημερινότητας των οικογενειών αφού δεν τα παρασκεύαζαν μόνο και μόνο επειδή "έτσι πρέπει" αλλά επειδή πίστευαν πως άμα ο άνθρωπος δημιουργεί τότε αυτή η δημιουργία θα τους επιστραφεί με τη μορφή της ευλογίας (όπως και αν εννοεί κανείς την ευλογία). Η πίστη και ο σεβασμός προς τη φύση που κάποτε αποτελούσε τον αποκλειστικό τροφοδότη των αγαθών του ανθρώπου τον έκανε να την αγαπά και να της κάνει προσφορές με σκοπό την ευνοϊκή της μεταχείρηση και την ανταποδοτικότητα των καρπών και της υγείας. Ο άνθρωπος δηλαδή σε αλλοτινές εποχές θεωρούσε τον εαυτό του αναπόσπαστο κομμάτι της φύσης και όχι κυρίαρχό της......

Ετσι λοιπόν ακόμη και αν ομολογουμένως εμείς οι σημερινές νοικοκυρές δύσκολα θα συναγωνιζόμασταν με τις παλιότερες νοικοκυρές στη τέχνη της διακόσμησης του ιδιαίτερου αυτού ψωμιού των ημερών των Χριστουγέννων δεν παύει να μπορούμε να το παρασκευάσουμε με πιο λιτό και απέριττο τρόπο. Για αυτό παραθέτω τη σχετική συνταγή για όποιον επιθυμεί να δοκιμάσει να φτιάξει Χριστόψωμο.

Χριστόψωμο ξομπλιαστό (από τα Ζωνιανά Ρεθύμνου)
Θα χρειαστείτε :
1 κ. αλεύρι
70 gr μαγιά
320 gr ζάχαρη
230 gr γάλα
150 gr βούτυρο ή ελαιόλαδο
3 κρόκους αυγών
1 βανίλια
1 κουταλάκι μαχλέπι
1 κουταλάκι ξύσμα πορτοκαλιού
1 κουταλάκι κανελογαρύφαλα

Εκτέλεση
Αποβραδίς ανακατεύουμε τη μαγιά με 2 ποτήρια αλέυρι και το ζεστό γάλα μέχρι που να γίνει πηχτός χυλός. Το αφήνουμε όλο το βράδυ και το πρωί χτυπάμε το μισό λάδι ή βούτυρο με τη ζάχαρη μέχρι να ασπρίσει. Στη συνέχεια  προσθέτουμε τους κρόκους, το μείγμα της μαγιάς και το υπόλοιπο αλέυρι (στο οποίο έχουμε προσθέσει τα μυρωδικά) και ζυμώνουμε καλά.
Επειτα λαδώνουμε τα χέρια μας με το υπόλοιπο λάδι ή βούτυρο και ζυμώνουμε να απορροφηθεί. Πλάθουμε μια στρογγυλή κουλούρα. Εάν θελήσουμε να το στολίσουμε με ζυμαρένια κεντίδια θα πρέπει η ζύμη με την οποία θα τα πλάσουμε να είναι πιο σκληρή από εκείνη με την οποία θα φτιάξουμε το Χριστόψωμο.
Τέλος αλείφουμε με χτυπημένο αυγό και ψήνουμε.

Καλή επιτυχία!
και......
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
εύχομαι σε όλους

ΥΓ. Τις φωτογραφίες τις έβγαλα πέρσυ σε μια πολύ πρωτότυπη έκθεση που εντόπισα τυχαία!!! Η έκθεση αφορούσε τις ζύμες και τα παραδοσιακά Χριστουγεννιάτικα έθιμα και πραγματοποιούνταν σε όροφο κάποιου κτιρίου στο κέντρο της Αθήνας!!!

34 σχόλια:

  1. Ευχαριστούμε πολύ. Είναι σπουδαίο να υπάρχουν τέτοιες πληροφορίες, και μάλιστα την εποχή που είναι επίκαιρες.
    Ωστόσο να ξέρεις ότι ο λαός απαιτεί και κάτι για τους Καλικαντζάρους, αφού του άνοιξες την όρεξη με την εικόνα στην αρχή της σελίδας!

    Καλά, συνταγή από τα Ζωνιανά; Τα ρέστα μου!

    Δύο σχόλια:

    Α. Μου κάνει εντύπωση που το έθιμο με την ψητή σεμίδαλη απαγορεύτηκε ως ειδωλολατρικό. Συνήθως αυτό που κάνει η Εκκλησία είναι να δέχεται και να αφομοιώνει τέτοια έθιμα, εφόσον αντικειμενικά δεν μπορεί να τα ξεριζώσει. Πέρα από γνωστές περιπτώσεις όπως το καρναβάλι (που θεωρείται -αρκετά βάσιμα- επιβίωση διονυσιακών τελετών), τα πιο κλασικά παραδείγματα είναι οι ιεροί τόποι και οι ιερές ημερομηνίες, που όταν η νέα θρησκεία αντικατέστησε την παλιά διατήρησαν την ιερότητά τους. Σήμερα υπάρχει μία τάση να θεωρούμε καπέλλωμα εκ μέρους της Εκκλησίας το χτίσιμο χριστιανικών ναών στα θεμέλια αρχαίων ναών. Προσωπικά διαφωνώ, βρίσκω ότι είναι ωραίο ότι η ιερότητα του τόπου είναι πιο βαθιά ριζωμένη κι από την ίδια τη θρησκεία. Άλλωστε είναι εύλογο ότι η νέα θρησκεία δε θα έπιανε αν ο πιστός δεν αισθανόταν οικεία με κάποιες συνήθειές της. Αν όλα ήταν καινούργια δε θα την εμπιστευόταν.

    Η σύνδεση των ημερών αυτών με τις μαγικές τελετές της βλάστησης διακρίνεται και σε πολλά παραδοσιακά κάλαντα, κυρίως αγιοβασιλιάτικα: αλλού ο Χριστός ευλογάει τους ζευγάδες και πρώτον τον Άη Βασίλη, αλλού ο Άη Βασίλης ακουμπάει στο ραβδί του και το ραβδί βγάζει φύλλα και κλαριά.

    Β. Το να ρίχνουν τα ψίχουλα στο θυμιατό μάλλον συνδέεται με την ιερότητα του ψωμιού και την ιεροσυλία του να πετάς ψωμί αφάγωτο. Το ψωμί θεωρείται ιερό όχι λόγω καμιάς μεταφυσικής θεώρησης των πραγμάτων αλλά απλούστατα επειδή είναι πολύτιμη τροφή. Υπάρχουν διάφορες προλήψεις σχετικά με τα ψίχουλα. Μία που θυμάμαι είναι οι "ψυχόπιτες", επίσης από την Κάρπαθο. Είναι ένα γλυκό που φτιάχνουν εις μνήμην των νεκρών τους (αν δεν κάνω λάθος τα Ψυχοσάββατα). Το μοιράζουν σε φίλους και γειτόνους, και πρέπει ο καθένας να το φάει μέχρι το βράδυ. Όσο τυχόν δε φάει, ή τα ψίχουλα που θα περισσέψουν, δεν το πετάει στα σκουπίδια, αλλά στα πουλάκια!

    Merry Christmas loipon!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. καλά σου χριστούγεννα!
    όμορφα ξέγνοιαστα χαμογελαστά!
    φιλιά πολλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. ΄Εννοια, έννοια, έννοια μου
    αχ Δυοσμαρένια μου, έννοια μου...
    πολύ ενδιαφέρουσα και τούτη σου η ανάρτηση, όπως και το σχόλιο του Πέπε.

    Δεν γνώριζα για το ξομπλιαστό.
    Το ταπεινό δικό μου και σου εύχομαι να έχειςΚΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ,με ΑΓΑΠΗ, ΥΓΕΙΑ και ΧΑΡΑ!!!

    Φιλί και Γλαρένιες αγκαλιές

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Είναι ευχάριστο να παρουσιάζονται τόσο χρήσιμες πληροφορίες όπως αυτές που έχεις το μεράκι να προβάλεις μέσα από το όμορφο 'σπιτικό' σου! Καλές Γιορτές σου εύχομαι από καρδιάς σε σένα και την οικογένεια σου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Καλά Χριστούγεννα!!
    Στα μέρη μου δεν φτιάχνουν κάτι παρόμοιο..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Εγώ ούτε δέντρο δεν πρόλαβα να κάνω...
    και σήμερα που κλείσαν τα σχολεία και έλεγα να ασχοληθώ μας έσκασε η κεραμίδα

    για δες εδώ:

    ΤΕΤΆΡΤΗ, 23 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ 2009

    ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ: ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΕΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙΣ

    Απίστευτο κι όμως αληθινό!

    Στις 14.οο σήμερα, 23/12/2009, την ώρα που το σχολείο έκλεινε, οι διευθυντές των γυμνασίων που ανήκουν στο Α' ΠΥΣΔΕ Αθηνών δέχτηκαν τηλεφώνημα να πάνε επειγόντως να παραλάβουν το νέο τους σχολείο.
    Σημειωτέον ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχαν αναρτηθεί ούτε οι πίνακες, οι οποίοι αναρτήθηκαν εκ των υστέρων!!!!

    Και ερωτώ:

    Είναι νόμιμη η διαδικασία;

    Στο κλείσιμο του σχολείου για τις διακοπές, 14.00 το μεσημέρι με ένα τηλεφώνημα, χωρίς προηγούμενη ανάρτηση αποτελεσμάτων, καλούνται οι διευθυντές με την εντολή να γίνει οπωσδήποτε σήμερα, να παραδώσουν και να παραλάβουν σχολεία;
    Χωρίς έγγραφα;
    Χωρίς ούτε την παραχώρηση εκείνου του απαραίτητου χρονικού διαστήματος για την προετοιμασία της παράδοσης και της παραλαβής;

    Είμαστε σοβαροί;

    Γνωρίζουν στο Υπουργείο Παιδείας ότι όλα αυτά συμβαίνουν στο Α' ΠΥΣΔΕ Αθηνών;

    σχετική ανάρτηση σήμερα στο Nelly's κι αυτά κι εκείνα

    Παρ΄όλα αυτά θέλω και να σου ευχηθώ να περάσετε όμορφα αυτές τις μέρες με υγιεία και αγάπη, με ανρθώπινη ζεστασιά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Χριστόψωμο από τα Ζωνιανά;;;Μήπως λειπει κάτι απ'τη συνταγή;:)))

    Καλα Χριστουγεννα ,Λενάκι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ... Λένα. Επιτέλους βρήκα και κατάφερα να βάλω στη λίστα μου των blogs και τη δική σου ιστεσελίδα. Για τις συνταγή δεν γράφω τίποτα. Δυστυχώς δεν ξέρω να φτιάχνω, ούτε φαγητά, ούτε γλυκά, ξέρω όμως να ... τα τρώω....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Να 'σαι καλά βρε Dyosmaraki, που μας υπενθυμίζεις, με τον τρόπο σου, την Ελλάδα και τους τρόπους της να γιορτάζει.
    Σήμερατο άρθρο σου ήταν το δεύτερο ερέθισμα για να νοιώσω τα χριστούγεννα.
    Μπορεί να κατακλυζόμεθα από λαμπιόνια, πλαστικούς αγιοβασίληδες, κομμένα έλατα, με made in China, στολίδια, αλλά στην ουσία έχουμε χάσει την αίσθηση, τη "μυρωδιά" των εορτών αυτών.
    Με μία πρωϊνή μουσική που άκουσα και με το δικό σου άρθρο, ένοιωσα ζεστά, ανθρώπινα ξανά.
    Την συνταγή σου, θα την εφαρμόσω, αύριο. Φαντάζομαι θα πετύχει, αλλά και να μην έχω αποτέλεσμα, δεν έχει σημσία, πάλι το σπίτι θα μυρίσει γιορτινά.
    Χαιρετώ και εύχομαι να βιώσουμε τις γιορτές αυτές ολοκληρωτικά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Χαρούμενα Χριστούγεννα εύχομαι απο καρδιάς.

    ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ

    Αρης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Το ειπαν και παραπανω, συνταγη απο τα Ζωνιανα; Προχωρημενα πραγματα!!!

    Καλα Χριστουγεννα Ελενη!!!
    Με υγεια και αγαπη!

    Φιλια και καλημερες!!!

    :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Σπουδαία έθιμα και είθε να συνεχιστούν. Σ' αυτό βοηθά και η ανάρτησή σου. κατά τα άλλα, καλές γιορτές, καλά Χριστούγεννα και καλή πρωτοχρονιά σε όλους σας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Εξαιρετική ανάρτηση, απο μικρός με εντυπωσίαζαν αυτα τα χριστόψωμα και μπου άρεσε πολυ η διακόσμηση απο πάνω.
    Πολλά απ οσα γράφεις δεν τα ήξερα.
    Πολλές Ευχές για Καλές γιορτές με αγάπη, υγεία, χαρά για σενα και τα αγαπημένα σου πρόσωπα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος φίλη μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Όπως πάντα η παράδοση αποκτά σάρκα και οστά στο μπλογκάκι σου!
    Χρόνια πολλά με υγεία, χαρά και αγάπη!
    Καλές γιορτές Δυοσμαράκι μας!
    :))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. @Πέπε

    Καλά που μου θύμησες για τους καλλικατζάρους....Που είναι αυτή η Καλλικατζαρελένη και άργησε φέτος να φανεί??? Επρεπε ήδη να βρίσκεται εδώ όπως ορίζει το έθιμο (διάβασε περσυνό άρθρο περί της κολλητής μου της Καλλικατζαρελένης στο http://dyosmaraki.blogspot.com/2008/01/blog-post.html και μόλις φανεί θα γράψουμε τα νέα της τις επόμενες ημέρες)
    Αμε, αμε, συνταγή από τα Ζωνιανά...Τι νόμισες??? Πως εκέι δεν τηρούν η μάλλον τηρούσαν) τις παραδόσεις????λολ
    Α. Πολύ διαφωτιστικό το σχόλιό σου. Ωστόσο η εκκλησία κάποια έθιμα προσπάθησε να τα ξεριζώσει ανάμεσά τους το έθιμο που αναφέρουμε αλλά και τα περί μουσικής!!!! (αυτό θα σε ενδιαφέρει πιστεύω, άλλη μία ανάρτηση προς ανέβασμα με τον καινούργιο χρόνο)
    Β. Μία από τις αντιλήψεις που συνδέονται με το ψωμί είναι αυτή που αναφέρεις αφού μιλάμε για καιρούς που τα πράγματα ήταν δύσκολα και η τροφή δεν σπαταλιόταν με την ευκολία που το κάνουμε εμείς σήμερα. Ομως ειδικά το ψωμί θεωρούνταν ΚΑΙ ιερό (αλλού έπαιρνε τη μορφή ακόμη και φυλακτού, θα προσπαθήσω να γράψω κάτι και για αυτό, όλο ιδέες μας δίνεις φίλε μου)
    Πολύ ενδιαφέρον αυτό που μας λες για τις ψυχόπιτες στην Κάρπαθο. Δεν γνώριζα αυτό το έθιμο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. @basnia
    Παίρνω τη ξεγνοια σιά από τις ευχές σου και τη κρατάω φυλαγμένη στα βάθη της καρδιάς μου.
    Ομορφα να περάσεις αυτές τις ημέρες.
    Ενα φιλί στη μουσούδα του Μόμπυ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. @Φύρδην Μίγδην

    Γλαρένια μου Γλαρένια μου
    και θαλασσοζαχαρένια μου
    ανατποδίδω τις ευχές σου που πάντα έχουν κάτι από τα χρώματα της θάλασσας και τ΄ουρανού.
    Να περάσεις όμορφα με τον Γλαρο σου και τα γλαρόπουλά σου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. @Phivos Nicolaides

    Τιμή μου κάθε επίσκεψή σου στο "σπιτικό" μου.
    Εύχομαι γαλήνη, ευτυχία και πολλά χαμόγελα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. @Hfaistiwnas

    Λένε πως το Χριστόψωμο συνηθιζόταν σχεδόν σε όλα τα μέρη της Ελλάδας αν και τα τελευταία χρόνια εγκαταλείπεται αυτή η συνήθεια όπως πολλές άλλες.
    Ισως όμως στη περιοχή σου να συνήθιζαν άλλα έθιμα.
    Καλές γιορτές να έχεις Ηφαιστιωνάκο, αν και ξέρω πως τα φετεινά Χριστούγεννα για σένα δεν θα είναι τόσο γιορτινά...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. @logia

    Παράξενα πράγματα συμβαίνουν logia μου και αυτό που με ανησυχεί είναι αυτή η βιασύνη εν μέσω γιορτών που συνήθως δεν προλαβαίνει ο κόσμος να αντιδράσει.
    Μήπςω τελικά το "σεμνά και ταπεινά" (με ότι αυτό συνεπάγεται...) υιοθετήθηκε και από τη νέα κυβέρνηση????

    Εν πάσει περιπτώσει εύχομαι ολόψυχα καλή δύναμη και (κατά το δυνατόν) γαλήνη γιατί καθώς φαίνεται η νέα χρονιά θα χρειαστεί πολύ κουράγιο και δύναμη....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. @VAD

    Εμ εμ λές ακόμη και στο Χριστόψωμο??? χα χα χα
    Καλά Χριστούγεννα Vad μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. @Mike

    Μήπως να στέλναμε λίγο Χριστόψωμο μέσω courier???
    Καλά Χριστούγεννα Mike και χαίρομαι που θα σε βλέπουμε τακτικά στο ευλογολόγιό μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. @Odysseas

    Τα λαμπιόνια και τα φρου φρου και τα αρώματα τα έχω διαγράψει από τη ζωή μου Οδυσσέα.
    Το πνεύμα των Χριστουγέννων δεν είναι αυτό που προβάλλουν τα ΜΜΕ και ο σημερινός τρόπος ζωής (ο καταναλωτικός).
    Πιστεύω όπως και συ άλλωστε πως τα πιο ταπεινά πράγματα και συνήθειες είναι αυτά που μας δίνουν την απόλυτη χαρά.
    Τα άλλα είναι απλά για να δημιουργούν ψευδαισθήσεις...
    Πολλές ευχές σε σένα και στους αγαπημένους σου
    (ΥΓ Περιμένουμε νεότερα για την επιτυχία του Χριστόψωμου)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  25. @Aristodimos

    Χρόνια Πολλά και σε σένα φίλε μου με υγεία και ευτυχία

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  26. @αντώνης
    Μια επιτόπια έρευνα θα μας πείσει...λολ
    Καλές γιορτές Αντώνη μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  27. @phlouflis

    Ευχές πολλές και σε σένα phloufli μου.
    Να περάσεις καλά με τους αγαπημένους σου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  28. @tzonakos

    Ευτυχία και ταξιδέματα μαγικά tzonax μου....
    ΥΓ. Αυτή τη μπύρα ακόμη την περιμένω....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  29. @Noctoc

    Με υγεία αγπάη και ειρήνη φίλε μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  30. @marianaonice

    Οι παραδόσεις είναι η σάρκα μου και τα οστά μου Μαριάννα μου. Νομίζω πως δεν θα μπορούσα να ζήσω δίχως αυτά....
    Χρόνια Πολλά για γαλήνιες ημέρες

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  31. Οπως πάντα επίκαιρη και νημερωτική. ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  32. ΤΩΝ ΑΗΔΟΝΙΩΝ ΠΑΡΗΓΓΕΙΛΑ
    ΣΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΣΟΥ ΝΑ ΡΘΟΥΝΕ
    ΣΤΟ ΣΙΓΑΝΟΚΕΛΑΗΔΗΣΜΑ ...
    ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΝΑ ΠΟΥΝΕ

    ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ !!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  33. @Christos Skolarikos

    Χρόνια Πολλά και σε σένα Χρήστο μου (είμαι απαράδεκτη, Χρόνια Πολλά και για την ονομαστική σου γιορτή έστω και καθυστερημένα)
    Εύχομαι να περάσεις όμορφα και γαλήνια αυτές τις ημέρες

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  34. @Στέλιος Σταυρουλάκης

    Τ' αηδόνια μου τραγούδησαν
    και είπαν τις ευχές σου
    Χρόνια Πολλά σου εύχομαι
    φίλε μου και στις χαρές σου

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ποιά είναι η γνώμη σας;