ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Παρασκευή 22 Αυγούστου 2008

Γελοιογράφοντας την επικαιρότητα -ΚΛΕΙΣΤΟΝ ΛΟΓΩ ΠΛΑΦΟΝ....

Σκίτσο του Ηλία Μακρή

Κλειστά λέει πολλά πρατήρια βενζίνης στην Κρήτη λόγω πλαφόν.
Λοιπόν ας κλείσουμε και εμείς για μερικές ημέρες όχι λόγω πλαφόν αλλά λόγω διακοπών...
Τα κουβαδάκια μας τα πήραμε ? Το μπικινάκι? Το αντιηλιακό? Τα γυαλιά ηλίου?
......Φύγαμε......






Το πρόγραμμα λέει λίγο Ρέθυμνο......





Λίγο Χανιά........






Ισως λίγο Ηράκλειο......



Λίγο από Αγ. Νικόλαο



και ότι άλλο προκύψει δηλαδή στη πορεία......

Ομως αν και το blog θα παραμείνει κλειστό....
η Aisha θα σας δείξει στο παρακάτω βίντεο πως μπορείτε
να κρατήσετε τους κοιλιακούς σας σφιχτούς
και θα σας κρατήσει παρέα μέχρι να επιστρέψω.....

Ραντεβού τον Σεπτέμβρη.
Θα τα πούμε μετά τις 8.9.08

.....Καλά να περνάτε...

Δημοκρατικά μαθήματα από την Αρχαία Ελλάδα....

Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφμ Καθημερινή την 21 Αυγούστου. Το παραθέτω επειδή το βρήκα ενδιαφέρον.

Δημοκρατικά μαθήματα από την Αρχαία Ελλάδα
Της Πολυβιας Παραρα*
Tην περίοδο αυτή διαπιστώνουμε μια κρίση των κομμάτων εξουσίας στη συνείδηση των πολιτών. Στον πυρήνα αυτού του προβλήματος βρίσκεται ο κλονισμός της πίστης των πολιτών για τον τρόπο που ασκείται η εξουσία από τα κόμματα εξουσίας. Από τη μια πλευρά ο πολίτης βιώνει τα προβλήματα της χώρας να παραμένουν άλυτα σε ένα περιβάλλον αδιαφάνειας και η οικονομική κατάσταση των πολλών και ασθενεστέρων να επιδεινώνεται. Από την άλλη οι πολιτικοί να χρησιμοποιούν την εξουσία σαν φέουδό τους για να ικανοποιούν την κομματική πελατεία και να βολεύουν τους φίλους τους, να διαπλέκονται συχνά αντλώντας πολιτικά και οικονομικά οφέλη. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, γιατί ο πολίτης να είναι πρόθυμος να θυσιάσει τα κεκτημένα του στο όνομα του ξεπεράσματος των αγκυλώσεων, όταν δεν έχει πειστεί –και δικαίως με τα όσα έχει δει μέχρι σήμερα– ότι οι δικές του θυσίες θα πιάσουν τόπο για μια καλύτερη Ελλάδα δικιά του και των παιδιών του;
Για να περνούν οι μεταρρυθμίσεις και να διορθώνονται τα κακώς κείμενα, που όλοι τα βλέπουν και κανείς δεν τα αρνείται, είναι απαραίτητο οι πολίτες, οι οποίοι είναι και αυτοί που πληρώνουν το τίμημα, να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, να παράγουν πολιτική και όχι να περιορίζονται στον ρόλο των θεατών των εξελίξεων. Η συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία διαμόρφωσης πολιτικών προτάσεων για μεταρρυθμίσεις που κατατίθενται από την εκάστοτε εξουσία είναι η πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσει η αντιπροσωπευτική δημοκρατία αφενός για να μην απαξιωθεί από την αδιαφορία και αποχή των πολιτών από τα κοινά και αφετέρου για να μην παραδοθεί στον έλεγχο των δυνατών, εντός και εκτός πολιτικής.
Το πρόβλημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας της σύγχρονης εποχής είναι αυτό της συμμετοχής, να πειστεί δηλαδή ο πολίτης ότι η ενεργός συμμετοχή του κάνει τη διαφορά στην πολιτική και να αρθεί το αίσθημα ότι οι πολιτικές αποφάσεις δρομολογούνται ανεξάρτητα από αυτόν. Η αποχή από τις εκλογές, η απάθεια, η αδιαφορία –ευτυχώς όχι τόσο εμφανείς στην Ελλάδα και στην Ευρώπη όσο στις ΗΠΑ– θέτουν την πρόκληση πως θα αυξηθεί το ενδιαφέρον του πολίτη για τα κοινά. Η δυναμική της υπάρχουσας κατάστασης δεν είναι ενθαρρυντική προς αυτή την κατεύθυνση, δεδομένου ότι τα κόμματα αποδομούνται ιδεολογικά, ο βιοποριστικός αγώνας με στόχο την καταναλωτική ευημερία απορροφά την ενέργεια και το ενδιαφέρον του πολίτη, και το παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον δημιουργεί την αίσθηση ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από θεσμούς στους οποίους ο πολίτης έχει μειωμένη ή καθόλου πρόσβαση, με αποτέλεσμα το κίνητρο για πολιτική συμμετοχή να αμβλύνεται ως ματαιοπονία.
Η πρόκληση για τη σύγχρονη δημοκρατία είναι πώς θα γίνει ο πολίτης ενεργός και καταρτισμένος συμμέτοχος στο πολιτικό γίγνεσθαι όχι μόνο με την ψήφο του ανά τετραετία, αλλά παρεμβαίνοντας στα τρέχοντα ζητήματα με συγκροτημένο τρόπο και αποτελεσματικότητα έχοντας γνώση και βήμα. Στην αρχαιότητα η άμεση δημοκρατία τού έδινε το βήμα να παρέμβει άμεσα και αποτελεσματικά. Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία τον εκπροσωπεί, αλλά δεν του δίνει το βήμα να εκφραστεί άμεσα και να παράξει πολιτική. Ομως, ο πολίτης φύσει ελκύεται από την ενασχόληση με τα κοινά και το γεγονός αυτό ενέχει μια δυναμική που μπορεί να αξιοποιηθεί για περισσότερη δημοκρατία.
Ο διακεκριμένος ιστορικός ελληνιστής Mogens Herman Hansen στο βιβλίο του «Η Παράδοση της Αρχαίας Ελληνικής Δημοκρατίας και η Σπουδαιότητά της για τη Σύγχρονη Δημοκρατία» The Royal Danish Academy of Science and Letters, Copenhagen 2005, εξετάζει ακριβώς αυτό το ζήτημα και παραθέτει συγκεκριμένη ανάλυση, με βάση την οποία η σύγχρονη αντιπροσωπευτική δημοκρατία θα μπορούσε να ενσωματώσει θεσμούς της αρχαίας ελληνικής δημοκρατίας και να δώσει στον απλό πολίτη ενεργό παραγωγικό ρόλο κατά την άσκηση πολιτικής. Πιο συγκεκριμένα, θεωρεί ότι η σύγχρονη δημοκρατία μπορεί να εμπνευστεί από το μοντέλο της δημοκρατίας του Περικλή, το οποίο ιστορικά ήταν μοναδικό σε ό,τι αφορά το ζήτημα της έκτασης της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά. Το θεωρητικό ερώτημα είναι πώς μια τέτοια μορφή συμμετοχής, τύπου άμεσης δημοκρατίας μπορεί να γίνει πράξη. Αυτό που προτείνεται στο βιβλίο του είναι, με την αξιοποίηση της πληροφορικής, να δημιουργηθεί ένα δεύτερο βουλευτικό σώμα, το οποίο με μέσο τη δημοσκοπική διαβούλευση θα παρεμβαίνει γνωμοδοτώντας για τα τρέχοντα πολιτικά θέματα. Αυτό το δεύτερο βουλευτικό σώμα θα αποτελείται από πολίτες που θα εκλέγονται με κλήρο (από τους εκλογικούς καταλόγους) για να υπηρετούν ετήσια και οι οποίοι θα επικοινωνούν, διαλέγονται και ψηφίζουν μέσω της πληροφορικής.
Η τεχνολογική ανάπτυξη δίνει τη δυνατότητα για μια μορφή άμεσων δημοκρατικών θεσμών, μια μορφή «τηλε»-δημοκρατίας. Εκ περιτροπής θα εκλέγεται κάθε χρόνο νέο σώμα έτσι ώστε όλοι οι πολίτες περιοδικά να εκλεγούν τουλάχιστον μία φορά. Πιο συγκεκριμένα, εφαρμόζοντας αυτό το θεωρητικό μοντέλο στη Δανία, ο αριθμός του σώματος αυτού θα μπορούσε να είναι 70.000 πολίτες, οι οποίοι χωρισμένοι σε δεκάδες θεματικές ομάδες θα ενημερώνονται σε βάθος για το ζήτημα για το οποίο θα καλούνται να γνωμοδοτήσουν, θα αμείβονται γι’ αυτό το έργο και η γνώμη τους θα έχει καθοριστική σημασία. Αυτή η μορφή δημοσκοπικής διαβούλευσης «deliberative polls» ονομάζεται «δημαρχία» (demarchy), δηλαδή «ο δήμος άρχει» και αποτελεί μια μορφή εξουσίας που ασκείται από απλούς πολίτες στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Ομως, υπογραμμίζει ότι για να ασκείται άμεση δημοκρατία πρέπει να πληρούνται απαραίτητα προϋποθέσεις, όπως η πίστη στην ευφυΐα των απλών πολιτών και στον παραμερισμό του ατομικού τους συμφέροντος προς όφελος του εθνικού, η πίστη ότι οι πολίτες ενδιαφέρονται να είναι πληροφορημένοι και να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων, η πίστη ότι ο ορθολογισμός στη λήψη αποφάσεων μπορεί να επιτευχθεί με συνδυασμό της γνώσης του ειδικού και της κοινής λογικής.
Πολλά είναι τα ερωτήματα, θεωρητικά και τεχνικά, που ανακύπτουν από μια τέτοια θεωρητική πρόταση ενσωμάτωσης θεσμών συμμετοχικής δημοκρατίας στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Η ενεργός συμμετοχή, όμως, του απλού πολίτη στο πολιτικό γίγνεσθαι έχει πολλαπλά ουσιαστικά οφέλη παιδευτικά και πολιτικά: συνεπάγεται αυτοεκτίμηση του πολίτη και άμβλυνση της εξουσίας ως αυτοσκοπού.
* Η δρ Πολυβία Παραρά είναι επισκέπτρια καθηγήτρια του Georgtown Universiity.

Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_21/08/2008_281834



Κυριακή 17 Αυγούστου 2008

Ταξιδεύοντας στην "άγονη" γραμμή - Κάσος

Η Κάσος είναι ένα από τα νησάκια που συγκαταλέγονται σε αυτό που αποκαλούμε
"ΑΓΟΝΗ ΓΡΑΜΜΗ" .


Βέβαια άλλο πράγμα εννοούν τα ΜΜΕ ως "άγονη γραμμή" και άλλη έννοια πραγματεύεται ετούτη εδώ η ανάρτηση. Η μία "άγονη γραμμή"συνδέεεται με τις επιδοτήσεις των ακτοπλοϊκών γραμμών ενώ η "άγονη γραμμή" η δική μας είναι μια έννοια που αφορά το σύνολο εκείνων των παραμελημένων από την Πολιτεία δυσπρόσιτων νησιών και των καθημερινών προβλημάτων των κατοίκων τους. Εκτός όμως από προβλήματα, η δική μας "άγονη γραμμή"κρύβει μέσα της και ομορφιές ζωγραφισμένες με χρώματα μοναδικά.....

"Αγονη γραμμή" λοιπόν είναι όλα εκείνα τα νησάκια (όπως καλή ώρα η Κάσος) όπου οι μόνιμοι κάτοικοί της ΔΕΝ απολαμβάνουν το αυτονόητο δικαίωμα μιας στοιχειώδους τακτικής και προ πάντων με ανθρώπινες συνθήκες ακτοπλοϊκής συγκοινωνίας
(όπως ήδη ανέφερα σε άλλη ανάρτηση το ταξίδι διαρκεί 22 ώρες.....ενώ για Κάρπαθο 24 ώρες!!!!).
Φυσικά δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πως όταν ένας τόπος δεν διαθέτει καλές συγκοινωνίες, σταδιακά ερημώνεται και επέρχεται ο οικονομικός μαρασμός.

Μια βαλίτσα σε ερειπωμένο σπίτι στο Φρυ

Καλοκαίρι 2008 /Φωτό : dyosmaraki

Στο νησί βρίσκει κανείς διάσπαρτα τα απομεινάρια καπετανόσπιτων που μαρτυρούν την αίγλη ενός πλούσιου παρελθόντος, αφού οι Κασιώτες κάποτε ήταν ξακουστοί καπεταναίοι και διέθεταν αρμάδες από καράβια.

Σύμφωνα με έναν περιηγητή τον Sonini de Manoncourt (τέλη της δεκαετίας του 1770) οι Τούρκοι σπάνια τολμούσαν να πατήσουν το πόδι τους σε αυτόν τον βράχο. Ετσι οι Κασιώτες έζησαν μέχρι τις 7 Ιουνίου του 1824 (μέρα του Ολοκαυτώματος της Κάσου) περισσότερο ανεξάρτητοι από τους κατοίκους άλλων περιοχών. Τα πλοία έρχονταν στη Κάσο μα αγκυροβολούσαν μακριά από το λιμάνι αφού οι επιβάτες μεταφέρονταν στην αποβάθρα με βάρκες.

Στο νησί από παλιά κυριαρχούσε το γυναικείο στοιχείο αφού οι περισσότεροι άντρες συνήθως ταξίδευαν σε κοντινές ή μακρινές θάλασσες. Τα καράβια αναχωρούσαν την άνοιξη και γύριζαν στα μέσα φθινοπώρου. Το επάγγελμα του ναυτικού πέρναγε από τον πατέρα στον γυιό.

Σήμερα οι νέοι εγκαταλείπουν το νησί αφού οι ευκαιρίες για επαγγελματική αποκατάσταση στο νησί είναι λιγοστές, κέντρο υγείας δεν υπάρχει στο νησί, το ΚΕΠ έκλεισε επειδή έληξαν οι συμβάσεις των υπαλλήλων κλπ κλπ κλπ.


........Καλώς ήλθατε στην "άγονη γραμμή".........
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας "το Βήμα"
(σε άρθρο της 15.8.08 με τίτλο "Επιδοτήσεις άγονων γραμμών από 1.11.2007 -31.10.2008")
η επιδότηση για το συγκεκριμένο δρομολόγιο του καραβιού "Ιεράπετρα" ανέρχεται σε 2.647.442,92 Ευρώ.
Παρ΄όλα αυτά έμαθα πως δεν είναι λίγες οι φορές που οι κάτοικοι του νησιού αναγκάζονται να αποβιβαστούν σε άλλα λιμάνια είτε επειδή υπάρχει κακοκαιρία είτε επειδή η κατάσταση του λιμανιού δεν επιτρέπει την προσέγγιση του καραβιού (αλλεπάλληλες τεχνικές μελέτες έχουν γίνει μα μέχρι στιγμής χωρίς αποτέλεσμα....το λιμάνι διαρκώς παρουσιάζει προβλήματα).
Εν τω μεταξύ μηχανήματα και εξαρτήματα αφημένα στο λιμάνι του νησιού υποδέχονται τον επισκέπτη που αποβιβάζεται από το πλοίο.....
Είναι αυτά με τα οποία ΘΑ επισκευαστεί κάποτε το λιμάνι......

Οι επιδοτήσεις της "άγονης γραμμής" περνούν μέσα από δρομολόγια όπως αυτό που κάνει στάση στα λιμάνια της Μήλου, της Σαντορίνης, του Ηρακλείου, του Αγ.Νικολάου, της Σητείας με αποτέλεσμα την πολύωρη διάρκεια του ταξιδιού αφού το δρομολόγιο καθυστερεί σε κάθε λιμάνι που προσεγγίζει. Απ΄ότι φαίνεται το Ηράκλειο, η Σαντορίνη, ο Αγ. Νικόλαος συγκαταλέγονται και αυτά στην "άγονη γραμμή".....!!!

Η "άγονη γραμμή" των ΜΜΕ όμως δεν έχει μοναχά μία όψη....
Εχει και μιαν άλλην, εκείνην που είναι στολισμένη με χρώματα που μυρίζουν Ελλάδα....
Αγ. Μαρίνα Κάσου - Καλοκαίρι 2008/Φωτό : dyosmaraki
Μέσα από το παράθυρο της φωτογραφίας μπορείτε να διακρίνετε κούκλες, απαραίτητο διακοσμητικό στοιχείο κάθε σπιτιού σε εποχές αλλοτινές...

Η Κάσος διαθέτει φυσικό τοπίο με πλούσια χλωρίδα και πανίδα
Σε μία από τις διαδρομές μου μια απρόσμενη συνάντηση με.... ένα από τα πλάσματα της Κασιώτικης φύσης.....ακολούθησαν συναντήσεις με γυπαετούς,γεράκια κλπ

Στο βίντεο στην αρχή της ανάρτησης, προσπάθησα να εσωκλείσω όσο περισσότερο υλικό γινόταν από τις διάφορες διαδρομές που ακολούθησα στο νησί. Ομολογώ πως τα βήματά μου συχνά με οδήγησαν να κοντοστέκομαι σε απλές καθημερινότητες τόσο σπάνιες στην εποχή μας πια...όπως σύκα αφημένα από κάποια νοικοκυρά για να λιαστούν και να μετατραπούν σε αποξηραμένα, ερειπωμένα σπίτια που με γοητεύουν γιατί μέσα τους μπορεί να κρύβουν μικρούς θησαυρούς, όπως περίτεχνα αρχιτεκτονικά διακοσμητικά μοτίβα αφημένα στη μοίρα τους.....Γνωστή είναι η αγάπη που τρέφω για τα ψηφιδωτά από χοχλάκια (βοτσαλάκια) μια λαϊκού χαρακτήρα τεχνική η οποία σιγά σιγά εκλείπει....
Εντυπωσιάστηκα από τα χρώματα της Κασιώτικης φύσης αλλά και τον μεγάλο αριθμό των εκκλησιών που πεντακάθαρες και ασβεστωμένες πρόβαλλαν τα έντονα χρώματά τους ενώ τα προαύλιά τους ήταν φρεσκοασβεστωμένα. Περίτεχνα διακοσμητικά στοιχεία στόλιζαν τα τέμπλα τους. Βέβαια τα αφιερώματα σε έναν τόπο δεν μπορεί να εξαντληθούν έτσι απλά....
Υπάρχει ακόμη άφθονο υλικό....ίσως μετά το Σεπτέμβρη το αφιέρωμα να συνεχιστεί....

Ενα γεγονός που με παραξένεψε είναι πως παντού βλέπει κανείς τη γαλανόλευκη να κυματίζει...όχι μόνο στους δημόσιους χώρους μα ακόμη και στα σπίτια....

"Οταν το 1913 οι Ιταλοί είπαν στους Κασιώτες να μην ξαναϋψώσουν στο νησί την ελληνική σημαία γιατί η Κάσος αποτελεί μέρος της Ιταλικής επικράτειας και πως όποιος δεν συμμορφώνεται με το γράμμα αυτού του νόμου, θα τιμωρείται αυστηρά, εκείνοι είπαν "ετσιδά είστε? Μας απαγορεύγετε την ύψωση της ελληνικής σημαίας. Ο νόμος σας όμως δεν μας απαγορεύγει να τηνε ζωγραφίζουμε. Τώρα θα δείτε! Εγεμώσα λοιπόν ούλους τους τοίχους -σπίδια, εκκλησίες, σκολεία -με ζωγραφιστές τις δύο ελληνικές σημαίες σταυρωτά, μια της στεριάς και μια της θάλασσας....."

(Το παραπάνω απόσπασμα είναι από το βιβλίο "ΝΑ ΣΟΥ ΚΑΜΩ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥ"του Μανόλη Μαυρολέοντα)

Εάν κανείς περπατήσει στα δρομάκια της Κάσου θα διαπιστώσει πως οι Κασιώτες εξακολουθούν να ζωγραφίζουν ακόμη και σήμερα τις δύο σημαίες σταυρωτά σε κάθε ευκαιρία.....

*Δεν ξέρω αν φαίνεται μα στο κατώφλι του σπιτιού δεξιά και αριστερά είναι ζωγραφισμένες οι δύο σημαίες

*Απέναντι στον τοίχο του λιμανιού της Μπούκας μπορεί να διακρίνει κανείς τις δύο σημαίες σταυρωτά ζωγραφισμένες

"Η Κάσος είν'ένα νησί, στο νότιο Αιγαίο,

πρώτο στα γλέντια στους χορούς, στο χάρτη τελευταίο....."

Ηταν ένα mini ταξίδι στην Κάσο,
στο τελευταίο νησί του Νοτίου Αιγαίου,
στην "άλλη" Ελλάδα,
την Ελλάδα της "άγονης γραμμής"..........

Τετάρτη 13 Αυγούστου 2008

Ο κυρ Αντώνης και η παρασκευή της σιτάκας σε ένα Κασιώτικο μητάτο

Μόλις είχα κατέβει να πάρω το πρωϊνό.....αγουροξυπνημένη....η απόφαση είχε παρθεί από το προηγούμενο βράδυ : έπρεπε να μάθω πως παρασκευάζεται αυτό το "θείο"έδεσμα που είχα γευτεί στη γιορτή της σιτάκας.....
Μοναδική λύση :
η επίσκεψη σε ένα
"ΜΗΤΑΤΟ"

Ετσι με την βοήθεια ενός φίλου Κασιώτη δεν άργησε να οργανωθεί μια επίσκεψη στο μητάτο του κυρ Αντώνη, ενός ανθρώπου που αν και ξενιτεύτηκε στα νειάτα του και πήγε όπως όλοι οι συνομήλικοί του στην Αμερική, ο ίδιος δεν αγάπησε τίποτα άλλο περισσότερο από τη δουλειά που έκανε ο πατέρας του, ο παπούς του και έμαθε κι ο ίδιος να κάνει από μικρό παιδάκι. Ανθρωποι σαν τον κυρ Αντώνη μαθημένοι στην ελευθερία και την ανεξαρτησία της φύσης δύσκολα μπορούν να μαντρωθούν σε ένα γραφείο, σε ένα εργοστάσιο, σε ένα διαμέρισμα...

Το μητάτο βρισκόταν σε μια ορεινή περιοχή της Κάσου, τις Τρούλλες λίγο μετά το Αργος.
Ο κυρ Αντώνης αφού με καλωσόρισε, στάθηκε πρόθυμος να με μυήσει σε έναν άγνωστο για μένα κόσμο, τον κόσμο των τσοπάνηδων, έναν ιδιαίτερο κόσμο με τις δικές του καθημερινές συνήθειες και ασχολίες.

Η λέξη "μητάτο" που σήμερα μερικοί (λανθασμένα) γράφουν ως μιτάτο είναι δάνειο από την Λατινική λέξη metatum(=στρατιωτικό κατάλυμα). Υιοθετήθηκε από τους Βυζαντινούς για τους οποίους σήμαινε την υποχρέωση των πολιτών να παρέχουν κατάλυμα και τροφή στους ταξιδεύοντες κρατικούς υπαλλήλους ή επίσημους πολίτες. Η λέξη ταξίδεψε μέσω των Βυζαντινών στη νεοελληνική γλώσσα όπου πλέον μητάτο=τα θερινά καταλύματα των ποιμένων που συνήθως βρίσκονται σε υψηλά όρη .
Τα μητάτα χτισμένα σε ψηλές κορφές μοιάζουν μικρά πετρόχτιστα κάστρα με στενόμακρους φεγγίτες που θα μπορούσε κανείς να περάσει για πολεμίστρες. Το εσωτερικό του μητάτου είναι χωρισμένο σε δύο μέρη με εσωτερικό τοίχο, που ξεκινά από τη μέση του τοίχου.
Ο πρώτος χώρος στον οποίο μπαίνεις από την εξωτερική πόρτα αποτελούσε κάποτε έναν συνδυασμό κατοικίας και τυροκομείου. Σήμερα τα μητάτα χρησιμοποιούνται κυρίως για τυροκομική χρήση, οι κατοικίες βρίσκονται στα χωριά.
Στον δεύτερο χώρο τοποθετούσαν/ουν τα σκαφίδια με το βρασμένο γάλα ή τα άλλα τυροκομικά προϊόντα.

Κατά το χτίσιμο φρόντιζαν να κάνουν στον τοίχο ένα κοίλωμα μέσα στο οποίο τοποθετούσαν την στάμνα (όπου έβαζαν νερό) γι αυτό λεγόταν σταμνοθούτση.
Το καθημερινό πρόγραμμα του κυρ Αντώνη περιλαμβάνει:
Ξύπνημα από τα χαράματα. Πρώτη του δουλειά είναι να φροντίσει τα αμνοερίφιά του, να τα αρμέξει και έπειτα (αυτή την εποχή) να συγκεντρώσει την πρώτη ύλη σε ένα καζάνι που τοποθετεί σε φωτιά με ξύλα (την παρανεστιά) για να αρχίσει η βράση για την παρασκευή της σιτάκας.
Η παρανεστιά είναι κολλημένη στον τοίχο και δεξιά κι αριστερά της υπάρχουν μικρές πεζούλες για να ακουμπάνε το καζάνι και τα εξαρτήματα που χρησιμοποιούν όση ώρα τυροκομούν.Το μοναδικό κάθισμα του μητάτου ήταν ένα πεζουλάκι αριστερά από την πόρτα.
Εκεί κάθησα και παρακολουθούσα τον κυρ Αντώνη. Αφού τον είχα βομβαρδίσει με τις ατελείωτες ερωτήσεις που μου έρχονταν κάθε λίγο στο μυαλό, συνειδητοποίησα πως ίσως να τον ενοχλούσα, να τον αποσπούσα από τη δουλειά του.
Ο κυρ Αντώνης χαμογέλασε σεμνά και μου απάντησε ευγενικά πως η ώρα περνά πιο ευχάριστα κουβεντιάζοντας, ενώ τις άλλες μέρες που έρχεται μόνος του αναγκάζεται να παραμένει σιωπηρός κατά τη διάρκεια όλης της ημέρας και για όση ώρα ψήνεται η σιτάκα. Διαπίστωσα πως ο ίδιος παρ΄όλο που απαντούσε στις πολλαπλές ερωτήσεις που του έθετα, δεν έπαυε ούτε για δευτερόλεπτο να ανακατεύει διαρκώς και με ευλαβική προσήλωση το γάλα. Το γάλα με τη βράση αφυδατώνεται (εξατμίζονται τα υγρά) και σταδιακά παίρνει μια κρεμοειδή μορφή που όμως δυσκολεύει το ανακάτεμα. Οπως μου εξήγησε όση ώρα ψήνεται η σιτάκα δεν μπορείς να σταματήσεις το ανακάτεμα γιατί αν κολλήσει το γάλα στον πάτο του καζανιού, η σιτάκα κινδυνεύει να μυρίσει καπνίλα, οπότε πάει χαμένος ο κόπος.
Αναλόγως της εποχής παρασκευάζεται διαφορετικό είδος τυροκομικού προϊόντος.
Για παράδειγμα το καλοκαίρι που τα αιγοπρόβατα τρώνε κυρίως χορτάρι που έχει πια ξεραθεί, το γάλα που παράγουν λιγοστεύει και είναι πιο χοντρό. Ετσι το γάλα που παράγεται αυτή την εποχή δεν προσφέρεται για την παρασκευή βουτύρου, τυριού και μυζήθρας. Προσφέρεται όμως για την παρασκευή σιτάκας, μάλιστα λέγεται πως το καταλληλότερο γάλα είναι το γάλα της προβατίνας γιατί είναι πλούσιο σε λιπαρά και ψήνεται γρήγορα.
Η σιτάκα δεν γίνεται από γάλα της ίδιας ημέρας, πρέπει να αφεθεί το γάλα να ξινίσει πρώτα και μετά να ψηθεί
(και μη βιαστείτε να βγάλετε συμπεράσματα....αυτός είναι ο πιο φυσικός τρόπος ζύμωσης).

Η ζέστη ολοένα πύκνωνε και όταν τα υγρά του γάλακτος άρχισαν να εξατμίζονται, το μητάτο γέμισε καπνό. Παρατήρησα πως τα μάτια του κυρ Αντώνη είχαν αρχίσει να κοκκινίζουν από τη φωτιά και τη κάπνα. Αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει μέσα στο κατακαλόκαιρο να ανακατέβεις γάλα με τη ζέστη που βγάζει η φωτιά!!! Οση ώρα ψηνόταν η σιτάκα ο κυρ Αντώνης έξυνε διαρκώς τον πάτο του καζανιού με τον "καλαμούσση".
Οπως έμαθα, για το ανακάτεμα κάθε είδους γαλακτοκομικού προϊόντος χρησιμοποιείται διαφορετικό εξάρτημα....Η δουλειά του κυρ Αντώνη προς το τέλος δυσκόλευε, αφού το ανακάτεμα γινόταν πιο δύσκολο τώρα που έσφιγγε η σιτάκα και έπαιρνε το κρεμ χρώμα που σήμαινε πως κόντευε να ψηθεί. Ετσι αποφάσισα να σταματήσω να τον ζαλίζω με τις ερωτήσεις....ή τουλάχιστον για λίγο. Η ματιά μου πήγε και προσγειώθηκε στα παράξενα παπούτσια που φορούσε ο κυρ Αντώνης. Με αντιλήφθηκε αμέσως, θαρρείς και διάβαζε τη σκέψη των ανθρώπων. Χωρίς να τον ρωτήσω, μου εξήγησε πως τα παπούτσια αυτά τα κατασκεύασε μοναχός του. Παλιά όλοι οι άνθρωποι κατασκεύαζαν μοναχοί τους παπούτσια από τα δέρματα των αιγοπροβάτων τους. Τα ονομάζουν "τομαρένα" δηλαδή καμωμένα από τομάρι αιγοπροβάτων.
Το κάτω μέρος των παπουτσιών επενδυόταν με λάστιχο αυτοκινήτων!!!
Ηταν κατάλληλα για τις σκληρές αγροτικές και κτηνοτροφικές δουλειές. Τον χειμώνα πρόσθεταν στο συγκεκριμένο παπούτσι ακόμη ένα κομμάτι μαλακού δέρματος και τα μετέτρεπαν σε μπότες (στιβάνια) που έφταναν μέχρι το γόνατο για να τους κρατούν ζεστά τα πόδια.

Εστρεψα το βλέμμα μου στο εσωτερικό χώρο του μητάτου.
Σκεφτόμουν πως κάποτε οι άνθρωποι έμεναν εδώ μόνιμα, χωρίς φως, χωρίς νερό....
Η ανάγκη τους έκανε να μαζεύουν το βρόχινο νερό στις"λασσίες" (όπως λένε στη Κάσο τις χτιστές ή λαξευμένες στο βράχο στέρνες) και στη συνέχεια το χρησιμοποιούσαν για πόσιμο νερό για τους εαυτούς τους, τα αιγοπρόβατά τους αλλά και την καθημερινή τους λάτρα. Το μητάτο δεν έχει παράθυρα...τα μοναδικά ανοίγματα είναι οι πόρτες και οι θυρί(δ)ες, τα μικρά ανοίγματα κατασκευασμένα σε ψηλό σημείο του βορινού τοίχου από τα οποία φωτίζεται και αερίζεται το μητάτο. Ο αέρας που μπαίνει μέσα βοηθά επίσης το γάλα να κρυώνει.

Δεν πέρασε πολλή ώρα και μια μεγάλη ικανοποίηση ζωγραφίστηκε στο πρόσωπο του κυρ Αντώνη.
Το γάλα είχε τελικά αφυδατωθεί (είχαν εξατμιστεί όλα τα υγρά του) και στον πάτο του καζανιού είχε απομείνει ένας πυκνός πολτός, το περιπόθητο "χρυσό" προϊόν :
Η ΣΙΤΑΚΑ
(ένα είδος τυροκομικού προϊόντος)
Ο κυρ Αντώνης ως ένδειξη φιλοξενίας μας πρόσφερε φρεσκοφτιαγμένη σιτάκα λες και ακριβώς όπως στα Βυζαντινά metatum ένοιωθε την υποχρέωση να μας φιλέψει....
Ενώ εμείς απολαμβάναμε την σιτάκα, το έργο του κυρ Αντώνη συνεχιζόταν. Επρεπε να καθαρίσει το καζάνι για την επόμενη τυροκόμηση, να πλύνει τα σύνεργα που είχε χρησιμοποιήσει και να καθαρίσει τον χώρο του μητάτου. Το κουταλάκι που χρησιμοποίησα για την κατανάλωση της σιτάκας φτιαγμένο από κέρατο, ήταν σκαλισμένο από τον ίδιο τον κυρ Αντώνη. Διαπίστωσα πως σε αντίθεση με τις νεότερες καταναλωτικές συνήθειες, στις παλαιότερες παραδοσιακές κοινωνίες τίποτα δεν πετιόταν. Κάθε αντικείμενο μετατρεπόταν σε χρηστικό αντικείμενο...τα δέρματα από τα ζώα χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή των παπουτσιών...τα κέρατα των ζώων για σκεύη λειτουργικά και φυσικά παλαιότερα το μαλλί των ζώων μέσω της υφαντικής τέχνης μετατρεπόταν σε είδη ένδυσης για την οικογένεια. Αντίθετα πριν από ένα χρόνο διάβαζα πως σε κάποια περιοχή (δεν θυμάμαι που) οι κάτοικοι αντιμετώπιζαν σοβαρό πρόβλημα επειδή τα μαλλιά από την κουρά (το κούρεμα) των προβάτων όχι μόνο δεν τα χρησιμοποιούν πλέον μα είχε δημιουργηθεί και πρόβλημα απορριμάτων στην συγκεκριμένη περιοχή επειδή ήταν μεγάλη η ποσότητα και δεν ήξεραν που να τα πετάξουν!!!

Μόλις ο κυρ Αντώνης έπλυνε όλα τα σύνεργα που είχε χρησιμοποιήσει τα τοποθέτησε με τάξη στη θέση τους, έσβησε τη φωτιά και σκούπισε και καθάρισε τον χώρο για να είναι έτοιμος την επόμενη ημέρα που θα συνεχιζόταν η τυροκόμηση.

Φύγαμε....
Ευχαρίστησα τον κυρ Αντώνη για την φιλοξενία, το φίλεμα αλλά και την ευκαιρία που μου έδωσε να βιώσω μια άγνωστη για μένα εμπειρία, μια άλλη πτυχή του λαϊκού μας πολιτισμού.
Ο κυρ Αντώνης κλείδωσε το μητάτο.
Μια μέρα σκληρής εργασίας είχε τελειώσει.
Στον δρόμο της επιστροφής έβλεπα παντού μισογκρεμισμένα κτίσματα. Τα μητάτα και οι τσοπάνηδες λιγοστεύουν, κινδυνεύουν να εξαφανιστούν για πολλούς λόγους. Τα προβλήματά τους είναι πολλά.
Λιγοστά έως ανύπαρκτα τα κίνητρα για τους νέους να συνεχίσουν αυτό το επάγγελμα.
Εξ άλλου το επάγγελμα του βοσκού όντας κοπιαστικό δεν είναι επιθυμητό από τους νεότερους οι οποίοι προτιμούν να αναζητήσουν μια θέση στο Δημόσιο ή να ξενιτευτούν.
Καθώς λένε οι παλιοί Κασιώτες το κακό δεν είναι τωρινό, άρχισε εδώ και πολλά χρόνια όταν οι άνθρωποι άρχισαν να μεταναστεύουν με σκοπό την αναζήτηση μιας καλύτερης και πιο προσοδοφόρας τύχης

"Πόσα μιτάτά 'ναι κλειστά και πόσα χαλασμένα,
και πόσα σοπανόπουλα στα ξένα ξορισμένα"

Φεύγοντας, ένοιωσα να με πλημμυρίζει η ευγνωμοσύνη για τον κυρ Αντώνη και τον φίλο Κασιώτη που με έφερε σε επαφή αφού δέχτηκαν να μοιραστούν μαζί μου έστω και για λίγο, έναν "άλλον"τρόπο ζωής άγνωστο σε όσους ζουν, όπως εγώ, στις μεγαλουπόλεις.

Το ταξίδι στη Κάσο δεν τελείωσε φυσικά. Συνεχίζεται.....
© www.dyosmaraki.blogspot.com , Αύγουστος 2008

Δευτέρα 11 Αυγούστου 2008

Η "γιορτή της σιτάκας" - Μια εμπειρία από το Αρβανιτοχώρι της Κάσου και λίγα λόγια για τους χορούς....

"Θάρθεις στην Κάσο"?
"Το Σαββατόβραδο για πρώτη φορά διοργανώνεται η γιορτή της σιτάκας" ...

....έλεγε το μήνυμα που παρέλαβα στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο.

Αυτό το μήνυμα αλλά και η διοργάνωση της γιορτής της σιτάκας αποτέλεσε την αφορμή να πραγματοποιήσω μία επιθυμία χρόνων: να επισκεφτώ το νησί της Κάσου. Ετσι, χωρίς δεύτερη σκέψη άρπαξα μια βαλίτσα, έριξα μέσα ό,τι πίστευα πως θα χρειαστεί σε αυτό το ξαφνικό ταξίδι και μπαρκάρισα από τον Πειραιά στο καράβι "Ιεράπετρα"που θα με μετέφερε στο απομονωμένο και για πολλούς άγνωστο νησάκι, την Κάσο. Μοναδική επιλογή το καράβι αφού τελευταία στιγμή που αποφασίστηκε το ταξίδι δεν ήταν δυνατόν να βρεθεί αεροπορική θέση.
Το ταξίδι διήρκεσε 22 ώρες!!!!!
Ούτε στην Αυστραλία να πήγαινε κανείς......

Μία από τις δραστηριότητες που στηρίζουν την οικονομία του νησιού είναι η κτηνοτροφία.

Η σιτάκα είναι ἐνα γαλακτοκομικό προϊόν με υφή μαλακιά και γεύση πικάντικη. Συνήθως χρησιμοποιείται είτε αυτούσια (αλείφεται στο ψωμί όπως το βούτυρο) είτε ως ένα είδος κρέμας γάλακτος που μαγειρεύεται με τα φρέσκα ζυμαρικά (μακαρούνες) στην Κάσο αλλά και στην Κάρπαθο.
Η γιορτή της σιτάκας διοργανώθηκε για πρώτη φορά. Διοργανωτής ήταν ο Πολιτιστικός Σύλλογος του Αρβανιτοχωρίου ενός από τα 5 χωριά του νησιού. Επειδή με ξένισε η ονομασία του χωριού έψαξα να βρω την ετυμολογική ερμηνεία της. Ακουσα διαφορετικές εκδοχές.
Θα παραμείνω στην εκδοχή που προέρχεται από τη διήγηση της Κυρανιάς Βιντιάδη και κατέγραψε ο καθηγητής Κων/νος Μηνάς στο βιβλίο του "Το τοπωνυμικό της Κάσου" που εκδόθηκε το 1975. Λέγεται πως δεν ήταν λίγες οι φορές που για κάποιον εξωτερικό λόγο το νησί της Κάσου απόμεινε έρημο από κατοίκους. Σύμφωνα λοιπόν με την διήγηση της Κυρανιάς Βιντιάδη μία από αυτές τις φορές που ερημώθηκε η Κάσος ήρθαν και εγκαταστάθηκαν σε αυτήν 5 ναυτικοί:

Ενας Αρβανίτης, ένα Συμιακός, ένας Χαρκίτης (από το νησί Χάλκη), ένας Τηλιακός (από την Τήλο) και ένας Πατινιώτης (από την Πάτμο). Σπίτια καθώς λένε υπήρχαν μα άνθρωποι δεν υπήρχαν. Καθένας από αυτούς επέλεξε από μία τοποθεσία και την έκανε δική του και από τον τόπο προέλευσής του δόθηκε η σχετική ονομάσια π.χ. το Αρβανιτοχώρι από τον Αρβανίτη, "του Συμιακού το ραχί"από τον Συμιακό, "του Χαρκίτη το σκαλί"από τον Χαρκίτη, "τα Τηλιακά"στο Αργος από τον Τηλιακό και "του Πατινιώτη τ'αυλάκι"στο κοντινό νησάκι τα Αρμάθεια από τον Πατινιώτη.
Στον χώρο που θα διοργανωνόταν η εκδήλωση, στο Αρβανιτοχώρι, σε περίοπτο σημείο είχε τοποθετηθεί ένα ομοίωμα βοσκού που φαινόταν να ανακατεύει με μια κουτάλα την σιτάκα σε ένα μεγάλο μεταλλικό καζάνι, τυπική εικόνα που αντίκρυσα την επόμενη ημέρα σε πραγματική μορφή. Τη θέση της φωτιάς υποκαθιστούσαν αναμμένα φωτάκια.....

Ολο το χωριό ήταν επί ποδός. Οι άντρες του χωριού από το πρωί ετοίμαζαν την σιτάκα. Οι γυναίκες είχαν αναλάβει να πλάσουν τις μακαρούνες (μακαρούνες = φρέσκα ζυμαρικά που συναντάμε και στην Κάρπαθο). Στην πλατεία του χωριού είχε στηθεί μία μικρή εξέδρα ενώ από κάτω είχαν τοποθετηθεί καρέκλες.

Μόλις μαζεύτηκαν οι επισκέπτες άρχισαν να μοιράζονται τα πιάτα με τις μακαρούνες και τη σιτάκα. Ομολογώ πως όμοιο στη νοστιμιά έδεσμα δεν είχα ξαναγευτεί (δεν ξέρω αν ήταν η πείνα που με είχε ζώσει μετά από τόσες ώρες ταξίδι ή εάν ήταν επειδή τα προϊόντα ήταν φρεσκότατα).

Ολοι οι κάτοικοι συμμετείχαν στη διανομή. Εντυπωσιακός ήταν ο τρόπος διανομής των πιάτων και του κρασιού χέρι με χέρι. Συμμετείχαν μικροί και μεγάλοι ανεξαρτήτως φύλου, με έναν απίστευτο συντονισμό αποδεικνύοντας περίτρανα πως ο λαϊκός πολιτισμός σε κάποιες περιπτώσεις έχει τη δύναμη να γεφυρώνει το χάσμα των γενεών με μια απλούστατη μέθοδο : τη χάραξη κοινών στόχων

Μια ανθρώπινη αλυσίδα είχε στηθεί από το μαγειρείο μέχρι τους χώρους όπου βρίσκονταν οι επισκέπτες...

Χέρι με χέρι ο ένας έδινε στον άλλον τα πιάτα με τις μακαρούνες και μετά τα ποτηράκια με το κρασί. Τα πιάτα έτρεχαν με απίστευτη ταχύτητα....Μια ανθρώπινη μηχανή, κάθε πολίτης αυτής της κοινότητας εργαζόταν για ένα κοινό σκοπό, και....καθώς φαίνεται οι κοινοί στόχοι ενώνουν τους ανθρώπους. Κάποιες πιο ηλικιωμένες γυναίκες παρακολουθούσαν από απόσταση.Την εκδήλωση άνοιξαν δύο παιδιά που έπαιξαν λύρα με έναν σχεδόν επαγγελματικό τρόπο. Σοβαρός ο κάθε πιτσιρικάς, προσηλωμένος στο καθήκον του, έπαιξε ο καθένας με το δοξάρι του τοπικούς μουσικούς σκοπούς, μα που και που έριχνε μια ματιά στον δάσκαλό του που καθόταν δίπλα τους σαν να ρωτούσε "καλά τον πάω τον σκοπό?" Και ο δάσκαλος που δεν πάει πολύς καιρός που ξεκίνησε να μαθαίνει στα παιδιά λύρα , έγνεφε καταφατικά το κεφάλι εμψυχώνοντας τα μικρά ταλεντάκια με συγκατάβαση, καμαρώνοντας για τους μαθητές του.

Επειτα ένας ενήλικας επιβράβευσε τον διοργανωτή σύλλογο τραγουδώντας μια αυτοσχέδια μαντινάδα για τα συγχαρητήρια. Κατόπιν άρχισε να φουντώνει ο χορός.

Κύριοι χοροί της Κάσου είναι η σούστα και ο ζερβός, ο συρτός (Χανιώτης) και το πεντοζάλη (με φανερές τις επιρροές από την Κρήτη). Παλαιότερα (δεν γνωρίζω για τώρα) λέγεται πως χορευόταν ο ζερβόδεξος,τα κεφαλλωνίτικα και ο φουμιστός.

Η σούστα είναι ο κατ'εξοχήν χορός και σήμα κατατεθέν όλων των Δωδεκανήσων. Χαρακτηριστικά λέγεται πως "χωρίς σούστα δεν γίνεται χορός". Είναι χορός που μιμείται το σουστάρισμα ενός ελατηρίου με σημαντικές διαφορές ανά περιοχή στην κίνηση. Ημικυκλικός, γοργός χορός (allegretto) σε ρυθμό 2/4 συνήθως χορεύεται με διασταυρούμενα χέρια σχηματίζοντας μια αλυσίδα. Κάποιοι μελετητές θεωρούν πως η σούστα προέρχεται από τον αρχαίο πυρρίχιο χορό (κατ΄εξοχήν πολεμικό χορό).

Στις μέρες μας η σούστα χορεύεται από τους νέους με σουστάρισμα του πέλματος σε αντίθεση με τους παλαιότερους που το σουστάρισμα το έκαναν έντονα στα γόνατα. Ενας Ολυμπίτης γέροντας από τον οποίο έμαθα να χορεύω σούστα μου έλεγε πως η αυθεντική σούστα χορεύεται "στο νύχι"και δεν πρέπει να ξεπερνάς σε έκταση τον χώρο που καταλαμβάνει "ένα πλακάκι". Με αυτό ήθελε να πει πως αποφεύγονται τα άλματα και οι θεαματικές κινήσεις αφού αυτό που δίνει τη χάρη στην κίνηση είναι το σουστάρισμα στα γόνατα. Το ύφος του χορού διαφέρει από τόπο σε τόπο. Στα Δωδεκάνησα η σούστα χορεύεται άλλοτε πολύ ζωηρά και πηδηχτά (π.χ. στη Ρόδο) και άλλοτε πιο ήσυχα αλλά με έντονο σουστάρισμα στα γόνατα (όπως στην Κάρπαθο και την Κάσο). Σούστα (που χορεύεται με διαφορετικό τρόπο) συναντάμε και στην Κρήτη, σε άλλα νησιά αλλά και ακόμη και στη Βόρεια Ελλάδα.

Ο ζερβός χορός σε ρυθμό 2/4 allegro moderato, έχει το κύριο χαρακτηριστικό πως χορεύεται με φορά προς τα αριστερά, συνοδεύεται συνήθως από μαντινάδες και έχει δύο μορφές την αργή όταν τραγουδιούνται οι μαντινάδες και την ζωηρή όπου κυριαρχεί η συνοδεία σκέτης μουσικής.

Η Κασιώτικη σούστα χορεύεται με τον ίδιο τρόπο που χορεύεται και στην Ολυμπο της Καρπάθου ενώ διαφορές παρουσιάζει ο τρόπος που χορεύεται ο ζερβός χορός.

Αλλά ας επιστρέψουμε στη γιορτή μας. Το κέφι στη γιορτή αρχίνισε σταδιακά να φουντώνει, μπήκαν στο χορό και μικρά παιδιά τα οποία στις παραδοσιακές κοινωνίες συμμετέχοντας στους δημόσιους χορούς έρχονται σιγά σιγά σε επαφή με τους χορούς της κοινότητάς τους αλλά και τους ήχους των τοπικών μουσικών σκοπών.

Το άγρυπνο βλέμμα του "βοσκού"παρακολουθούσε με προσοχή όλη την ώρα την εξέλιξη της εκδήλωσης και το φούντωμα του χορού.....

Κάτω από την διακριτική ματιά των ενηλίκων γινόταν η βιωματική μύηση των παιδιών στα τοπικά ήθη και έθιμα.

Οι γυναίκες ήταν εκείνες που ξεσήκωναν το κέφι.....μέχρι κάποια στιγμή δεν είχε σηκωθεί για χορό κάποιος άντρας.

Μέχρι που εμφανίστηκε ένας νεαρός και έσωσε την κατάσταση παίρνοντας τα ηνία και οδηγώντας τον χορό.....δίνοντας το παράδειγμα σε άλλους (λιγοστούς) νεαρούς που μπήκαν στο χορό αργότερα.... Είναι φαινόμενο δυστυχώς της εποχής μας όχι μόνο στη Κάσο μα και σε ολόκληρη την Ελλάδα όλο και λιγότεροι νεαροί άντρες να συμμετέχουν στους χορούς.

Η ώρα πέρασε με πολύ κέφι, και να σκεφτεί κανείς πως ήταν η πρώτη φορά που διοργανώθηκε αυτή η εκδήλωση. Οταν πέρασε η ώρα, ο κόσμος άρχισε σιγά σιγά να αποχωρεί, ενώ οι νεαροί άντρες του χωριού που είχαν έρθει στο κέφι, πλαισίωσαν τους μουσικούς και άρχισαν να τους σιγοντάρουν στο τραγούδι. Ο τραγουδιστής τους ενθάρρυνε να επαναλάβουν τα παρακάτω λόγια στον ρυθμό ενός από τους πλέον διαδεδομένους σκοπούς της Κασιώτικης μουσικής παράδοσης, το Αλέντι :
" τ'αλέντι το Κασιώτικο παινέματα δε θέλει
διότι το ζυμώσανε με βούτυρο και μέλι"

Ετσι πλούσια έκλεισε η πρώτη βραδυά στο νησί της Κάσου.

Πήρα το δρόμο της επιστροφής εξαντλημένη αφού δεν είχα προλάβει να ξεκουραστώ από το πολύωρο ταξίδι μα ένοιωθα γεμάτη από εικόνες και ήχους από αυτή τη πρώτη επαφή με τα Κασιώτικα ήθη και έθιμα.
Τελειώνοντας η εκδήλωση είχε απομείνει μια απορία μέσα μου:
- Τι ακριβώς είναι η σιτάκα (νόστιμη ήταν δεν λέω)
- Mε ποιά διαδικασία παρασκευάζεται κλπ.
Ενας ομιλητής προλογίζοντας την εκδήλωση είχε αναφερθεί λεπτομερώς στη σιτάκα και στον τρόπο παρασκευής. Για τους ντόπιους βέβαια αυτά ήταν πράγματα γνωστά, της καθημερινότητάς τους.
Για μένα όμως....θες επειδή σαν άνθρωπος της πόλης δεν έχω σχετικά βιώματα...θες επειδή είμαι περισσότερο οπτικός παρά ακουστικός τύπος, φεύγοντας από την εκδήλωση ένοιωσα πως δεν είχα συγκρατήσει πολλά γύρω από τη διαδικασία παρασκευής της σιτάκας παρά την φιλοτιμη προσπάθεια του εισηγητή. Το ίδιο υποθέτω πως θα συνέβαινε σε έναν άλλο αμύητο επισκέπτη του τόπου.
Πιστεύω πως η εκδήλωση θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με σχετικό οπτικοακουστικό υλικό (προβολή της διαδικασίας παραγωγής της σιτάκας). Αφ'ενός θα έδενε την παράδοση με την σύγχρονη τεχνολογία και αφ'ετέρου θα εμπλούτιζε την εκδήλωση . Ισως την επόμενη χρονιά...
Πήρα το δρόμο προς το δωμάτιό μου.....αποζητούσα με μεγάλη λαχτάρα τον ύπνο που τόσο μου είχε λείψει από την ώρα που έφυγα από τον Πειραιά.....
Χωρίς να το καταλάβω στα χείλη μου ανέβηκε μια μαντινάδα....δεν θυμάμαι που την είχα ακούσει μα ταίριαζε στη περίπτωση....

"Τσαι πως να το ξεχάσω γω Κάσο μου, το νησί σου,
πούφα(γ)α τη σιτάκα σου τσαι την ελαϊτσή σου!"
* ελαϊκή =ένα είδος τοπικού τυριού
........συνεχίζεται

Παρασκευή 8 Αυγούστου 2008

Κάσος......

Ασπράς - Λύρα
Φωτό από το "Μουσική και Μουσικοί" τ.3

Μοιάζει με μετεωρίτη αφημένο στη νότια άκρη του Αρχιπελάγους.


Προσκέφαλο έχει την Κάρπαθο, αγνάντια τη Κρήτη.


Καθώς λένε, τέτοιους τόπους άνθρωποι περήφανοι τους κατοικούν


που κεφάλι δεν σκύβουν.


Ετσι είναι κι εδώ......


Σκύβουν το κεφάλι τους μόνο όταν θέλουν


ν'αφουγκραστούν τη λύρα τους.......
(Τάκης Ροϊδάκης)


Τρίτη 5 Αυγούστου 2008

Η περίπτωση της Μυκόνου - Μεμονωμένο περιστατικό?

Ολοι σοκαριστήκαμε ακούγοντας την είδηση πως ένας 20χρονος νεαρός έχασε την ζωή του από ξυλοδαρμό στην Μύκονο, ένα ιδιαίτερα τουριστικό νησί που μάλιστα φημίζεται για τον υψηλού (οικονομικού) επιπέδου τουρισμό του.
Ως πολίτης αυτής της χώρας καταδικάζω τέτοιου είδους ενέργειες που κάθε άλλο παρά τιμούν τον πολιτισμό μας.
Τα ΜΜΕ μετέδωσαν την είδηση αναφέροντας με "φυσικότητα"πως αυτοί που ξυλοκόπησαν τον νεαρό ήταν "μπράβοι"του μαγαζιού. Εκφράσεις όπως μπράβοι, κυκλώματα ξεκαθαρίσματος λογαριασμών, απαγωγές επιχειρηματιών, βομβιστικές επιθέσεις ως αντίποινα, ως εκφοβισμοί κλπ κλπ αρχίζουν και εισχωρούν στο καθημερινό μας λεξιλόγιο.
Σε λίγο φοβάμαι πως οι "μπράβοι" θα θεωρηθούν ένα φυσιολογικό κοινωνικό φαινόμενο!!!!
Ομως ΔΕΝ είναι και θάπρεπε να μας ανησυχεί!!!!
Το φαινόμενο των μπράβων παρουσιάζεται όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια. Φυσικά και δεν είναι μεμονωμένο το περιστατικό της Μυκόνου αφού σε ολόκληρη την Ελλάδα ως αιτιολογία κάποιας βίαιης πράξης συχνά ακούγεται το ξεκαθἀρισμα λογαριασμών και η εκτέλεση κάποιου συμβολαίου δηλαδή μαφιόζικες μέθοδοι...
Σε μια χώρα που οι κάτοικοί της πριν από λίγα μόλις χρόνια κοιμούνταν τα βράδυα με ξεκλείδωτες τις πόρτες των σπιτιών τους, αυτές οι καταστάσεις φαντάζουν ξενόφερτες και θάπρεπε να έχουν βάλει ήδη σε σκέψεις τους δημόσιους άρχοντες αυτού του τόπου, τις εισαγγελικές αρχές αλλά και τους ειδικούς επιστήμονες (ψυχολόγους,κοινωνιολόγους,εγκληματολόγους)
για την εξερεύνηση των αιτίων που παρουσιάζονται αυτά τα φαινόμενα στην ελληνική κοινωνία.
Αναρωτιέμαι λοιπόν, μήπως ανάμεσα σε ποικίλους άλλους λόγους φταίει και το γεγονός πως όπως δείχνουν τα γεγονότα η Ελληνική Αστυνομία είτε υπολειτουργεί είτε είναι απούσα?
Γιατί εάν λειτουργούσε σωστά ίσως να μην είχαμε θρηνήσει ανθρώπινα θύματα!
Ισως το 2003 εάν υπήρχε αστυνομικό τμήμα στο Φαληράκι σωστά επανδρωμένο και με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό να μην θρηνούσαμε ακόμη έναν νεαρό επισκέπτη της χώρας μας σε μπαράκι της περιοχής. Μήπως και τότε δεν ήταν για χρόνια γνωστό στην τοπική κοινωνία πως κατά τη διάρκεια της νύχτας σε πολλά μπαρ ασυνείδητοι ιδιοκτήτες πρόσφεραν μπόμπες ποτά σε νεαρούς θαμώνες μέχρι να εξαθλιωθούν? Μήπως δεν ήταν γνωστό πως αφού τους ωθούσαν σε αλόγιστη κατανάλωση νοθευμένου αλκοόλ κατόπιν τους ενθάρρυναν να επιδοθούν σε ακατανόμαστες πράξεις?
Και όλα αυτά ανεξέλεγκτα.....Ολοι γνώριζαν!!!
Κατόπιν εορτής δημιουργήθηκε αστυνομικό τμήμα!!!
Βέβαια η περίπτωση της Μυκόνου είναι διαφορετική, το αποτέλεσμα όμως παραμένει το ίδιο... Ο χαμός ενός νεαρού ατόμου και η αρνητική διαφήμιση ενός τόπου που συμπαρασύρει ακόμη και σοβαρούς επιχειρηματίες. Δεν λέω, όπως όλα τα δάχτυλα του χεριού μας δεν είναι ίδια, έτσι και οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό σαφώς δεν είναι όλοι ίδιοι, μερικοί παλεύουν σκληρά για να προσφέρουν ποιότητα.
Ομως η εμπειρία του Φαληρακίου θα έπρεπε να μας διδάξει...5 χρόνια μετά οι τοπικοί παράγοντες παλεύουν ακόμη σκληρά να κάνουν το τουρισμό της περιοχής να ανακάμψει.
Από τα μισόλογα που αποκαλύπτουν οι ντόπιοι στη Μύκονο φαίνεται πως και αυτοί γνωρίζουν πολύ καλά τι συμβαίνει αλλά φοβούνται να μιλήσουν. Γιατί άραγε?
Μήπως γιατί δεν υπάρχει αστυνομία για να τους προστατέψει σε περίπτωση που αποκαλύψουν καταστάσεις?
Κατά τη γνώμη μου το πρόβλημα της έξαρσης της βίας θα πρέπει να ερευνηθεί ως προς τα αίτια που την γεννά, και να αντιμετωπιστεί με θαρραλέα μέτρα και όχι με ημίμετρα ούτε αφού έχει συμβεί ένα αποτρόπαιο περιστατικό!
Τι άλλαξε σε αυτή τη χώρα και τόση βία εισέβαλε στη ζωή μας ??? ΄
Ποιοί είναι αυτοί που ασκούν βία σε άλλους πολίτες?
Το περιστατικό της Μυκόνου ΔΕΝ είναι μεμονωμένο!!!
Εάν δεν ληφθούν μέτρα σύντομα θα θρηνήσουμε και άλλα θύματα!!
Το 2003 ήταν το Φαληράκι της Ρόδου που θρήνησε θύματα...τώρα η Μύκονος, αύριο θα είναι στον Λαγανά της Ζακύνθου....αντιμεθαύριο στα Μάλια της Κρήτης...στην Χερσόνησο....αντι-αντιμεθαύριο θα είναι στην Καρδάμαινα της Κω....
Μέρη που προβάλλονται ως ο παράδεισος του αλκοόλ...
Μέρη όπου καταρρακώνεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και όπου αν κυκλοφορήσεις αργά το βράδυ ή ξημερώματα θα δεις ανθρώπους χαμένους στον κόσμο τους...
Πόσα θύματα πρέπει να υπάρξουν για να βάλουμε μυαλό σαν χώρα?
Ας φροντίσει η πολιτεία να επανδρώσει με ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό τα αστυνομικά τμήματα της επαρχίας, αποδεσμεύοντας τέλος πάντων εκείνες τις αστυνομικές δυνάμεις που απασχολούνται για τη φύλαξη δημοσιογράφων και πολιτικών που δεν χρειάζεται να φυλάσσονται!!!!!
Γιατί άραγε κάθε φορά που ανοίγει αυτό το παλιοκαιρισμένο θέμα ξανακλείνει εν τη γενέσει του??
Ακόμη ας ελέγχονται όσοι έχουν μαγαζιά έτσι ώστε να μην προσφέρεται νοθευμένο αλκοόλ.
Τέλος ας αποφασίσουμε....
Τι τουρισμό επιθυμούμε να προσφέρουμε στους επισκέπτες της χώρας μας???
Ποιό είναι το target group του τουριστικού κλάδου?
Θέλουμε μια Ελλάδα που θα προβάλλει τον πραγματικό της πολιτισμό
(τον πολιτισμό που προβάλλαμε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004) στον υπόλοιπο κόσμο
ή
θέλουμε μια Ελλάδα που θα παρέχει φτηνό αλκοόλ και ποτά μπόμπες σε νεαρούς αλλοδαπούς επισκέπτες?
Θέλουμε μια Ελλάδα ευνομούμενη που θα παρέχει ασφάλεια στους πολίτες της και τους επισκέπτες της
ή
θέλουμε μια Ελλάδα όπου οι μπράβοι θα αντικαθιστούν το κράτος και θα προβαίνουν σε αυθαιρεσίες αφού κανείς δεν τους ελέγχει?
Θέλουμε μια Ελλάδα που θα δώσει το φως του ήλιου της και του πνεύματός της στον υπόλοιπο κόσμο και θα προβάλλει τον "ελληνικό τρόπο ζωής" αυτόν που τόσο λάτρεψαν οι επισκέπτες της χώρας μας
ή
μια Ελλάδα που θα φιλοξενεί στο σκοτάδι της όργια και θα συμβάλλει στον εξευτελισμό του ανθρωπίνου είδους και στον αλκοολισμό?
Τα τρία S (Sun,Sex,Sea) το σύνθημα του τουρισμού της δεκαετίας του 60 και 70 δεν είναι πια "in" . Είναι πλέον παρωχημένα για την Ελλάδα του 21ου αιώνα η οποία θέλει να λέγεται ανταγωνιστική και η οποία έχει ήδη αποδείξει πως μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου στον τομέα του τουρισμού....
Ας αλλάξουμε ρότα όσο είναι καιρός, αλλοιώς πάμε χαμένοι!!!!
Δεν είναι μοναχά ο ποτό-τουρισμός που αποφέρει έσοδα!
Εναλλακτικές λύσεις για ποιοτικό τουρισμό υπάρχουν, αρκεί να τις στηρίξουμε, να τις αγκαλιάσουμε!!!
ΥΓ. Για το Φαληράκι διαβάστε εδώ και εδώ σχόλια επισκεπτών στο BBC για το πως σκιαγραφούν πλέον το προφίλ του Φαληρακίου οι ξένοι επισκέπτες.
Καθώς λένε "καλύτερα να σου βγει το μάτι παρά το όνομα".....
Τις αρνητικές επιπτώσεις από την ανόητη συμπεριφορά κάποιων ιδιοκτητών μπαρ του Φαληρακίου εξακολουθούν να τις βιώνουν δυστυχώς και οι υπόλοιποι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.
Πιο πρόσφατο σχόλιο επισκέπτη μπορείτε να διαβάσετε και εδώ .
Το Φαληράκι αμέσως μετά το συμβάν για τα επόμενα 2 χρόνια είχε σχεδόν ερημώσει, αφού ακυρώθηκαν όλες οι κρατήσεις. Θέλουμε να συμβεί αυτό και σε άλλους προορισμούς?
Εάν όχι ας ληφθούν τα άπαραίτητα μέτρα έγκαιρα προτού θρηνήσουμε άλλα θύματα!

Δευτέρα 4 Αυγούστου 2008

Η γειτόνισά μου......


Είναι στιγμές που νοιώθεις πως ένα αφύσικο γεγονός σου στερεί το δικαίωμα να εκφράσεις λόγια που θα ήθελες να έχεις πει σε κάποιον άνθρωπο.
Λόγια αγάπης, σεβασμού...

Την ημέρα που έφευγα για Κάσο, έμαθα πως έκανε μια χειρουργική επέμβαση η Βάσω η γειτόνισά μου. Δεν προλάβαινα να την επισκεφτώ αφού ετοιμαζόμουν για το ταξίδι.
Υποσχέθηκα στον εαυτό μου πως αμέσως μόλις επέστρεφα θα πήγαινα να της πω πόσο την αγαπώ, πόσο την σέβομαι και πόσο πολύ λυπάμαι για την ταλαιπωρία που πέρασε με την υγεία της.

Η Βασιλική Μούγιου -Ρογκάκου ήταν μια υπέροχη μάνα, σύζυγος, επαγγελματίας (διατηρούσε φαρμακείο στην περιοχή μας).
Πάνω από όλα όμως ήταν υπέροχη γειτόνισα.
Ακόμη και όταν ο σύντροφός της Νικόλαος Ρογκάκος εκλέχτηκε δήμαρχος του Δήμου Βύρωνα (1994 -2002) εκείνη διατήρησε την σεμνότητά της και συνέχισε να χαρίζει απλόχερα το χαμόγελό της σε όλους τους γείτονες όπως συνήθιζε και πριν, σεμνά και ταπεινά.
Σπάνιος άνθρωπος....

Ενα μήνυμα στο κινητό μου μόλις έφτασα στην Αθήνα μου ανακοίνωνε την δυσάρεστη είδηση.
Η Βάσω έφυγε εντελώς απρόσμενα για το μεγάλο ταξίδι την προηγούμενη Παρασκευή σε ηλικία 52 ετών.

Αντίο Βασιλική Μούγιου Ρογκάκου,
καλή μου γειτόνισα.....!
Η γειτονιά μας φτώχυνε!