ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2008

Ζωγραφίζοντας μια ιστορία - Η ωραία Αδριάνα των Αθηνών (Θεόφιλος) και το Βατραχονήσι

Θεόφιλου Χατζιμιχαήλ (1868 ή 1873-1934) - Η ωραία Αδριάνα των Αθηνών, 1930
Λάδι σε μουσαμά 92 χ 43,5 εκ
Εθνική Πινακοθήκη

Ο παραπάνω πίνακας του Θεόφιλου "Η ωραία Αδριάνα των Αθηνών" απεικονίζει μία κοπέλλα καθισμένη σε παγκάκι που κρατά ένα μουσικό όργανο στα χέρια της (πιθανότατα ένα μαντολίνο). Η κοπέλλα βρίσκεται σε κήπο όπου διακρίνονται δέντρα αλλά και διακοσμητικές γλάστρες. Το πρόσωπο της νεαρής κοπέλλας φέρει επιρροές από τα πορτραίτα Φαγιούμ ενώ συνδυάζει στοιχεία του αρχαιοελληνικού παρελθόντος (το δέντρο της ζωής) αλλά και της λαϊκής παράδοσης (το παγώνι). Η μορφή της κοπέλλας δεν αποδίδεται ρεαλιστικά αφού ο κορμός της είναι αρκετά μεγαλύτερος σε σχέση με το μέγεθος των ποδιών της, σύνηθες χαρακτηριστικό των έργων λαϊκής τέχνης όπως είναι επίσης η έλλειψη βάθους και η επιπεδότητα των στοιχείων που απαρτίζουν την σύνθεση.

Η ωραία Αδριάνα των Αθηνών ήταν υπαρκτό πρόσωπο που έζησε στην Αθήνα κατά τον δέκατο έννατο αιώνα και το όνομά της συνδέθηκε με την "νήσο" του Ιλισσού, το Βατραχονήσι. Θα μου πείτε νησί στην καρδιά της Αθήνας και μάλιστα Βατραχονήσι? Ε λοιπον ναι! Ας μη ξεχνάμε πως η Αθήνα εκείνα τα χρόνια ήταν πολύ διαφορετική από ό,τι γνωρίζουμε σήμερα.

Το Βατραχονήσι λοιπόν ήταν μία από τις πρώτες συνοικίες των Αθηνών που άρχισαν να σχηματίζονται γύρω από τον Αρδηττό και το Παναθηναϊκό στάδιο. Η συνοικία αυτή βρισκόταν σκαρφαλωμένη στα σκαλοπάτια του ναού του Αγίου Σπυρίδωνος στην είσοδο του Παγκρατίου μόλις περάσουμε το Παναθηναϊκό Στάδιο και στρίψουμε για να μπούμε στο Παγκράτι.

Απόσπασμα τοπογραφικού χάρτη της περιοχής του Υμηττού, που εκπονήθηκε το 1905 από τη Σχολή Υπαξιωματικών (Πηγή : Αρχείο Ιωάννη Μαζαράκη-Αινιάν)


Φωτογραφία τραβηγμένη το 1900 από τη μεριά της Πλάκας. Διακρίνεται κάτω
αριστερά η πύλη του Αδριανού, ενώ στο κέντρο της φωτογραφίας φαίνεται ο λόφος του
Αρδηττού και το "Βατραχονήσι", με τον Υμηττό στο βάθος. (Πηγή :
http://www.iranon.gr)/)

Εκείνα τα χρόνια η Αθήνα ήταν πλούσια σε τρεχούμενα νερά τα οποία κατέβαιναν από τον Υμηττό και έβρισκαν διάφορες διεξόδους μέσα από ποταμούς οι οποίοι συνόδευαν τους χειμάρρους μέχρι το Φάληρο από όπου χύνονταν στην θάλασσα. Ανάμεσα στις στήλες του Ολυμπίου Διος και της ανηφοριάς που οδηγεί στο πρώτο νεκροταφείο, εκεί που σήμερα βλέπουμε παντού άσφαλτο, τα παλαιότερα χρόνια ο τόπος ήταν γεμάτος από τρεχούμενα νερά που σχημάτιζαν αφρούς αφού από εκεί πέρναγε ο Ιλισσός.

Το Βατραχονήσι το ονόμασαν έτσι οι περίοικοι αφού στα νερά του Ιλισσού κάθε μέρα πλατσούριζαν αναρίθμητα βατράχια και ζάλιζαν τους περαστικούς με την φλυαρία τους :

Βρεκεκέξ κοάξ κοάξ!!!!

Ο Ιλισσός μάλιστα στο ύψος του Βατραχονησιού αποτελούσε και διαχωριστικό παράγοντα ανάμεσα στους ευγενείς και στη λαϊκή τάξη. Κάποτε υπήρχε μια γέφυρα που χώριζε τις δύο όχθες του Ιλισσού : Από τη μια όχθη βρίσκονταν συγκεντρωμένα το παλάτι και οι κατοικίες των ευγενών ενώ από την άλλη όχθη όπου βρισκόταν η συνοικία Βατραχονήσι στην περιοχή κάτω από τη γέφυρα (στις πλαγιές της κοίτης του Ιλισσού) έβρισκε κανείς σκαρφαλωμένα γραφικά λαϊκά σπιτάκια με αυλή περιτρυγυρισμένη από έναν μαντρότοιχο. Επειδή τότε στην Αθήνα δεν υπήρχε κεντρικό δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης η μπουγάδα των περιοίκων γινόταν μέσα στην κοίτη του Ιλισσού που ήταν αρκετά πλατειά και αρκετά βαθειά, ενώ στο ίδιο μέρος πλένονταν και τα μικρά παιδιά! Μάλιστα λέγεται πως το 1868 είχε πνιγεί εκεί ένα 10χρονο παιδί. Οι γυναίκες έπλεναν τα ρούχα και τα άσπριζαν χτυπώντας τα με τον κόπανο. Επίσης από εκεί κουβαλούσαν νερό με κανάτια στα σπίτια τους για την υπόλοιπη λάτρα του σπιτιού.Ερείπια της γέφυρας του Iλισσού που κατεδαφίστηκε οριστικά το 1860.
Στο βάθος διακρίνεται το Παναθηναϊκό Στάδιο πριν από την αναμαρμάρωσή του
(Stademann)

Εκεί λοιπόν σύχναζε και η Αντριάνα μια νεαρή κοπέλλα ξακουστή για την ομορφιά αλλά και την νοικοκυροσύνη της. Την είχαν λέει ψυχοκόρη σε κάποιο αρχοντικό (μερικοί λένε πως το αρχοντικό βρισκόταν στην Πλάκα). Κουβαλούσε νερό για την πλύση από το Βατραχονήσι αλλά πολλοί νεαροί θαμπωμένοι από την νοικοκυροσύνη και την ομορφιά της προσφέρονταν να της κουβαλούν το νερό από το Βατραχονήσι. Μάλιστα μια μέρα ένας νεαρός κάτοικος του Βατραχονησιού της τραγούδησε ένα τραγούδι το οποίο για πρώτη φορά βρέθηκε καταγεγραμμένο σε φυλλάδια του 1860 ενώ ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά γύρω στο 1910 στην Κωνσταντινούπολη με τους παρακάτω στίχους :

«Αντριάνα»
"Πάρε με Ανδριάνα μου να σε βοηθώ στην πλύση
και να σου κουβαλώ νερό απ' το Βατραχονήσι
Ανδριάνα μου γλυκιά απ' το Βατραχονήσι
Γιατί να βασανίζεσαι ασπριδερή μου χήνα
με λίγδες και με κάρβουνα μέσα εις την κουζίνα ?
Ακούω τα πιάτα που βροντούν όταν τα θερμοπλένεις
κι εγώ νομίζω πως σιγά τη σκάλα κατεβαίνεις.
Δεν είναι κρίμα κι άδικο σε νια χαριτωμένη
στο μαγερειό ξυπόλυτη το ντεντζερέ να πλένει?"

Ο νεαρός που ύμνησε την Αντριάνα θα πρέπει να ήταν πολύ ερωτευμένος, όμως εκείνη προτίμησε να πάρει για άντρα κάποιον ευγενή από την απέναντι όχθη και όχι από την όχθη του Βατραχονησιού (την λαϊκή συνοικία) . Ετσι η Αντριάνα απόκτησε τιμές κυρίας και κατάφερε να ξεφύγει από την προηγούμενη μίζερη ζωή της. Σύμφωνα με τις κακές γλώσσες η Αντριάνα όντας ζωηρούλα ήξερε να εκμεταλλεύεται τα προσόντα της. Λένε λοιπόν πως ανέπτυξε στενές φιλίες με υπουργούς αλλά στο τέλος βρήκε τραγική κατάληξη : Εγινε ερωμένη ενός πασά από την Αίγυπτο ο οποίος επειδή υποπτευόταν πως δεν του ήταν πιστή, τυφλωμένος από τη ζήλεια του την παραμόρφωσε.

Χάρη στην δυναμική του λαϊκού πολιτισμού η ωραία Αδριάνα των Αθηνών από το Βατραχονήσι έγινε πίνακας από τον Θεόφιλο, αυτοσχέδιο τραγούδι από έναν ερωτευμένο νεαρό που το τραγούδι του μεταφέρθηκε από στόμα σε στόμα από τον λαό της Αθήνας για να καταλήξει να ηχογραφηθεί τελικά στην Κωνσταντινούπολη και να φτάσει μέχρι τις μέρες μας......

"Πάρε με Αντριάνα μου, να σε βοηθώ στην πλύση, ώ!
Και να σου κουβαλώ νερό απ΄το Βατραχονήσι, ώ! Αντριάνα μου παχειά πού είσαι σαν τη ζουγραφιά"

Τρίτη 26 Φεβρουαρίου 2008

"Εθνική Τράπεζα Ελλάδος και Αθηνών" - Βιβλιοblogoπαιχνιδίσματα

Διαφήμιση που καταχωρήθηκε το 1955 στον περιοδικό Τύπο
και αφορούσε το νέο τραπεζικό σχήμα Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος & Αθηνών
που διήρκεσε μόλις 3 χρόνια (1853-1856)
(Πηγή φωτογραφίας : "δραχμούλα μου καλό σου ταξίδι" του Οθωνα Τσουνάκου)


Δέχθηκα πρόσκληση για συμμετοχή σε ένα blogoπαιχνίδι με θέμα τα βιβλία
(από τους karaflokotsifa, τον Νίκο Λαγκαδινό και τον basn\i/a)


Οι όροι είναι οι εξής :

- αναζητάς το κοντινότερο βιβλίο με τουλάχιστον 123 σελίδες

- στη σελίδα 123 βρίσκεις την πέμπτη πρόταση

- αντιγράφεις τις επόμενες τρεις: την έκτη, έβδομη, όγδοη

-προωθείς σε πέντε υποψήφια θύματα (θα προτιμούσα εθελοντές)


Παίρνω λοιπόν το βιβλίο :
"δραχμούλα μου καλό σου ταξίδι" του Οθωνα Τσουνάκου και (με κάποιες ζαβολιές αφού ποτέ δεν αγαπούσα ιδιαίτερα τους κανόνες) αντιγράφω από τη σελ.123
*************************************************
Το σχήμα Εθνική Τράπεζα Ελλάδος και Αθηνών συγκροτήθηκε στις αρχές του 1953 από την κυβέρνηση Παπάγου (λίγο μετά τη θριαμβευτική νίκη του στις εκλογές της 16ης Νοεμβρίου 1952), με την αναγκαστική συγχώνευση των δύο μεγάλων ανταγωνιστικών τραπεζών της χώρας, δηλαδή της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και της Τραπέζης Αθηνών, και είχε ως διακηρυγμένο στόχο την εξυγίανση του εθνικού τραπεζικού συστήματος. Ως πολιτική επιλογή, συνάντησε σφοδρές αντιδράσεις και πυροδότησε μια πρωτοφανή σε συμμετοχή απεργία των τραπεζοϋπαλλήλων, που αντιμετωπίστηκε δυναμικά από την κυβέρνηση και καταστάλθηκε. Η "φασαρία" πάντως ήταν μάλλον για το τίποτα. Δυό χρόνια αργότερα, στις 24 Φεβρουαρίου 1956, επανήλθε ο αρχικός τίτλος Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και η δυστυχής Τράπεζα Αθηνών (που λειτουργούσε με επιτυχία από το 1893) "εξατμίστηκε" εν μια νυκτί.
*******************************************
ΥΓ.1 Με αφορμή αυτό το blogoπαιχνίδι ανακάλυψα ένα σημαντικό γεγονός που έγινε την ημέρα των γενεθλίων μου (φυσικά μερικά χρόνια νωρίτερα). Αλλο σημαντικό γεγονός που έγινε την 24 Φεβρουαρίου του 1981 ήταν ο μεγάλος σεισμός στην Αθήνα. Ηταν η ώρα που έβγαζα την τούρτα των γενεθλίων από το ψυγείο.....
ΥΓ.2 Παρακαλούνται 5 εθελοντές που τους άρεσε το βιβλιοblogoπαιχνίδι, να το συνεχίσουν...

Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2008

Πριν από κάμποσα χρόνια....σαν σήμερα!!!!

Παρά λίγο να ξεχάσω πως σήμερα είναι τα γενέθλιά μου!!!! Πριν από κάμποσα χρόνια σαν σήμερα γεννήθηκα....

Δεν ξέρω αν υποσυνείδητα όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος (και ειδικά μια γυναίκα) αρχίζει να τα "ξεχνάει"!!!!΄

Ισως να φοβάται τα γεράματα και ό,τι αυτό φέρνει στη γυναικεία μορφή : Τις ρυτίδες,τα γεροντόπαχα, τα άσπρα μαλλιά.....

Βέβαια σε γενικές γραμμές αν ρωτήσεις μια γυναίκα να σου πει την ηλικία της είναι σχεδόν βέβαιο πως δεν θα πει την αλήθεια αφού όπως λένε κάθε γυναίκα έχει 3 ηλικίες :

  • Την πραγματική (βιολογική),

  • Αυτήν που φαίνεται πως είναι, και

  • Αυτήν που λέει πως είναι.....

Ετσι αποφάσισα πως στην τούρτα από εδώ και πέρα θα αρχίσω να βάζω ένα και όχι πολλά κεράκια ......

Και μη με ρωτήσετε πόσα κεράκια θα έπρεπε να βάλω στη τούρτα , γιατί μάλλον θα πάρετε 3 απαντήσεις!!! Οσα και τα κομμάτια από την τούρτα που αναλογεί στον καθένα σας δηλαδή....

Κοπιάστε!!!

Τρίτη 19 Φεβρουαρίου 2008

Αφηνε μοναχά πατημασιές και παίρνε αναμνήσεις....

Στον δρόμο προς τα Ζαγοροχώρια
Χριστούγεννα 1999

Οπου βρεθείς κι όπου σταθείς άφηνε μοναχά πατημασιές


και παίρνε αναμνήσεις....


Τότε θα νοιώθεις ελεύθερος!!!


(Το δυοσμαράκι)

Δευτέρα 18 Φεβρουαρίου 2008

2η ημέρα αποκλεισμένοι στο "όρος" Καρέας!!!!

Το ακούσαμε και αυτό!!! Σέ πρωϊνή εκπομπή η ανταποκρίτρια ανέφερε πως το "όρος" Καρέας ήταν γεμάτο χιόνι!!!!
Προφανώς η κοπελούδα μάλλον μίλαγε για την περιοχή Καρέα του βουνού Υμηττός!!!! (ή αλλοιώς "τρελλοβούνι"!!!!).
Αντε λέω να μην αρχίσω την εβδομάδα γκρινιάζοντας.....Ετσι λέω να μιλήσουμε για τη "Μελένια"
Την θυμάστε??? Αν όχι, διαβάστε εδώ...
Η "Μελένια" λοιπόν αφού πέρασαν αρκετά χρόνια κάποτε έφυγε από τη "Νέα......" και μετά από πολλές περιπλανήσεις κατέληξε να μένει σε μια άλλη περιοχή που όμως συμπτωματικά την λένε και αυτήν "Νέα....." Μόνο που αυτή τη φορά αν και η περιοχή πρωτοκατοικήθηκε από κατοίκους που ήρθαν από εκείνη τη μεγάλη περιοχή που τηνε λέγανε "Μικρά......" αυτή η καινούργια "Νέα..." είχε κάτι το Ευρωπαϊκό ....αφού τη λένε "Νέα Ελβετία". Τα παλαιότερα χρόνια, όπως έμαθε η"Μελένια" , την περιοχή την ονόμαζαν "Νέα Ελβετία" λόγω του ότι το κλίμα ήταν ιδανικό για τους φθισικούς (εκείνους δηλαδή τους ανθρώπους που έπασχαν από φυματίωση). Ετσι έρχονταν εδώ για μερικές εβδομάδες και θεραπεύονταν.
Πάντως βλέποντας το τοπίο θα συμφωνήσω πως δίκαια φέρει αυτή την ονομασία αφού θυμίζει Ελβετικά βουνά, έτσι χιονισμένο που είναι (οι φωτογραφίες είναι από τη Νέα Ελβετία)


2η ημέρα λοιπόν ο Υμηττός και η Νέα Ελβετία ντύθηκαν στα άσπρα, με καιρικές συνθήκες μάλλον καλύτερες από τις χθεσινές. Ο αέρας έχει κοπάσει και ένας λαμπερός ήλιος ξεπρόβαλλε που ενώ κάτω από άλλες συνθήκες θα με χαροποιούσε, ομολογώ πως τώρα με ψιλοστεναχωρεί αφού οι ηλιαχτίδες του ήλιου θα εξαφανίσουν το χιόνι και μαζί τα καμώματα του χιονιού...


Σήμερα το πρωί λοιπόν, κάπου πήρε το μάτι μου την "Μελένια" που μαζί με άλλα παιδιά έφτιαξαν 2 χιονάνθρωπους, ένα αγοράκι και ένα κοριτσάκι!!! Ετσι όπως έπαιζαν οι πιτσιρικάδες, καμιά φορά τους ξέφευγε καμιά χιονόμπαλλα και έσκαγε σε κάποιων ηλικιωμένων την πλάτη. Εκείνοι έστρεφαν το κεφάλι τους και αντίκρυζαν τον αγοροχιονάνθρωπο και τον κοριτσοχιονάνθρωπο και παραξενεύονταν, αφού οι χιονάνθρωποι δεν μπορεί να τους έστελναν τις μπαλιές.....

(οι πιτσιρικάδες εν τω μεταξύ κρύβονταν πίσω από κανένα τοίχο ή κανένα δεντράκι για να μην ακούσουν τα σχολιανά τους)


Και μόλις έφευγαν οι ηλικιωμένοι, ο αγοροχιονάνθρωπος και ο κοριτσοχιονάνθρωπος κοιτάζονταν με νόημα και συνέχιζαν τις συνομιλίες τους. Μα σαν έβγαλε ο ήλιος τις ερωτικές ηλιαχτίδες του, αυτές άρχισαν να χαϊδεύουν το χιονοζευγαράκι που σιγά σιγά θα χαθεί λιώνοντας από το πάθος του.....Ομως δεν θα χαθεί για πάντα.....Ο αγοροχιονάνθρωπος και ο κοριτσοχιονάνθρωπος θα δώσουν ραντεβού για την επόμενη φορά που θα χιονίσει για να εκμυστηρευτούν ο ένας στον άλλον εκείνα τα μυστικά και τους όρκους που δεν πρόλαβαν να ανταλλάξουν αυτή τη φορά.....

Ετσι περνά η ζωή εδώ στη "Νέα Ελβετία".......!!!!!

Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2008

Χιονισμένο τοπίο - Υμηττός

Σήμερα ξύπνησα νωρίς (δηλαδή χαράματα!!!!) Μόλις άνοιξα τα μάτια μου, τράβηξα τις κουρτίνες, ήταν ακόμη σκοτάδι.......Το φώς της λάμπας στο δρόμο τρεμόπαιζε, μόλις διακρινόταν αφού έριχεν διαρκώς νυφάδες......Τα αυτοκίνητα στο δρόμο ήταν σκεπασμένα από το χιόνι......Σωστό Ελβετικό τοπίο.......

Υμηττός - Χαράματα 6 η ώρα - Το θέαμα από το μπαλκόνι μου

Το χιόνι στροβιλιζόταν σε μια αέναη κίνηση, οι νιφάδες είχαν στήσει έναν ξέφρενο χορό.....



Ο χορός των νιφάδων - Υμηττός 7 η ώρα το πρωί


Τα φυτά του μπαλκονιού άρχισαν να σκεπάζονται από το χιόνι. Θα επιβιώσουν άραγε??? Και η αγαπημένη μου ελιά??? Μόλις πριν από μερικές ημέρες πρόλαβα να την κλαδέψω. Μου την είχαν φέρει δώρο στη γιορτή μου και ήταν μια σταλιά. Τώρα άρχισε να μεγαλώνει.....Είναι όμορφη όμως και έτσι ντυμένη στα λευκά....

Χαράζει .....Στρέφω το βλέμμα στο "Τρελλοβούνι", τον Υμηττό!!!! Δεν ξέρω γιατί μα ασκεί μια ιδιαίτερη μαγεία πάνω μου.....
Χαράζει στον Υμηττό 7.30 το πρωί


Είναι μαγεία......


Καλά ξυπνητούρια.....

Σας εύχομαι μια υπέροχη άσπρη ξέξασπρη ημέρα.......

Πέμπτη 14 Φεβρουαρίου 2008

Ερως και καντάδες - Επτανησιακή και Αθηναϊκή καντάδα

Σήμερα, γιορτάζεται η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, μια γιορτή η οποία μας ήρθε από την Δυτική Ευρώπη. Η γιορτή αυτή όχι μόνο κατοχυρώθηκε ως "η ημέρα των ερωτευμένων" μα απόκτησε και μεγάλη εμπορική επιτυχία αφού ανθοπώλες, ζαχαροπλάστες αλλά και καταστήματα με είδη δώρων σήμερα έχουν την τιμητική τους.

Εμείς ωστόσο ας ξεφύγουμε από την εμπορευματοποιημένη ημέρα του έρωτα και ας ταξιδέψουμε σε μιαν άλλη εποχή τότε που οι ερωτευμένοι προκειμένου να αποσπάσουν ένα χαμόγελο ή μια κρυφή ματιά από την ακριβοθώρητη αγαπημένη τους, εκφράζανε τον έρωτά τους καθημερινά αφιερώνοντάς της μια καντάδα!!!

Η καντάδα αποτέλεσε το είδος της μουσικής το οποίο περισσότερο από κάθε άλλο συνδέθηκε με τον έρωτα αφού με αυτό το είδος του τραγουδιού οι νεαροί σε ένα ξέφρενο ερωτικό παραλήρημα στέκονταν κάτω από το παραθύρι και τραγουδούσαν στην καλή τους τον έρωτά τους.......
Ομως ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, και ας δούμε πως γεννήθηκε η καντάδα στην Ελλάδα. Ηταν στα τέλη του 19ου αι. τότε που άρχιζε να διαμορφώνεται το αστικο-λαϊκό τραγούδι στην Ελλάδα. Το επτανησιακό τραγούδι και το ιταλικό bel canto ήταν οι πρόδρομοι πολλών ειδών του ελληνικού τραγουδιού και επηρέασαν τη δημιουργία τους και την εξέλιξή τους σε σημαντικό βαθμό.

Τα Επτάνησα είναι γνωστό πως ήταν επηρεασμένα σε όλες τις μορφές της πολιτιστικής τους έκφρασης από τη Δυτική Μουσική, και ιδιαίτερα την Ιταλική. Μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, αποτέλεσαν τον κύριο φορέα δημιουργίας της ελληνικής λόγιας μουσικής αφού σε αντίθεση με τις υπόλοιπες Ελληνικές περιφέρειες τα Επτάνησα δεν υποδουλώθηκαν ποτέ στους Οθωμανούς με ό,τι αυτό συνεπάγεται (ελεύθερη ανάπτυξη καλών τεχνών κλπ). Οι επιρροές της Ιταλικής μουσικής επεκτάθηκαν τόσο στη λαϊκή μουσική των Επτανήσων, όσο και στην καντάδα και στο λαϊκό τραγούδι. Κατά την περίοδο 1864-1930 αρχίζουν και διαμορφώνονται δύο παράλληλες τάσεις στη μουσική σκηνή :

- Η Επτανησιακή καντάδα,

Με δυτικές επιρροές, η οποία έθεσε τις βάσεις για τη γένεση του λεγόμενου Αθηναϊκού τραγουδιού, (δηλαδή την Αθηναϊκή καντάδα και τα τραγούδια των αθηναϊκών επιθεωρήσεων και των οπερεττών που για μεγάλο χρονικό διάστημα κυριαρχούσαν στην ελληνική θεατρική σκηνή)

- Το Ρεμπέτικο (Σμυρνέϊκο) - Λαϊκό τραγούδι
Με επιρροές από το ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι, το Βυζαντινό μέλος και τα τραγούδια των γειτόνων της Ανατολής
Η επτανησιακή καντάδα (η οποία ως είδος μπορεί να χαρακτηριστεί ωδικό, αρμονικό, αστικό, διαταξικό,ιδιότυπα επτανησιακό) ήταν μια μορφή αστικού τραγουδιού, που χρησιμοποίησε την ανθρώπινη φωνή και τον στίχο προκειμένου να εκφράσει συναισθήματα. Γεννήθηκε μέσα στις ταβέρνες με λαϊκότερο χαρακτήρα και με θέματα που καταπιάνονταν με τον καθημερινό μόχθο και τα προβλήματα της εργασίας, την καθημερινότητα και τον πατριωτισμό. Οι μορφολογικές καταβολές της επτανησιακής καντάδας προέρχονται από το ιταλικό και το γερμανικό χορωδιακό τραγούδι, μια εκλαϊκευμένη παραλλαγή των μελοδραματικών χορικών (corale). Η παλαιότερη μορφή της επτανησιακής καντάδας ονομαζόταν στη Ζάκυνθο αρέκια ( a orecchio = με το αυτί), και στο Ληξούρι αριέτα (arietta= μικρός σκοπός).

αρέκια ήταν εξομολογητική τραγουδούσε για γυναίκες,

ενώ η καντάδα πιο επιθετική : τραγουδάει στις γυναίκες)

Αν και διαδόθηκε ευρέως στα αστικά κέντρα, ιδιαίτερα της Κέρκυρας, της Ζακύνθου και της Κεφαλλονιάς δεν ευδοκίμησε στον αγροτικό πληθυσμό τα τραγούδια του οποίου (μονοφωνικά με συνοδεία κιθάρας) εξακολούθησαν να χρησιμοποιούν παλαιότερα μουσικά ήθη και να τραγουδιούνται σε γιορτές και κοινωνικές διασκεδάσεις.
Αργότερα η καντάδα απόκτησε πιο αστικό χαρακτήρα και πήρε τη μορφή που γνωρίζουμε δηλαδή της ερωτικής εξομολόγησης κάτω από τα μπαλκόνια. Τα μουσικά όργανα έπαιζαν δευτερεύοντα συνοδευτικό ρόλο και υποτάσσονταν στη φωνή. Δεν χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά η ενόργανη μουσική ή η χορευτική έκφραση. Πάντα τον πρώτο ρόλο τον έπαιζε η φωνή, το τραγούδι δηλαδή.
Μετά την ένωση των Επτανήσων (1864) ένα πλήθος μουσικών μετακόμισαν από τα Ιόνια νησιά στην Αθήνα όπου άνοιξαν τα πρώτα Ωδεία. Μαζί με τις θεωρητικές τους γνώσεις μετέφεραν την αγάπη για την όπερα και για την καντάδα. Η επτανησιακή καντάδα τελικά θα επηρεάσει τα Αθηναϊκά αστικά τραγούδια και τότε θα γεννηθεί η αθηναϊκή καντάδα.
Η αθηναϊκή καντάδα διαφοροποιήθηκε από την μαμά της, δηλαδή την επτανησιακή καντάδα, αφομοιώνοντας στοιχεία παρμένα από τη δημοτική παράδοση και στοιχεία που απαντώνται στο αστικολαϊκό τραγούδι των Βαλκανίων και της Ανατολής. Εμπλουτίστηκε με νέα τροπικά και ιδίως ρυθμικά στοιχεία π.χ. (του Καλαματιανού χορού). Διαμόρφωσε ένα δικό της ύφος απαλλαγμένο από την επιτήδευση των δυτικών επιρροών , χρησιμοποιώντας μελωδίες σε πιο απλή φόρμα, και παίρνοντας έναν τοπικό χαρακτήρα προσαρμοσμένο περισσότερο στην Ελληνική πραγματικότητα, αποβάλλοντας μέχρι ένα σημείο τις Ευρωπαϊκές επιρροές.
Μετά το 1880 στην Αθήνα η καντάδα θα εξελιχθεί σε είδος ευρύτατης αποδοχής στις ταβέρνες και την Πλάκα. Με εργαλείο μία κιθάρα, λίγη ρετσίνα και καλή συντροφιά οι καντάδες πλημμύριζαν τα στενά σοκάκια της Πλάκας. Παρ΄όλη την εξέλιξή της όμως η καντάδα δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί το κύριο μέσο έκφρασης των ερωτευμένων...

Δευτέρα 11 Φεβρουαρίου 2008

Ζωγραφίζοντας μια ιστορία - "Τα αρραβωνιάσματα" και "Το παιδομάζωμα" - Νικόλαος Γύζης

"Τα αρραβωνιάσματα" του Νικολάου Γύζη (1875) (Λεπτομέρεια)
Ελαιογραφία σε μουσαμά
1,04 χ 1,56 μ.
Ιδιωτική Συλλογή, Αθήνα
Ηταν πριν από αρκετά χρόνια όταν σε κάποιο βιβλίο πρωτοαντίκρυσα την εικόνα του παραπάνω πίνακα με τίτλο "Τα αρραβωνιάσματα" του Νικολάου Γύζη.
Θυμάμαι πως είχα εντυπωσιαστεί από δύο πράγματα:
- Tις πολύχρωμες παραδοσιακές φορεσιές και
- Την θεματολογία : Τα αρραβωνιάσματα (ή πάντρεμα) δύο παιδιών πολύ μικρής ηλικίας!!!
Φευγαλέα θυμάμαι πως αναρωτήθηκα αν το θέμα υποτάχθηκε στην αχαλίνωτη φαντασία του καλλιτέχνη αφού δεν μπορούσα να φανταστώ πως είναι δυνατόν να υπήρχε κάποτε ως έθιμο να παντρεύουν ή να αρραβωνιάζουν παιδιά τόσο μικρής ηλικίας.
Στον πίνακα λοιπόν παρουσιάζεται μια πολυπρόσωπη ηθογραφική σκηνή της οποίας κεντρικό ρόλο παίζουν δύο παιδιά (ηλικίας περίπου 5-7 χρονών) τα οποία μοιάζουν μάλλον αμήχανα για την τελετή του αρραβώνα και την ανταλλαγή των λαμπερών δαχτυλιδιών από τον ιερέα. Αντίθετα οι ενήλικες που βρίσκονται γύρω τους φαίνεται να βρίσκονται σε κατάσταση ευφορίας.
Το σκηνικό εκτυλίσσεται στο εσωτερικό ενός απέριττου σπιτιού. Οι πολύχρωμες φορεσιές συνθέτουν ένα χρωματικό πανδαιμόνιο. Στην γωνία δεξιά είναι ζωγραφισμένα διάφορα οικιακά σκεύη, καθώς και πολύχρωμα υφάσματα
(να αποτελούσαν μέρος της προίκας άραγε?)
Ο ιερέας κρατά το δαχτυλίδι του αρραβώνα το οποίο δείχνει να ετοιμάζεται να το φορέσει στο δαχτυλάκι της μικρής η οποία μάλλον ντρέπεται αφού το βλέμμα της είναι στραμμένο στο δάπεδο ενώ το χεράκι της δείχνει να το οδηγεί η γυναίκα (μητέρα της?) που βρίσκεται ακριβώς από πίσω της.

(Λεπτομέρεια)

Τον ίδιο πίνακα τον βρίσκουμε σε 2 παραλλαγές. Η πρώτη παραλλαγή του πίνακα από την οποία είδαμε κάποιες λεπτομέρειες (εικ.1+2) ζωγραφίστηκε από τον καλλιτέχνη το 1875. Η δεύτερη παραλλαγή που βλέπουμε παρακάτω (εικ.3) ζωγραφίστηκε το 1877 όταν μετά την πώληση της πρώτης παραλλαγής ο νέος ιδιοκτήτης αθέτησε την υπόσχεσή του να στείλει το έργο του για μια έκθεση στο Βερολίνο έτσι ο καλλιτέχνης αποφάσισε να δημιουργήσει νέο πίνακα. Ο νέος πίνακας αν και εμφανίζει μικρές διαφοροποιήσεις όσον αφορά τα χρώματα των ενδυμασιών, ακολουθεί ακριβώς την ίδια θεματολογία και σύνθεση.

Το μικρό αγόρι (που φαίνεται στην εικ.3) φαίνεται να επεξεργάζεται με απορία το γυαλιστερό δαχτυλίδι που δεσπόζει στο μικρό του δαχτυλάκι.....

"Τα αρραβωνιάσματα" του Νικολάου Γύζη (1877)

Ελαιογραφία σε μουσαμά 1,03 χ 1,55 μ. , Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα

Πέρασαν χρόνια από τότε που πρωτοαντίκρυσα τον πίνακα. Ομως το ερώτημα δεν έφευγε από το μυαλό μου....Πως ήταν δυνατόν να αρραβωνιάζουν παιδιά τόσο μικρής ηλικίας? Γνώριζα για τα συνοικέσια που γίνονταν τα παλαιότερα χρόνια,όμως όχι από τόσο μικρές ηλικίες....Εδώ και μερικές ημέρες΄λοιπόν με αφορμή τα αφιερώματα "Ζωγραφίζοντας μια ιστορία" αποφάσισα να το ψάξω...

Η απορία μου λύθηκε όταν διαπίστωσα πως το θέμα του πίνακα αφορούσε ένα έθιμο που πράγματι ίσχυε στην Ελλάδα την εποχή της Τουρκοκρατίας σύμφωνα με το οποίο οι αρραβώνες (=γάμος) έπρεπε να γίνονται στην παιδική ηλικία. Το έθιμο αυτό όσο βάρβαρο και αν φαντάζει στις μέρες μας, αποτέλεσε μία αναγκαία πράξη άμυνας απέναντι στο παιδομάζωμα, μία από τις τραγικότερες μορφές εξισλαμισμού που καθιερώθηκε από τον Μουράτ Β στο πρώτο μισό του 15ου αι. Η βίαιη στρατολόγηση από τους χριστιανικούς πληθυσμούς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ονομαζόταν devsirme = στρατολόγηση αγοριών, παιδομάζωμα. Οι στρατολογούμενοι, ηλικίας 14-15 ετών ονομάζονταν "ατζέμ-ογλάν". Αυτοί οι νέοι προορίζονταν για την επάνδρωση του σώματος των γεννίτσαρων. Τα μόνα αρσενικά παιδιά που την γλύτωναν ήταν οι μοναχογιοί, οι ορφανοί, αλλά και οι έγγαμοι, γεγονός που συνετέλεσε στην εμφάνιση του εθίμου που βλέπουμε στον πίνακα του Γύζη. Δηλαδή να γίνονται συχνότατα γάμοι ("αρραβωνιάσματα") ανάμεσα σε παιδιά ηλικίας οκτώ, δέκα και δώδεκα ετών προκειμένου να σωθούν από το παιδομάζωμα. Η βίαιη απαγωγή αρσενικών παιδιών ή παιδομάζωμα απεικονίστηκε από τον Γύζη στον παρακάτω πίνακα με τον ομώνυμο τίτλο (θα βρούμε τον πίνακα επίσης με τίτλο "Το σκλαβοπάζαρο")

"Το παιδομάζωμα" (ή "το σκλαβοπάζαρο") του Νικολάου Γύζη

Ελαιογραφία σε μουσαμά 0,72 χ 0,50 Εθνική Πινακοθήκη , Αθήνα

Στον πίνακα εμφανίζεται ένας Ανατολίτης (το κόκκινο χρώμα για τον Γύζη αντιπροσώπευε το Ανατολίτικο στοιχείο) να τραβά ένα παιδάκι ντυμένο με φορεσιά χρώματος μπλε ενώ η μητέρα του παιδιού το αποχαιρετά φιλώντας το στοργικά στο μέτωπο. Κατά το παιδομάζωμα εκτός από τα παιδιά που προορίζονταν για στρατιωτική υπηρεσία, συγκεντρώνονταν και παιδιά ηλικίας 6 έως 10 ετών τα "ιτς-ογλάν" (iç oğlanι )
(με κάποια αυθαιρεσία υποθέτω πως από εδώ θα πρέπει να βγήκε η λέξη "τσογλάνι").Στην εκπαίδευση αυτών των παιδιών περιλαμβανόταν διδασκαλία του Κορανίου, αραβικής, τουρκικής και περσικής γλώσσας, μουσικής και καλών τεχνών. Μετά από εκπαίδευση 14 ετών (δηλαδή σε ηλικία 20 ετών) αναλάμβαναν ανώτερα στρατιωτικά ή πολιτικά αξιώματα. Κατά τους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας το σύνολο σχεδόν της κρατικής ιεραρχίας προερχόταν από χριστιανούς του παιδομαζώματος το οποίο διήρκεσε για περίπου 3 αιώνες και έπληξε τον ελληνισμό, εξαιρουμένων των περιοχών στις οποίες είχαν χορηγηθεί ειδικά προνόμια (Γιάννενα,νησιά Αιγαίου, Ρόδος κ.α.). Σύμφωνα με τον Γερμανό ιστορικό Hammer ο αριθμός των ελληνόπαιδων που απήχθησαν με το παιδομάζωμα ανέρχεται σε 500.000 ενώ ο Παπαρρηγόπουλος ανεβάζει τον αριθμό σε 1.000.000.

Πέρα από την απεικόνιση στους πίνακες ζωγραφικής, χαρακτηριστικές είναι οι μαρτυρίες που εντοπίζουμε στη λογοτεχνία, σχετικές με την αναγκαιότητα αρραβωνιάσματος των μικρών αγοριών για τον φόβο της αρπαγής τους. Φυσικά γνωρίζουμε πως η λογοτεχνία πολλές φορές περιλαμβάνει και μυθοπλαστικά στοιχεία, όμως δεν παύει κάποια στοιχεία της να αποτελούν μαρτυρίες των κοινωνικών συνθηκών που επικρατούν σε κάθε εποχή. Χωρίς να είμαι σε θέση να διακρίνω τα όρια ανάμεσα στα πραγματικά και τα φανταστικά στοιχεία του διηγήματος παραθέτω μια συγκλονιστική μαρτυρία από το διήγημα "Το μόνον της ζωής του ταξίδιον" του Γεωργίου Βιζυηνού :

"Ναι, ναι ψυχή μου" είπεν ο παππούς.....

Εσείς ζήτε σε χρυσούς καιρούς τώρα, σε χρυσούς καιρούς! ταξιδεύετε σ' ό,τι ώρα θέλετε, σ'΄όποια χώρα θέλετε. Και το κάτω, κάτω ψυχή μου, ξέρετε τι είστε. Εμείς εζούσαμεν σε βίσεκτους καιρούς, δυστυχισμένους χρόνους! Η μάναις μας εγονάτιζαν μπρος σταις εικόνες, ψυχή μου, και έκλαιαν στην Παναγία ή να τους δώση κορίτσι, ή να σκοτώση το παιδί, που είχανε στα σπλάγχνα τους, δια να μη γεννηθή αγόρι.

- Γιατί παππού?

-Για να τα κάμουν Γιαννιτσάρους, είπεν ο γέρων αγανακτών......

Ανάθεμα την ώρα

την πρώτην Απριλιά,

που βγήκε το Ιζάμι

και μάζωξε παιδιά!

.....Γι αυτό...όταν εγεννήθηκα εγώ, ψυχή μου, και μ'εβάφτισαν, με έβγαλαν Γεωργία, που θα πή, μου έδωκαν θηλυκόν όνομα, καθώς έβγαζαν τότε Κωνσταντινιά και Θανασία και Δημήτρω-όλα αρσενικά παιδιά, ψυχή μου, με θηλυκόν όνομα-Και μαζί με το όνομα, μ' εφόρεσαν και κοριτσίστικα ρούχα.

Οσα χρονάκια πέρασαν ψυχή μου, τόσαις φοραίς από την θύρα του σπιτιού μας δεν εβγήκα, σαν καψοκόριτσο που θάρρευα να είμαι. Σαν έγεινα καμμιά δεκαριά χρονώ, με πιάνει μιαν ημέρα - Θεός σχωρέσ' τονα - ο κύρης μου, με καθίζει στο σκαμνί, με κόφτει τις μεγάλαις μου πλεξούδαις μου βγάζει τα φουστανέλια και :

-Διες εδώ, με λέγει, Γεωργία, από σήμερα και να πάγη είσαι Γεώργης, είσαι αγόρι. Από αύριο και να πάγη είσαι άνδρας, ο άνδρας της Χρουσής, που παίζετε κάθε μέρα ταις κούκλαις και τα πεντάβολα.

Αυτό ήταν όλο κι όλο, που με είπε, και μ΄εφόρεσε τ΄αγορίστικα ρούχα.Την άλλη την ημέρα, ψυχή μου ήλθαν τα βιολιά και τα λαγούτα, και μ΄επήραν στην εκκλησιά, και μ΄εστεφανώσαν με την γιαγιά σου.

-Πως παππού? Ετσι μικρός που ήσουνα?

-Ναι ψυχή μου, είπεν ο παππούς συναπορών και αυτός. Ακόμα δεν έμαθα πως να δένω το καινούργιο μου καββάδι, και μ΄έδωσαν και γυναίκα για να κυβερνήσω! Μα έπρεπε να γένη. Περισσότερον καιρό δεν ειμπορούσαν να με κρύψουν, και το φιρμάνι έλεγε, πως μόνον τους ανύπανδρους να παίρνουν οι Γιαννίτσαροι. Μ' επάνδρεψαν λοιπόν εν πομπή και παρατάξει, και έτσι, ψυχή μου,αντί να με πάρη κανένας Γιαννίτσαρος - μ' επήρεν η γιαγιά σου.....

Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 2008

"Τα παιδιά του Παραδείσου" ("Bacheha-Ye-aseman")


Χθες βράδυ αν και το τελευταίο διάστημα σπάνια ανοίγω την τηλεόραση, καθηλώθηκα από μια ταινία που προβλήθηκε στην ΕΤ1. Εδώ και πολύ καιρό δεν θυμάμαι άλλη ταινία να με άγγιξε τόσο πολύ συναισθηματικά. Τα λόγια μου πιστεύω πως σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις εικόνες της ταινίας. Πιστεύω πως αξίζει να την δείτε.
Η ταινία χωρίς βαρύγδουπα νοήματα και χλιδάτα σκηνικά αναδεικνύει μία τρυφερή αλλά και απλοϊκή ιστορία που διαδραματίζεται σε κάποια φτωχογειτονιά της Τεχεράνης στο Ιράν.
Η ταινία "Τα παιδιά του Παραδείσου" (με πρωτότυπο τίτλο "Bacheha-Ye-aseman") Ιρανικής παραγωγής μέσα από μια ηθογραφική παρουσίαση της καθημερινότητας του ιρανικού λαού, προβάλλει τη φτώχεια και παράλληλα κάποιες ανθρωπιστικές αξίες όπως είναι η αλληλεγγύη, η αξιοπρέπεια, η αγάπη, η επικοινωνία με τους συνανθρώπους και πολλά άλλα. Με μια "αφελή" περιήγηση πιστεύω πως συγκινεί όχι μόνο τα παιδιά μα και κάθε ενήλικα.

Το κυρίαρχο θέμα της ταινίας λοιπόν περιστρέφεται γύρω από ένα ζευγάρι παλιά αθλητικά παπούτσια!!!!! Την ίδια στιγμή που στις "πολιτισμένες" χώρες ένα ζευγάρι παπούτσια ίσως φαίνεται ως κάτι το δεδομένο, σε άλλες χώρες "υποδεέστερες" (για εμάς) αφού το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, θεωρείται ως πολυτέλεια επειδή ακριβώς μπορεί να μην υπάρχει δεύτερο διαθέσιμο....

Το τοπίο μέσα στο οποίο διαδραματίζεται η υπόθεση είναι τα δρομάκια της παλιάς Τεχεράνης με στενά, αδιέξοδα, παντού τοίχους σπιτιών χωρίς να φαίνεται πουθενά φύση. Η μοναδική δήλωση φύσης βρίσκεται στην αυλή του φτωχικού σπιτιού των πρωταγωνιστών όπου βλέπουμε μια λιμνούλα στην οποία κολυμπούν μερικά χρυσόψαρα.


Πρωταγωνιστές της ταινίας είναι δύο παιδιά, ο 9χρονος Αλί (Μοχάμεντ Αμίρ Ναντζί)και η μικρότερη αδελφούλα του Ζόρα (Αμίρ Φαρόκ Χασεμιαν). Η ταινία ξεκινά με μια σκηνή κατά την οποία ο Αλί παραλαμβάνει από τον τσαγκάρη τα παπούτσια της αδελφής του που του είχε πάει για επισκευή. Στην επιστροφή για το σπίτι ο Αλί χάνει τα παπούτσια. Οταν επιστρέφει στο φτωχικό των γονιών του αποκαλύπτει στην αδελφή του πως έχασε τα παπούτσια της και εκείνη με τα τεράστιο θλιμμένο βλέμμα της τον ρωτά πως θα πάει στο σχολείο χωρίς αυτά. Με έναν πατέρα με πενιχρά εισοδήματα και μια μητέρα κατάκοιτη και άρρωστη δεν υπάρχουν περιθώρια να αγοραστούν καινούργια. Η Ζόρα πηγαίνει σχολείο το πρωί και ο Αλί το απόγευμα.

Ετσι προκειμένου να μην αποκαλυφθεί το μυστικό της απώλειας των παπουτσιών της Ζόρας στους γονείς, τα παιδιά με μία αξιοθαύμαστη συνεργασία-ή συνωμοσία- (με αρκετά απρόοπτα) δίνουν την εξής λύση. Τα μεσημέρια συναντιούνται καθημερινά σε ένα συγκεκριμένο σημείο της διαδρομής στο οποίο τρέχει η Ζόρα μετά το σχολείο και προσπαθεί να προλάβει να αλλάξει παπούτσια με τον Αλί ο οποίος τρέχει με τη σειρά του να προλάβει να φθάσει στην ώρα του στο σχολείο για το μάθημα. Δεν τα καταφέρνει όμως πάντα με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει τις επιπλήξεις του διευθυντή. Οι περιπέτειες των παιδιών και του μοναδικού ζευγαριού παπουτσιών που αποφάσισαν να μοιραστούν είναι πολλές. Μία απλή και αθώα σκηνή που με συγκίνησε είναι όταν η Ζόρα διαπιστώνει μια μέρα πως τα παπούτσια του Αλί είναι βρώμικα και δεν μπορεί να τα φορέσουν την επόμενη ημέρα. Ετσι τα δύο παιδιά αποφασίζουν να πλύνουν μαζί ο καθένας από ένα παπούτσι στην μικρή λιμνούλα με τα χρυσόψαρα που βρίσκεται στην αυλή του σπιτιού τους. Προς στιγμήν ξεχνούν τα καθημερινά τους προβλήματα και αφήνονται στην παιδική τους αθωότητα, παίζοντας και δημιουργώντας σαπουνόφουσκες. Είναι μία από τις λιγοστές σκηνές όπου τα προσωπάκια των παιδιών φωτίζονται από ένα τεράστιο χαμόγελο, δείχνοντας πως τα φτωχά παιδιά αρκούνται σε ένα απλό και ανεπιτήδευτο παιχνίδι με το νερό και το σαπούνι για να χαρούν, να αφεθούν, να ξεφύγουν προς στιγμήν από τη δύσκολη καθημερινότητά τους, επειδή απλά είναι ΠΑΙΔΙΑ Κάποια ημέρα προκηρύσσεται αγώνας δρόμου τεσσάρων χιλιομέτρων, στον οποίο μπορούν να συμμετάσχουν μαθητές από όλη την επικράτεια. Το τρίτο έπαθλο είναι ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια. Είναι παράξενο και ασυνήθιστο θέμα ο ήρωας να αγωνίζεται αποκλειστικά για να πάρει αυτό που έχει ανάγκη. Να αγωνίζεται όχι για να κερδίσει μα για να χάσει (να κατακτήσει την τρίτη θέση) .

Στη διαδρομή του αγώνα δρόμου οι σκηνές που στριφογυρίζουν στη σκέψη του Αλί με πρωταγωνίστρια την αδελφή του και το παράπονό της που δεν έχει παπούτσια να φορέσει, είναι εκείνες που του δίνουν δύναμη και τελικά καταφέρνει να φτάσει όχι τρίτος μα πρώτος , γεγονός που σημαίνει πως δεν κερδίζει τα πολυπόθητα παπούτσια........

Με συγκλόνισε η φράση του Αλί προς το γυμναστή του: "Βγήκα τρίτος, κύριε;"

Οταν οι φωτογράφοι θέλουν να του αποσπάσουν μια φωτογραφία εκείνος στέκει θλιμμένος και βουρκωμένος αφού δεν κέρδισε αυτό για το οποίο πάλεψε!!!! Τα αθλητικά παπούτσια για την αδελφή του!!!


Το τελευταίο πλάνο δείχνει τον Αλί να βάζει τα πληγιασμένα , από την προσπάθεια που κατέβαλλε, πόδια του μέσα στη λιμνούλα με τα χρυσόψαρα. Και εκείνα προσπαθούν να του γιατρέψουν τις πληγές....
Τελικά η ταινία σε βάζει στο παιχνίδι να νοιώσεις πως ένα απλό αντικείμενο όπως ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια, μπορεί να ενώσει δύο παιδιά για έναν κοινό σκοπό, να αναδείξει την ευρεσιτεχνία τους αλλά και τις προσδοκίες τους που βέβαια καμία σχέση δεν έχουν με εκείνες του πολύπλοκου κόσμου των ενηλίκων.

Στην ταινία οι ενήλικες εμφανίζονται αδύναμοι, ενώ τα παιδιά δυναμικά. Κυριάρχο ρόλο παίζουν οι δύο μικροί πρωταγωνιστές που μου φάνηκαν σαν να ζουσαν την κάθε στιγμή, σαν να μην έπαιζαν σε κάποια ταινία. Μπορεί αυτές τις σκηνές να τις έχουν ζήσει στη πραγματικότητα, δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε......

Πάντως σε έναν "πολιτισμένο" κόσμο ένα ζευγάρι παπούτσια δεν θα μπορούσε ,όπως πιστεύω, να αποτελέσει ποτέ αφορμή για μια ταινία.
Αντίθετα στον κόσμο των παιδιών που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας, όχι μόνο μπορεί, μα μας προτρέπει να γίνουμε και εμείς παιδιά,να ζήσουμε μαζί τους τις σκηνές αυτές και να προσπαθήσουμε να δούμε την καθημερινότητα με τα δικά τους μάτια.

Ισως έτσι καταφέρουμε να διακρίνουμε τις ευαίσθητες πτυχές της σκληρής πραγματικότητας ....