ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Τετάρτη 5 Νοεμβρίου 2008

Προτάσεις : Εκθεση -Αφιέρωμα στο Δημοτικό Τραγούδι από το Ιδρυμα της Βουλής

Τα πόδια το κορμί βαστούν κι η κεφαλή τη γνώση κι η γλώσσα την τιμή κρατά σ' άλλονε να τη δώσει

Σε αυτά τα λόγια συμπυκνώνεται το βαθύτερο νόημα και η λειτουργία του δημοτικού τραγουδιού στο οποίο είναι αφιερωμένη η έκθεση που παρουσιάζεται στον Εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων στην Πλατεία Συντάγματος απέναντι από το Κεντρικό Ταχυδρομείο με τίτλο

"Δημοτικά τραγούδια, Ιστορία-Παράδοση-Ταυτότητα"
.

Η παρουσίαση των πτυχών του δημοτικού τραγουδιού στην έκθεση ακολουθεί την διαχρονική ενότητα λόγου-μέλους-κίνησης όπως άλλωστε νοούσαν την έννοια της "μουσικής" οι αρχαίοι Ελληνες. Το τραγούδι σχεδόν πάντα συνοδευόταν από τη μουσική και συνόδευε τον χορό, έννοιες που δεν νοοούνταν να τελούνται αυτόνομα (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων όπως π.χ. τα τραγούδια της τάβλας, τα ριζίτικα κλπ που περιελάμβαναν μόνο το τραγούδι χωρίς μουσική και χορό). Στις πρωταρχικές του μορφές (στις προβιομηχανικές κοινωνίες) το δημοτικό τραγούδι συμβόλιζε με διάφορους τρόπους τη σχέση του ατόμου με την ομάδα. Σύμφωνα με τον Σίμωνα Καρρά

"Ο παλαιός ποιητής ήταν πάντοτε και μελοποιός, ο δε θεατρικός συγγραφεύς, ακόμη περισσότερο, υποκριτής και χορευτής μεταξύ άλλων. Ο χωρισμός και ο κατακερματισμός της τέχνης στις μέρες μας, που άλλος γράφει το έργο ή το ποίημα, άλλος το μελοποιεί, άλλος το τραγουδάει, το παίζει κι άλλος το χορεύει, δεν είναι κατόρθωμα αλλά αδυναμία και μειονέκτημα της νέας μας εποχής. Ο Σοφοκλής, αυτός έγραφε τα έργα του και τη μουσική του, αυτός υποκρινόταν στο θέατρο και αυτός έσυρε του δράματος το χορό"
.

Με αυτἠ τη λογική η αφιερωμένη στο δημοτικό τραγούδι έκθεση δεν θα μπορούσε παρά να περιλάβει πληροφορίες και εικόνες από έθιμα.....
χορό, μουσικούς κλπ σε μια πολύ επιτυχημένη κατά την άποψή μου παρουσίαση όπου ο επισκέπτης οδηγείται στην παρουσίαση του δημοτικού τραγουδιού με θεματικό τρόπο. Το δημοτικό τραγούδι εξετάζεται ως κείμενο, ως είδος άντλησης ιστορικών αφηγήσεων (ιστορικά τραγούδια, Ακριτικά, Παραλογές, Νεότερα ιστορικά τραγούδια) ......

.....ενώ διατρέχει τον κύκλο της ζωής (με τα νανουρίσματα,τα παιδικά τραγούδια,τα τραγούδια του γάμου, της ξενιτιάς, τα Μοιρολόγια). Η έκθεση συνεχίζει την αφήγησή της οδηγώντας τον επισκέπτη σε εικόνες και ακούσματα από τον κύκλο του χρόνου δηλαδή τραγούδια που λέγονταν σε ειδικές χρονικές στιγμές όπως τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά, τα Φώτα, τις Αποκριές, τα Χελιδονίσματα (την Ανοιξη), τα τραγούδια του Πάσχα, στις θερινές γιορτές και καταλήγει στα τραγούδια της δουλειάς.

Εκτός αυτών η έκθεση αναφέρεται στη μουσική, τον χορό και τα μουσικά όργανα που συναντώνται στον ελλαδικό χώρο και φυσικά δεν ξεχνά να αναφερθεί στους πρωτεργάτες-ερευνητές του δημοτικού τραγουδιού (Pernot, Σίμων Καρράς, Baud-Bovy, Περιστέρης, Μαζαράκη, Στράτου, Σαμίου κ.ά.) στους οποίους χρωστάμε τις πρώτες καταγραφές των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών. Αγόγγυστοι λάτρες του δημοτικού τραγουδιού αφιέρωσαν τη ζωή τους στη συλλογή, την καταγραφή και την έρευνα, γεγονός που βοήθησε στη διάσωση όσων γνωρίζουμε σήμερα.

Η έκθεση συνοδεύεται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό αλλά χρησιμοποιεί και την τεχνολογία αφού ο επισκέπτης μπορεί στα ειδικά μηχανήματα που βρίσκονται δίπλα από κάθε θεματική ενότητα να ακούσει παραδείγματα τραγουδιών βοηθώντας ακόμη και τον πιο αμύητο επισκέπτη να αποκτήσει μια πλούσια εμπειρία και να κατανοήσει τα διαφορετικά είδη τραγουδιών στα οποία αναφέρεται η έκθεση.
Την έκθεση συνοδεύει μία προσεγμένη έκδοση όπου μπορεί κανείς σε λίγες σελίδες να παρακολουθήσει τους κύριους σταθμούς και τις έννοιες που περιβάλλουν το δημοτικό τραγούδι ως αδιάσπαστη έννοια τραγουδιού-μουσικής-χορού και ως αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής των ανθρώπων.
Σε γενικές γραμμές να πω πως βρήκα ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΗ την έκθεση και την συνιστώ ανεπιφύλακτα (ακόμη και για τον πιο αμύητο επισκέπτη).
Θεωρώ πως ήταν καιρός να συνδυαστεί η παρουσίαση της λαϊκής μας παράδοσης με πιο μοντέρνο τρόπο κάνοντας χρήση της τεχνολογίας και δίνοντας φως σε αυτή τη λίγο παραμελημένη πτυχή του πολιτισμού μας.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τα τέλη Νοέμβρη.

Εκθεσιακός Χώρος του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων
Μητροπόλεως 1 και Φιλελλήνων, Σύνταγμα , τηλ. 210 3709081
Είσοδος ελεύθερη

Ώρες λειτουργίας : Καθημερινά 09:00 – 20:00
Σάββατο 09:00 – 17:00
Κυριακή 09:00 – 15:00


24 σχόλια:

  1. δύσκολο θέμα το δημοτικό τραγούδι. μου φαίνεται λίγο παλιομοδίτικο πια. ελάχιστα με αγγίζει. το νιώθω σαν κάτι σχεδόν ξένο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μερικές φορές σας ζηλεύω εσάς τους Αθηναίους

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ωραία έκθεση .. ειδικά για όσους εχουν επαφή με την παράδοση ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Κατι μου λείπει,βάλε μας και κανένα παραδοσιακό τραγούδι ν'ανεβούμε λίγο!Είμαι πολύ απαιτητικός;Ναι,τόχω:)))
    Καλησπέρα....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Το καλό με το δημοτικό τραγούδι είναι οτι μιλάει για ιστιρίες,γεγονότα, έθυμα και τοπικές παραδόσεις και γιαυτό έχει την αξία του. Περνα απο γενιά σε γενιά και μουσικά εκφράζει περιοχές της χώρας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. -Nίκος:

    Μη μας ζηλεύεις καθόλου εμάς τους Αθηναίους...

    Καλησπέρες!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Το δημοτικό τραγούδι είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ ψαλμών και σύγχρονου τραγουδιού όπως ρεμπέτικο και έντεχνο μετά. Σπουδαίες μουσικές και τίποτα άλλο. Απλά σπουδαίο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. δεν υμπορω τα βασανα
    της πετρας να τα λεω
    και η πετρα να μ,ουπαντα
    και καομαι και κλαιω.
    ΚΑΣΙΤΟΚΟΥΣΕΛΙ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. @tovene592

    Πράγματι είναι δύσκολο αλλά και παρεξηγημένο το θέμα του δημοτικού τραγουδιού για πολλούς λόγους.

    Οντως έχει επικρατήσει η άποψη πως η παραδοσιακή μουσική είναι παλιομοδίτικη επειδή έχει ταυτιστεί με την φουστανέλλα, τις εθνικές επετείους και παλαιότερα με την δικτατορία.

    Ομως το δημοτικό τραγούδι ποτέ δεν έμεινε στατικό (σε αντίθεση με κάποιους που υποστηρίζουν αυτή την άποψη). Εξελίχθηκε και μετασχηματίστηκε. Οι σύγχρονες μουσικές για παράδειγμα πατάνε σε ακούσματα παραδοσιακά. Τρανταχτό παράδειγμα αυτού του μετασχηματισμού αποτέλεσε ο Ικαριώτικος σκοπός (παραδοσιακός) ο οποίος ακουγόταν (παιγμένος με σύγχρονα όργανα) κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων και διαδόθηκε σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Λίγοι γνώριζαν πως επρόκειτο για παραδοσιακό σκοπό.

    Αλλο τρανταχτό παράδειγμα αποτελούν οι σκοποί και τα τραγούδια των Χαϊνηδων, του Λουδοβίκου των Ανωγείων και πολλών άλλων οι οποίοι πήραν τα παραδοσιακά ακούσματα και τα εξέλιξαν.

    Βέβαια έχεις δίκιο να λες πως σου φαίνεται κάπως ξένο αυτό το είδος του τραγουδιού και πως δεν σε αγγίζει αφού ένα σημαντικό συστατικό στοιχείο του δημοτικού τραγουδιού ήταν η συμμετοχικότητα, ο αυτοσχεδιασμός και ο αυθορμητισμός, στοιχεία τα οποία στις μέρες μας τείνουν να εκλείψουν.

    Παρ΄όλα αυτά είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως το ενδιαφέρον για το δημοτικό τραγούδι και την παραδοσιακή μουσική στις μέρες μας ενισχύεται τόσο από φορείς όσο και από νέους ανθρώπους, σε αντίθεση με το παρελθόν που παρουσίαζε πτωτική πορεία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. @νίκος

    Νικολή, η Αθήνα μπορεί να είναι πλούσια σε διοργάνωση εκθέσεων, μα δυσκολεύεται να βιώσει σε live κατάσταση κάποια πράγματα.Κάθε τόπος έχει τις ιδιαιτερότητές του, τα υπέρ του και τα κατά του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. @hfaistiwnas

    Πιστεύω πως η επίσκεψη στη συγκεκριμένη έκθεση δίνει την ευκαιρία ακόμη και σε άτομα που δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ με την παράδοση να πάρουν μια γενική ιδέα. Είναι τόσο απλή στην περιήγησή της.
    Ισως για αυτό να μου άρεσε τόσο πολύ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. @Vad

    Εχεις δίκιο, μία τέτοια ανάρτηση θα έπρεπε να συνοδευόταν με ηχητικό άκουσμα. Δεν προλάβαινα όμως...

    Υπόσχομαι σε νέα ανάρτηση να εκπληρώσω το αίτημά σου. Και δεν ήσουν καθόλου απαιτητικός...
    Χα χα χα

    Καλό βράδυ εύχομαι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. @leondokardos

    Πράγματι! Είναι τόσο μεγάλη η ποικιλία των ακουσμάτων που πιστεύω πως όταν κανείς θελήσει δεν μπορεί να μην βρει ακούσματα κάποιας περιοχής που να του ταιριάζουν.
    Αρκει να θελήσει να εξερευνήσει αυτό το είδος του τραγουδιού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. @patsiouri

    Να είμασταν και εμείς σε κανένα νησάκι....

    Καλό βράδυ εύχομαι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. @island

    Ναι, ίσως η σωστή έκφραση για το δημοτικό τραγούδι να είναι "συνδετικός κρίκος" ανάμεσα σε εποχές, σε είδη μουσικής ίσως και ανάμεσα σε λαούς....

    Καλό βράδυ εύχομαι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. @Κασιωτοκουσέλι

    Στολίδι είν τα λόγια σου
    στο βλογολόγιό μου

    Σε ευχαριστώ καλέ μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Καλησπερα δυοσμαρακι.
    Δυο διευκρινιστικες ερωτησουλες
    -Οταν λεει δημοτικο τραγουδι αναφερεται μονο σε αυτα με το κλαρινο; Και εννοω τα τραγουδια και τις μουσικες της ηπειρωτικης Ελλαδας;
    -Το Ιδρυμα αυτο ειναι επι της Φιλελληνων δεξια ή κανω λαθος;

    Πολυ ομορφη αναρτηση και πολυ ενδιαφερουσα ή εκθεση.

    Υπαρχει καποιο λινκ για να δουμε τις ωρες;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. @αντώνης

    Ωχ! Ξέχασα να αναφέρω τα ωράρια και την ακριβή διεύθυνση.Τα πρόσθεσα στην ανάρτηση εκ των υστέρων. Σε ευχαριστώ που το επισήμανες.

    Οσον αφορά το ερώτημά σου όχι δεν αφορά μόνο τα κλαρίνα. Οι μουσικές επιλογές που μπορεί κανείς να ακούσει χρησιμοποιώντας τα ακουστικά που βρίσκονται δίπλα σε κάθε θεματική ενότητα αφορά ακούσματα από Κρήτη, Δωδεκάνησα, Κυκλάδες αλλά και ηπειρωτική Ελλάδα. Εχει οθόνες αφής και επιλέγεις.....

    Θεματικά περιλαμβάνουν νανουρίσματα, μοιρολόγια, κάλαντα, τραγούδια του γάμου, έχουν μάλιστα ένα ριζίτικο τραγουδισμένο από τον ίδιο τον Βενιζέλο (στην ενότητα με τα αφηγηματικά/στορικά τραγούδια).

    Μάλιστα λένε πως εάν ξεπεραστούν κάποια προβλήματα με θέματα πνευματικών δικαιωμάτων ίσως να κυκλοφορήσουν σε CD αυτές οι μουσικές επιλογές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Πολυ ωραια, γιατι και εγω λεγοντας δημοτικη μουσικη εννοω οτι ακουσμα εχει μεσα του την παραδοση. Και αυτο το συναντας σε ολα τα μερη της Ελλαδας.

    Και μια ακομα ερωτηση. Ποσες ωρες περιπου πρεπει να εχει στη διαθεση του καποιος;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. @αντώνης

    Ακριβώς έτσι!

    Η ώρα εξαρτάται από το πόσο περίεργος είναι κανείς (να διαβάσει τα κείμενα και να ακούσει μέρος ή όλα τα τραγούδια).

    Ο χώρος δεν είναι τεράστιος, αλλά θα έλεγα πως τρία τέταρτα είναι ένας ικανοποιητικός χρόνος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Τον χωρο τον εχω δει, την βαζω ηδη στο προγραμμα την επισκεψη αυτη.
    Ενα απογευματακι μετα τη δουλεια ειναι οτι πρεπει.

    :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. @αντώνης

    Συμφωνώ, το ριζίτικο μη ξεχάσεις να ακούσεις με τον Βενιζέλο (το έχω σε κάποιο CD)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Καλησπερα δυοσμαρακι!

    Ευτυχως που προλαβα να παω σ' αυτη την εκθεση. Ηταν πολυ ωραια. Ειδικα τα ακουσματα ηταν πολυ ομορφα. Αληθεια κυκλοφορουν τετοια ακουσματα στο εμποριο;

    Καλο Σαββατοκυριακο!!!
    :)))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. Ωχ! Πως μου ξέφυγε και δεν απάντησα σε αυτό το σχόλιο???
    Και βέβαια κυκλοφορούν τέτοια ακούσματα στο εμπόριο.
    Αν μου πεις για ποιά περιοχή ενδιαφέρεσαι περισσότερο μπορώ να σου προτείνω κάποια ακούσματα

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ποιά είναι η γνώμη σας;