ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου 2008

Να τα πούμε?

Σε αλλοτινές εποχές, από την παραμονή των Χριστουγέννων (από σήμερα δηλαδή) άνοιγε ο πλούσιος εθιμικός κύκλος του αποκαλούμενουΔωδεκαημέρου, που έκλεινε την ημέρα των Θεοφανείων με τον αγιασμό των υδάτων. Τσούρμο ήταν τα παιδιά που ξεχύνονταν από τα χαράματα στους δρόμους για να φτάσουν πρώτοι στους αγουροξυπνημένους νοικοκυραίους, να τα "ψάλλουν"και να εισπράξουν το γενναίο φιλοδώρημα που κάποτε δεν περιορίζονταν σε χρήμα μα σε λογής λογής καλούδια. Μάλιστα όσοι έφταναν πρώτοι εισέπρατταν το μεγαλύτερο φιλοδώρημα.


Τα παραδοσιακά κάλαντα άρχιζαν με την εξιστόρηση της γέννησης του Χριστού.


Καλήν εσπέραν, άρχοντες, αν είναι ο ορισμός σας,


Χριστού την θείαν γέννησιν να πώ στ΄αρχοντικό σας.


Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει,


οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η κτίσις όλη.....
Αφού τελείωναν με την αφήγηση της ιστορίας της γέννησης του Χριστού, πρόσφεραν πλουσιοπάροχα παινέματα για τον νοικοκύρη του σπιτιού και τα πρόσωπα που συγκατοικούσαν με αυτόν
(παλαιότερα οι ευχές προσαρμόζονταν στην ιδιότητα του σπιτονοικοκύρη όπως τα παρακάτω κάλαντα)

Σ΄αυτό το σπίτι πούρθαμε πέτρα να μη ραϊσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει
Εδώ σε τούτες τες αυλές, τες μαρμαροστρωμένες,
εδώ 'χουν χίλια πρόβατα και τρείς χιλιάδες γίδια.


Σαν κάνουν τον ανήφορο, γιομίζ' ο λόγγος όλος.


Σαν το μυρμήγκι περπατούν, σαν το μελίσσι βάζουν,


σαν τον αφρό της θάλασσας αφρίζουν τα καρδάρια.


Εμείς ολίγα τά'παμε κι ο Θιός να τ' αβγαταίνη.


Και μετά ερχόταν η ώρα για την απαίτηση γενναίου φιλοδωρήματος. Η αμοιβή των μικρών καλαντιστών δεν ήταν ούτε ζητιανιά, ούτε φιλανθρωπία. Ηταν μια τελετουργική πράξη που ανταποδοτικά θα έφερνε το ποθητό αποτέλεσμα στον προσφέροντα το φιλοδώρημα: Στην αφθονία των αγαθών και τον πλούτο στο σπίτι του νοικοκύρη. Το φιλοδώρημα περιλάμβανε άλλοτε καρπούς για καλή σοδειά, γλυκούδια για την ευτυχία, νομίσματα για τον πλούτο....

Εσένα πρέπει, αφέντη μου, στα πεύκια να κοιμάσαι,
βελούδα να σκεπάζεσαι κι αφέντης να λογάσαι.
Βάλε τ', αφέντη μ', βάλε το χέρι σου στη τζέπη.
Αν εύρης γρόσα δ'ω μας τα, φλουριά μην τα λυπάσαι.
Βάλε και το γλυκό κρασί, να πιούν τα παλλικάρια.
Με το πέρασμα των χρόνων οι καιροί δυσκόλεψαν, τα κάλαντα κατέβηκαν από το τελετουργικό τους βάθρο. Στις μέρες μας τη θέση της μικρής ομάδας παιδιών που έψελλαν τα κάλαντα με μοναδικό όπλο το μεταλλικό τριγωνάκι, κατέλαβαν ολόκληρες μουσικές μπάντες ενηλίκων άλλοτε καλλίφωνες μα τις περισσότερες φορές παράφωνες. Λένε τα κάλαντα με σκοπό καθαρά την εξεύρεση οικονομικών πόρων. Τα λιγοστά παιδάκια που εξακολουθούν να βγαίνουν στις γειτονιές για να πουν τα κάλαντα συνοδεύονται συνήθως από τους γονείς τους για λόγους ασφαλείας....
....Μπορεί τα φετεινά κάλαντα να είναι κάπως "διαφορετικά"....

Σκίτσο του Ανδρέα Πετρουλάκη


Παρ΄όλα αυτά σε πείσμα των καιρών η πόρτα μου σήμερα παρέμεινε ανοιχτή σε αυτά τα λιγοστά παιδάκια που απόμειναν να περιφέρονται ανάμεσα στις πολυκατοικίες και σπάνε τη βοή της μεγαλούπολης με τις γλυκές φωνούλες τους δίνοντας το χαρμόσυνο μήνυμα της αγάπης.
Γιατί?
Ισως γιατί μεγάλωσα με αυτά τα βιώματα και μου θυμίζουν αθώα παιδικά χρόνια.
Ισως γιατί εθιμικά μιλώντας πάντα αποζητούσαμε "έτσι για το καλό" να μας τα πούνε. Θυμάμαι τη μητέρα μου να λέει πως ο καλός λόγος αυτές τις ημέρες μπορεί να φέρει το καλό μέσα στα σπιτικά μας.
Μπορεί όμως να είναι και επειδή εξακολουθώ να πιστεύω στη μαγική δύναμη των λέξεων που στέλνουν τα παιδιά όταν αυτές μιλούν για ευτυχία, καλωσύνη και "επί γης ειρήνη"ανάμεσα στους ανθρώπους.
Χρόνια Πολλά κι από χρόνου σας
Με υγεία, ευτυχία και ειρήνη για όλο τον κόσμο

26 σχόλια:

  1. Ν ατα πείτε, να τα πείτε!
    Αχ, δεν κρατώ ψιλά επάνω μου... οπότε θα αρκεστείς σε ένα μηλαράκι!
    Χιχι!

    Καλά Χριστούγεννα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δεν θέλω τα ψιλά...
    Προτιμώ το μηλαράκι!
    Φρααααπ! Το πήρα...
    Στα επόμενα κάλαντα θα σας ευχηθούμε να αποκτήσετε ολάκερη φυτεία με μηλιές....και να τις πολλαπλασιάζετε κάθε χρόνο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Χρόνια πολλά dyosmaraki!!
    Εύχομαι ονειρεμένες γιορτές με αγάπη και ζεστασιά κοντά στους αγαπημένους σου!!
    Και ένα καλύτερο νέο έτος με υγεία, ειρηνικό, και αφυπνισμένους πολίτες!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. καλές γιορτές! με υγεία κυρίως. αγάπη. πολύ αγάπη. χαμόγελα. όνειρα. που γίνονται αληθινά. (όχι όλα, τα καλά μόνο :)). ότι καλό έχεις ονειρευτεί εύχομαι να το πραγματοποιήσεις.
    παρατηρούσα σήμερα και εγώ τα παιδιά με τα κάλαντα. μέχρι να πάω δουλειά είδα 5 παρέες παιδιών. και στις 5 με το καλήν εσπέραν που λέγανε, είχαν πάρει το εντάξει εντάξει, καλή χρονιά, κάνα ψιλό και του χρόνου.
    φιλιά πολλά για χαρούμενες και ζεστές γιορτές!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. @marianaonice

    Σε ευχαριστώ καλή μου.
    Εύχομαι η ευχή σου να πραγματοποιηθεί το 2009.
    Φιλιά πολλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @basnia

    Ναι Τα καλά όνειρα να πραγματοποιηθούν....Αντε και λίγο τα σκανταλιάρικα (αλλά πάντα καλά)...λολ

    Οσο για τα παιδάκια, εγώ τα αφήνω να πουν όσα λόγια ξέρουν από τα κάλαντα. Καμιά φορά κρυφογελώ γιατί δεν γνωρίζουν όλα τα λόγια και τα σιγοντάρω, έτσι ώστε την επόμενη φορά να τα πουν όλα....

    Μάλιστα διαπιστώνω πως καμιά φορά τα πολύ μικρούλια παιδάκια ξέρουν περισσότερα λόγια από ότι τα μεγάλυτερα.

    Φέτος μου ήρθαν και δύο αδελφάκια και είπαν παραδοσιακά κάλαντα Κρητικά συνοδεία λύρας!!!! Μαθαίνουν λέει στο Μουσείο λαϊκών Οργάνων....Πολύ το χάρηκα...

    Πολλές ευχές και σε σένα Basnia για όμορφες και γαλήνιες γιορτές...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Εδώ τα λένε κάπως διαφορετικά, έχουν προσθέσει κάποιους στίχους ενώ κάτω από το" νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρόνια να ζήσει" δεν το γνωρίζουμε.
    Στα χωριά εδώ πάνε μόνο τα παιδιά του δημοτικού όλα μαζί. Αυτά! χεχε!
    Χρόνια Πολλά! Καλά Χριστούγεννα!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Αγαπητο δυοσμαρακι ευχομαι καλα Χριστουγεννα.
    Με υγεια και πολλες χαρές κοντα σε ανθρωπους που αγαπας και σε αγαπουν.

    Φιλια πολλα!
    :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Χρόνια πολλά κι' από εμένα, με κάλλαντα και τρίγωνο (Θεσσαλονίκης, όμως).
    Όχι τίποτα, να λέμε τα κάλλαντα και να τρώμε και κάτι, τις
    Καλές γιορτές, με υγεία!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Απ' την καρδιά μου μια ευχή,
    σου στέλνω με τη σκέψη,
    του Θεανθρώπου η γέννηση,
    ό,τι ποθείς να πέψει!

    Χρόνια πολλά dyosmaraki! Υγεία και θετικό πνεύμα να έχεις πάντα!

    (Αυτούς με τη λύρα στείλτους μου να μου τα πουν κι εμένα ;-))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. dyosmaraki!!
    Χρόνια πολλά και καλή χρονιά!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ενα χαμόγελο και μια ευχή.

    Ευτυχισμένες γιορτές με υγεία,σε εσένα και σε όσους αγαπάς και σε αγαπούν αληθινά!

    Να περάσεις όμορφα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Πέρασα για ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ Δυοσμαράκι μου. Να είσαι πάντα καλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Kάτσε τώρα να στα πω σε πλήρες κείμενο (στη συνηθισμένη τους εκδοχή), γιατί τα παιδόπουλα ούτε τις δυο στροφές δεν ξέρουν κανονικά! :)

    Καλήν εσπέραν άρχοντες,
    αν είναι ορισμός σας,
    Χριστού τη Θεία γέννηση,
    να πω στ' αρχοντικό σας.

    Χριστός γεννάται σήμερον,
    εν Βηθλεέμ τη πόλη,
    οι ουρανοί αγάλλονται,
    χαίρεται η φύσης όλη.

    Εν τω σπηλαίω τίκτεται,
    εν φάτνη των αλόγων,
    ο βασιλεύς των ουρανών,
    και ποιητής των όλων.

    Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι,
    το Δόξα εν υψίστης,
    και τούτο άξιον εστί,
    η των ποιμένων πίστης.

    Εκ της Περσίας έρχονται,
    τρεις μάγοι με τα δώρα,
    άστρο λαμπρό τους οδηγεί,
    χωρίς να λείψει ώρα.

    Φτάνοντας στην Ιερουσαλήμ,
    με πόθο ερωτούσι,
    πού εγεννήθει ο Χριστός,
    να πάν να τον ευρώσι.

    Δια Χριστόν ως ήκουσε,
    ο βασιλεύς Ηρώδης,
    αμέσως εταράχτηκε,
    κι έγινε θηριώδης.

    Διατί πολλά φοβήθηκε,
    δια τη βασιλεία,
    μην του τη πάρει ο Χριστός,
    και χάσει την αξία.

    Κράζει τους μάγους και ρωτά,
    που ο Χριστός γεννάται,
    εν Βηθλεέμ ηξέρομε,
    ο συγγραφεύς διηγάται.

    Τον είπε να υπάγουσι,
    και όπου τον εβρούσιν,
    αφού τον προσκυνήσουσιν,
    να παν να του το πούσιν

    Όπως υπάγει και αυτός,
    για να τον προσκυνήσει,
    με δόλο ως μισόθεος,
    για να τον αφανήσει.

    Βγαίνουν οι Μάγοι τρέχοντας,
    και τον αστέρα βλέπουν,
    φως θεϊκό κατέβαινε,
    και με χαρά προστρέχουν.

    Φτάνοντας εις το σπήλαιο,
    βρίσκουν την Θεοτόκο,
    και βάστα στας αγκάλας της,
    τον Άγιον της Τόκο.

    Γονατιστοί τον προσκυνούν,
    και δώρα του χαρίζουν,
    σμύρνα χρυσό και λίβανο,
    θεό τον εφημίζουν.

    Σμύρνα είναι νέος άνθρωπος,
    χρυσό ως Βασιλέα,
    και λίβανο νέος θεός,
    σ’ όλη την ατμοσφαίρα.

    Αφού τον προσκυνήσασιν,
    ευθύς πάλι μισεύουν,
    και τον Ηρώδη μελετούν,
    να πάνε για να εύρουν.

    Άγγελος εκ των ουρανών,
    βγαίνει τους εμποδίζει,
    από άλλην οδό να πορευτούν,
    αυτός τους διορίζει.

    Και πάλι άλλος Άγγελος,
    τον Ιωσήφ προστάζει,
    εις Αίγυπτο να πορευτεί,
    και εκεί να ησυχάζει.

    Να πάρει και την Μαριάμ,
    μαζί με τον υιό της,
    γιατί ο Ηρώδης εζητεί,
    τον τόκο τον δικό της.

    Μη βλέποντας ο Βασιλεύς,
    τους μάγους να γυρίζουν,
    στην Βηθλεέμ επρόσταξε,
    παιδί να μην αφήσουν.

    Χιλιάδες δεκατέσσερις,
    σφάζουν σε μια ημέρα,
    θρήνο κλαυθμό και οδυρμό,
    είχε κάθε μητέρα.

    Και επληρώθην το ρηθέν,
    Προφήτου Ησαϊου,
    ως και των άλλων προφητών,
    και του Ιερεμίου.


    Χρόνια Πολλά, Δυοσμαράκι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. ΣΤΟ ΔΥΟΣΜΑΡΑΚΙ ΗΡΘΑΜΕ ΣΗΜΕΡΑ ΝΑ ΤΑΠΟΥΜΕ
    ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΒΑΘΗ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ
    ΓΙΑ ΑΓΑΠΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙΧΑΡΑ ΝΑΣΑΣ ΕΥΧΗΘΟΥΜΕ,ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ,ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΛΑ
    ΧΡΟΝΙΑ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ.
    ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΡΟΜΕΡΕΣ ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΣΑΣ ΚΛΟΥΘΟΥΝΕ.
    ΚΑΙ ΦΙΛΟΙ ΝΕΟΙ ΜΕΣ,ΣΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΣΑΣ ΠΑΝΤΟΥΝΕ
    ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΘΑ ΜΠΙΟΥΜΕ
    ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΑΣ
    ΚΑΙ ΘΑ ΕΥΧΗΘΟΥΜΕ ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΕΙΣΝΑΧΕΤΕ
    ΚΟΡΕΣ ΜΑΣ ΤΑ ΚΑΛΑ ΣΑΣ.
    ΧΡΙΣΤΟΥ Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΝΑ ΜΠΗ ΕΙΣ ΣΡΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΣΑΣ.
    ΚΙ ΝΑΧΕΤΕ ΠΑΝΤΟΤΙΝΕΣ ΕΥΧΕΥΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΣΤΟΤΟΠΟΣΑΣ.
    ΣΤΟ DYOSMARAKI,ELMA MELENIA,&KALIKATZARE...ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΣΙΩΤΟΚΟΥΣΕΛΙ ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΕΝΑΑΑΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Αυτές τις μέρες ...
    ας αφήσουμε ανοιχτές
    τις πόρτες της καρδιάς μας
    ας ξαναγίνουμε πάλι παιδιά ...
    τα κάλλαντα ας ψάλουμε της χαράς
    κι ας ευχηθούμε ειρήνη, υγεία κι ευτυχία
    σ' ολόκληρο τον κόσμο κι ειδικά
    σ' όσους τά 'χουνε αδήριτη ανάγκη ...
    ΧΑΡΟΥΜΕΝΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ !!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Καλά Χριστούγεννα.
    Χρόνια Πολλά και Καλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Να τα πείτε, βεβαίως-βεβαίως.
    Χρόνια πολλά και καλά εύχομαι! Ό,τι επιθυμεί ο καθένας μας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Χρόνια πολλά υπέροχα νοσταλγικά αγαπημένα :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Επειδή οι μέρες το καλούν
    Και επειδή τα κάλαντα δεν ήταν μόνο ίσια
    Σου στέλνω και τα ανάποδα κάλαντα (παινέματα)
    Που τα λέγανε σε περιπτώσεις που τα φιλέματα δεν τους ικανοποιούσαν.
    ΄σα τουλάχιστον θυμάμαι:

    Σ’ένα σου πρέπει αφέντη μου
    Ντρουβάς και δεκανίκι
    Να σε τραβάνε τα σκυλιά
    Και να σε τρών οι λύκοι

    Την κόρη σου την εμορφη
    Βάλτη να στο κοφίνι
    Και κρεμασέ τη να ψηλά
    Να μη τη τρών οι ψήλοι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. @Hfaistiwnas

    Χρόνια Πολλά εύχομαι και σε σένα Ηφαιστιωνάκο.
    Είθε όλα σου τα όνειρα να πραγματοποιηθούν μέσα στο 2009.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. @Theogr ο κηπουρός

    Χρόνια πολλά σου εύχομαι
    και ευχαριστώ για το υπέροχο ποιηματάκι Theo

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. @Αντώνης

    Η ομορφότερη ευχή είναι αυτή Αντώνη μου. Να βρισκόμαστε ανάμεσα σε ανθρώπους που μας αγαπούν και που αγαπούμε.
    Χρόνια Πολλά και Καλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ποιά είναι η γνώμη σας;