ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου 2007

H πέτρα και ο Πετράκης.....

Κρήτη,Οροπέδιο
Σεπτέμβρης 2007
Φωτό: dyosmaraki/Προσωπικό αρχείο
Οδηγώντας το νοικιασμένο αυτοκίνητο σε ένα βραχώδες τοπίο, πάνω σε μία βουνοκορφή του Οροπεδίου της Κρήτης, αντίκρυσα αυτόν τον βράχο που έτσι μοναχός του όπως έστεκε τράβηξε την προσοχή μου....Παρατηρώ κάποιες λέξεις γραμμένες πάνω του.... Η περιέργεια να δω τι γράφει, με τρώει.....Φρενάρω το αυτοκίνητο απότομα. Κατεβαίνω, πλησιάζω στον βράχο και διαβάζω:

Πέτρα,

Επάνω σου γεννήθηκα
κι όμως ερρίζωσα.
Μαζί σου πολύ επάλευα
κι όμως νικήθηκα
Γιατί είσαι πέτρα αθάνατη
κι εγώ Πετράκης εφήμερος......

(Σ.Πετράκης)

Άραγε ποιός να ήταν αυτός ο Πετράκης ο εφήμερος???
Σίγουρα κάποιος από αυτούς τους άγνωστους σοφούς θα ήτανε...
Μετά από κάποια δευτερόλεπτα προβληματισμού έφυγα, με φυλαγμένες αυτές τις λέξεις στην ψυχή μου ....
Ο Πετράκης ο εφήμερος δεν θα το μάθει ποτέ πως πέρασα από εκεί....
Αλλωστε σε εκείνη την βουνοκορφή του Οροπεδίου, μια παρουσία εφήμερη ήμουν κι εγώ ....


Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου 2007

Ηρόστρατοι του 21ου αιώνα - Διον.Αρεοπαγίτου 17



Είναι σύνηθες στην Ελλάδα οι νόμοι να παραβιάζονται και αποφάσεις που έχουν παρθεί από έγκριτες αρχές να αγνοούνται , υπουργού θέλοντος και πονηρών καιρών επιτρεπόντων......Ο λόγος για το κτίριο της οδού Αρεοπαγίτου το οποίο "εμποδίζει την θέα προς την Ακρόπολη". Το συγκεκριμένο κτίριο ενώ χαρακτηρίστηκε ως μνημείο, αποχαρακτηρίστηκε με μιαν υπουργική υπογραφή, ακριβώς όπως γίνονται και όλα τα υπόλοιπα στην χώρα μας.........

Το παρελθόν αυτής της χώρας είναι γεμάτο από μάχες που έχουν δοθεί για την διάσωση ιστορικών κτιρίων (όπως για παράδειγμα τα Προσφυγικά της Λεωφ.Αλεξάνδρας ,τα Αναφιώτικα,το εργοστάσιο του Φίξ,τα νεοκλασσικά) δείγματα μοναδικά της ιστορικής εξέλιξης της αρχιτεκτονικής στην χώρα μας. Και αναρωτιέμαι : Γιατί τόση απέχθεια απέναντι στο παρελθόν μας ? Γιατί να εξακολουθούμε να κακοποιούμε την Αθήνα , μια πόλη που έτσι κι αλλοιώς δεν έχει μείνει τίποτα όρθιο πια. Κτίρια που αποτελούν στολίδι για την πόλη δεν θα έπρεπε να προστατεύονται με ιδιαίτερη ευαισθησία?

Επεσε στην αντίληψή μου μια επιστολή της κυρίας Αλεξάνδρας Φρειδερίκου προς την εφμ Καθημερινή όπου καταθέτει τις δικές της απόψεις περί του θέματος και τις βρήκα ενδιαφέρουσες. Παραθέτω κάποια αποσπάσματα:
"Τα σπίτια που είχα μου τα πήραν,
έτυχε να είναι τα χρόνια δίσεκτα
πόλεμοι,χαλασμοί,ξενιτεμοί"
Γιώργου Σεφέρη, "Κίχλη"
" Είναι γνωστό πως ο σχεδιασμός του νέου μουσείου πραγματοποιήθηκε με δέσμευση και προϋπόθεση τον σεβασμό των κτιρίων της Διονυσίου Αρεοπαγίτου (ΚΑΣ2003,Συμβούλιο Επικρατείας 2005).......Η "αλληλεπίδραση", η "συνομιλία" του μουσείου με τον Παρθενώνα δεν γίνονται σε ιστορικό κενό. Ο διάλογος των μνημείων οφείλει να εμπεριέχει και το υλικό της διαδρομής από το "τότε" έως το "σήμερα" που συνιστούν την Αθήνα ως σύγχρονο Αστυ. Στα νεότερα εμπεριέχονται το πνεύμα των αρχαιοτέρων και κάθε νεότερο μνημείο αποτελεί εξίσου μέρος της πολιτισμικής μας κληρονομιάς........Οσο για τη θέα, που υποτίθεται ότι παρεμποδίζεται από τα κτίρια της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, θα έλεγα ότι μάλλον προστατεύεται και αναδεικνύεται . Οσοι διασχίζουν τον δρόμο αυτό για να επισκεφτούν το έξοχο μνημείο της Ακρόπολης, δεν έρχονται απευθείας αντιμέτωποι με το τεράστιο και πέρα από το ελληνικό μέτρο μουσείο, που καταστρέφει κάθε έννοια ισορροπίας και σεβασμού προς το περιβάλλον......Τα κτίρια της Διονυσίου Αρεοπαγίτου ποτέ δεν είχαν ανταγωνσιτική σχέση με τον Παρθενώνα, αλλά συνυπήρχαν σε αγαστή αρμονία μαζί του. Ενα πνευματικό σκοτάδι περιζώνει ανεξήγητα την πόλη μας. Οι μνήμες και η ιστορία της χάνονται,και τη φορά αυτή δεν είναι "ούτε πόλεμοι,ούτε χαλασμοί,ούτε ξενιτεμοί". Είναι κάτι σαν μακελειό. "
Στο υστερόγραφό της η κυρία Φρειδερίκου αναφέρει πως :
"..... Ο Ηρόστρατος πυρπόλησε τον ονομαστό ναό της Αρτέμιδας στην Εφεσσο το 356 π.Χ. για να μείνει το όνομά του στην Ιστορία. Τον θυμάται κανείς σήμερα? Και αν κάποιοι αποφάσισαν να παίξουν τον ίδιο ρόλο τώρα δεν μπορεί κανείς και τίποτα να τους σταματήσει????" "
Είναι δύσκολο να τους σταματήσουν κυρία Φρειδερίκου μου γιατί τόσο αυτοί που παίρνουν τέτοιες αποφάσεις όσο και οι άλλοι που δεν τους σταματούν προφανώς δεν μπαίνουν στον κόπο να σεβαστούν διεθνείς κανονισμούς περί της πολιτιστικής κληρονομιάς (βλ. http://whc.unesco.org/en/conventiontext) .
Ομως, τώρα που το καλοσκέφτομαι, λέτε αν εφαρμοστεί αυτή η απόφαση (χαρακτηρισμός διατηρητέων και αποχαρακτηρισμός) να ανοίξει ο δρόμος για να γκρεμιστεί και η Ακρόπολη? Λέω μήπως , γιατί ......ξέρετε η Ακρόπολη κόβει την θέα από το διαμέρισμά μου προς την θάλασσα.......
Και για να σοβαρευτούμε, να θυμίσω πως η άρση της προστασίας του χαρακτηρισμένου ως μνημείου ακινήτου της οδού Αρεοπαγίτου έγινε την 30 Αυγούστου, λίγο πριν τις εκλογές, με την Βουλή απούσα και κατά την περίοδο που μαίνονταν οι πυρκαγιές. Η άρση υπογράφηκε από τον τότε υπουργό Πολιτισμού κύριο Βουλγαράκη. Μήπως αλλάζοντας ο Υπουργός αλλάξει κάτι προς το καλύτερο? (και ώς καλύτερο εννοώ την διάσωση από την κατεδάφιση του κτιρίου της Αρεοπαγίτου). Στο παρακάτω site θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες για το συγκεκριμένο θέμα: http://www.ellinikietairia.gr/?action=read&id=495
Στο παρακάτω blog υπάρχει όλο το ιστορικό περί του θέματος καθώς και δείγμα επιστολής η οποία προτείνεται να αποσταλεί στον Υπουργό Πολιτισμού (ο οποίος έχει αλλάξει) ως ένδειξη διαμαρτυρίας, και ως ελπίδα για την διάσωση του συγκεκριμένου κτίσματος.

Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου 2007

Μπικάκη Ασπασία "Η βελόνα είναι το πινέλο μου,τα νήματα τα χρώματά μου"

(1981) Θερισμός Ι (Λεπτομέρεια), Ασπασία Μπικάκη
1,85Χ70 cm Ιδιωτική συλλογή, Βόννη



(2000) Το πανηγύρι, Ασπασία Μπικάκη
90Χ60 cm Ιδιωτική συλλογή, Ξάνθη


Υποστηρίζω την άποψη πως ένας άνθρωπος που είναι κλεισμένος αποκλειστικά στο "επιστημονικό" εργαστήρι του δεν είναι σε θέση ποτέ να γνωρίσει πραγματικά έναν λαό και την πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία του. Ετσι από πολύ μικρή ηλικία αγαπούσα να έρχομαι σε επαφή με ανθρώπους στους οποίους διέκρινα ενστικτωδώς (αφού δεν είχα την απαραίτητη επιστημονική κατάρτιση) κάποιο χάρισμα, κάτι το "διαφορετικό", κάτι το οποίο και εγώ η ίδια δεν μπόρεσα ποτέ να προσδιορίσω. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα στη ζωή μου να γνωρίσω πολλούς χαρισματικούς αλλά ανώνυμους "ασπούδαχτους" ανθρώπους (έκφραση που έκλεψα από κάποιο σχόλιο σε άλλο blog) οι οποίοι με έκαναν να συνειδητοποιήσω πόσο λανθασμένη είναι η αντίληψη πως ο παραδοσιακός πολιτισμός είναι συντηρητικός, επαναλαμβανόμενος, οπισθοδρομικός και πως ο καλλιτέχνης δημιουργεί πάνω σε τετριμμένα πρότυπα του παρελθόντος από τα οποία δεν μπορεί να ξεφύγει........
Ενας από αυτούς τους ανθρώπους που γνώρισα φέτος το καλοκαίρι, κατά τη διάρκεια των διακοπών μου, είναι η Ασπασία Μπικάκη η οποία γεννήθηκε στο Σφακοπηγάδι του Κισσάμου το 1937. Την βρήκα στο "Κρητικό σπίτι", σε έναν κεντρικό δρόμο της Παλιάς πόλης των Χανίων, εκεί όπου στεγάζεται η Καθολική εκκλησία. Σε αυτόν τον χώρο η Ασπασία Μπικάκη έχει στεγάσει τον "δικό της κόσμο".
Η Μπικάκη είναι μια ιδιότυπη ζωγράφος η οποία δεν ζωγραφίζει με πινέλα αλλά με κλωστές...... Από πολύ μικρή παρακολουθούσε την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, εμπνεόταν από αυτήν και κένταγε τα προικιά των κοριτσιών από την ηλικία των 14 ετών για βιοποριστικούς λόγους. Οσο για σπουδές ? Ούτε να το διανοηθεί κανείς, αφού στην τοπική κοινωνία εκείνα τα χρόνια θεωρούνταν αδιανόητο για μια γυναίκα να σπουδάσει. Αλλωστε υπήρχαν 2 αγόρια στην οικογένεια που θα σπούδαζαν ενώ τα οικονομικά της φτωχής οικογένειας δεν επέτρεπαν για περίσσια έξοδα. Ετσι εκείνη έμελλε να ζωγραφίζει με τις κλωστές τα προικιά των κοριτσιών με όλα εκείνα τα σύμβολα (άγγελοι,γαμήλια στέφανα, παγώνια,κοκκοράκια κλπ) που στις τότε τοπικές κοινωνίες θεωρούνταν πως έτσι κεντημένα όπως ήταν πάνω στα είδη του νοικοκυριού θα έφερναν με έναν ομοιοπαθητικό τρόπο την ευτυχία στο μελλοντικό ζευγάρι.

Αργότερα η Μπικάκη άρχισε να "ζωγραφίζει με τις κλωστές" τις καθημερινές δραστηριότητες των ανθρώπων. Οι παραγωγικές διαδικασίες, το μάζεμα των ελιών, το κλάδεμα των αμπελιών, το μιτάτο και η διαδικασία παραγωγής του τυριού, αλλά και σκηνές από την καθημερινότητα όπως τα πανηγύρια, ο γάμος και πολλά άλλα αποτέλεσαν τα αγαπημένα θέματά της. Κάθε έργο της (μερικά φτάνουν τα 3 μέτρα μήκος) αποτελεί την περιγραφή μιας μεγάλης ιστορίας με κεντημένα σε διαφορετικά μέρη του πανιού τις επί μέρους σκηνές που απαρτίζουν το σύνολο της ιστορίας που αφηγείται. Γιατί περί αφήγησης πρόκειται. Η πρωτοτυπία της Μπικάκη είναι πως δεν αντιγράφει από τυπωμένα σχέδια, (όπως συνηθίζεται στην σύγχρονη κοινωνία) αλλά ανασύροντας από τη μνήμη της βιωμένα στιγμιότυπα τα "ζωγραφίζει", και στη συνέχεια με τη βελόνα της τα αφηγείται με τον δικό της μοναδικό τρόπο.
Η τέχνη της Μπικάκη θα μπορούσε να παρομοιαστεί με την τέχνη των ναϊφ ζωγράφων, αν δεν κυριαρχούσε η άποψη πως η κεντητική αποτέλεσε από τα παλιά χρόνια μια ασχολία για αργόσχολες νοικοκυρές. Οι δημιουργίες της Μπικάκη μοιάζουν με παιδικές ζωγραφιές όπως και δημιουργίες των ναϊφ ζωγράφων.
Μέσα στον λιγοστό χρόνο που συζήτησα με την Μπικάκη, αντιλήφθηκα πως αυτή η γυναίκα διαθέτει μια εσωτερική φλόγα για αυτό που κάνει την οποία σου μεταδίδει χωρίς να το καταλάβεις. Η ίδια με το αφηγηματικό της έργο αποδεικνύει πως όχι μόνο η κεντητική δεν είναι μια απλή γυναικεία ενασχόληση αλλά μπορεί επάξια να σταθεί ως τέχνη δίπλα στην τέχνη της ζωγραφικής αφού όπως έχει πεί η ίδια :


" Η βελόνα είναι το πινέλο μου,τα νήματα τα χρώματά μου"

Τετάρτη 12 Σεπτεμβρίου 2007

Και για τον πολιτισμό? (Εκλογές και πολιτισμός)


Ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο προβλήθηκε ο εληνικός πολιτισμός κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 με έκανε να πιστέψω προς στιγμήν πως ίσως είχε φανεί ένα φως στον ορίζοντα για την στήριξη και την ανάπτυξη στο μέλλον εκείνων των στοιχείων που απαρτίζουν τον πολιτισμό. Η έννοια του Πολιτισμού στην χώρα μας, μια χώρα που έχει να επιδείξει μεγάλα επιτεύγματα σε αυτόν τον χώρο, δυστυχώς στις μέρες μας παραμένει κατά τη γνώμη μου μια έννοια τόσο παρεξηγημένη αλλά ταυτόχρονα και διαστρεβλωμένη. Μια έννοια που την θυμόμαστε συνήθως μοναχά για σκοπιμότητες. Σκοπιμότητες που είτε στοχεύουν στην αναπόληση του "ένδοξου αρχαιοελληνικού παρελθόντος μας" για να προσδώσουν την λαμπρότητα του αρχαιοελληνικού πολιτισμού στο νεοελληνικό κράτος, είτε προκειμένου να προβληθεί η χώρα μας ως πολιτιστικός τουριστικός προορισμός στο εξωτερικό (απόλυτα θεμιτό) με παράλληλη όμως απαξίωση αυτών των φορέων μόλις εξαντληθεί ο σκοπός της προβολής και σβήσουν τα φώτα της δημοσιότητας.
Με αυτήν την λογική της ασυνέχειας της στήριξης των στοιχείων εκείνων που απαρτίζουν τον ελληνικό πολιτισμό δεν μπορεί επομένως παρά να μιλάμε (συγχωρέστε με για την τολμηρή αυθαιρεσία του όρου) για έναν "στρατευμένο πολιτισμό" στο όνομα των οποιωνδήποτε σκοπιμοτήτων των πρώην και των νυν κυβερνήσεων. Παράλληλα διαπιστώνω πως τα πραγματικά εκείνα στοιχεία τα οποία απαρτίζουν τον Ελληνικό Πολιτισμό (ιστορία,αρχαιολογικοί χώροι,ανάπτυξη της πνευματικής ζωής εν γένει) σταδιακά απαξιώνονται και φθίνουν (θα αναφερθώ πιο συγκεκριμένα σε επόμενα posts).
Αυτόν τον προβληματισμό μου ήρθε να επιβεβαιώσει ένα άρθρο της κ. Μαρίας Κατσουνάκη η οποία έψαξε να βρεί ποιές είναι οι προεκλογικές δεσμεύσεις των πολιτικών κομμάτων σχετικά με τα θέματα του πολιτισμού. Η κ. Κατσουνάκη επισημαίνει πως πέρα από κάποιες βαρύγδουπες εκφράσεις στα προεκλογικά προγράμματα, ΔΕΝ έχει κατατεθεί από κανένα πολιτικό κόμμα κάποια συγκεκριμένη πρόταση για τους τρόπους στήριξης όλων εκείνων των στοιχείων που απαρτίζουν τον πολιτισμό μας. Παραθέτω αυτούσιο το άρθρο της κ. Κατσουνάκη για δικό σας προβληματισμό. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Καθημερινή (11.9.2007) με τίτλο :


ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ;


"Η αλήθεια είναι ότι ο πολιτισμός δημιουργεί πάντα μεγάλη αμηχανία στα πολιτικά κόμματα, γι αυτό παρακάμπτεται σιωπηρώς και με συνοπτικές διαδικασίες στα προεκλογικά προγράμματα. Προτάσσεται ηχηρώς, ενίοτε, σε ομιλίες, ως κάτι μεγαλοϊδεατικό, εξόχως σημαντικό, που προσδίδει λάμψη και μέγεθος στον ομιλιτή.

Ειδικά σε περιόδους όπως αυτήν που διανύουμε, η ενότητα "πολιτισμός" δεν χωράει πουθενά. Σε κανένα debate, σε καμία ομιλία ή συνέντευξη Τύπου. "Μα με τόσα μείζονα θέματα ανοιχτά, ποιός θα ασχοληθεί με τον πολιτισμό", αναρωτιούνται εύλογα όσοι εντρυφούν στην πολιτική, δίνοντας και την πρώτη αποστομωτική απάντηση γι αυτό το απροσδιόριστης γεύσης καρύκευμα, που απασχολεί μόνο σε περιόδους ευημερίας, ευφορίας και προσδοκιών. Ας θυμηθούμε ότι μετά τις εκλογές του 2004 ο νυν πρωθυπουργός τοποθέτησε τον εαυτό του συμβολικά στο υπουργείο Πολιτισμού, ενώ υπογράμμιζε τις προτεραιότητές του : Παιδεία και Πολιτισμός. Στην τηλεοπτική αναμέτρηση της περασμένης εβδομάδας αναφέρθηκε μόνον η Παιδεία......
Δεκαετίες τώρα, οι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών καλούνται σε προεδρικές κατοικίες, σε ειδικές εκδηλώσεις, να κοσμήσουν ψηφοδέλτια, να ανανεώσουν και να προσδώσουν κύρος στο προφίλ των παρατάξεων. Και ύστερα;
Μια περιήγηση στις ιστοσελίδες των κομμάτων και στις προγραμματικές τους δηλώσεις δίνει και στον πολιτισμό την πραγματική του θέση. Καθώς επικοινωνιολόγοι και σύμβουλοι εργάζονται πυρετωδώς για τη δημόσια εικόνα των πολιτικών αρχηγών, ουδείς (αλλά ΟΥΔΕΙΣ) αφιέρωσε μια σύγχρονη σκέψη, μια πρόταση, έστω εξαγγελία, που να αφορά, για παράδειγμα, τη δημόσια αρχιτεκτονική η τη μουσειακή πολιτική.
Στο "κυβερνητικό πρόγραμμα για τον πολιτισμό" της ΝΔ διατρέχουμε φράσεις όπως :
- "για τη Νέα Δημοκρατία ο πολιτισμός λειτουργεί ως όχημα για τη μετάβαση στον ανοιχτό κόσμο"
ή
- "θεωρεί δικαίωμα του κάθε πολίτη να έχει πρόσβαση σε πολιτιστικές εκδηλώσεις και αγαθά, από την παιδική ως την τρίτη ηλικία".
Η ηλεκτρονική πύλη του τομέα του πολιτισμού του ΠΑΣΟΚ (με τελευταία ενημέρωση την 31/5/06) μας καλωσορίζει με την εισαγωγή :
" Ο πολιτισμός μιας χώρας μπορεί να εμπνεύσει την κοινωνία".
Στον κόμβο του ΣΥΡΙΖΑ δεν υπάρχει καν κατηγορία πολιτισμός (και μάλιστα σε ένα κόμμα που, παραδοσιακά, μετρά ψηφοφόρους από τον χώρο των τεχνών), το ίδιο και στο ΚΚΕ.
Σε αυτό το κουρασμένο και άνυδρο πολιτικό τοπίο, ο υπουργός Πολιτισμού αξιοποιεί την ιδιότητά του για την προεκλογική του εκστρατεία. Σε ειδικά κατασκευασμένο CD έχει συμπεριλάβει τέσσερα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι που συνοδεύει με την ρήση :
"Η πολιτική θα πρέπει να αντλεί από την τέχνη για να μην χάνει την έμπνευσή της, τη δύναμή της και κυρίως τον ουμανιστικό της χαρακτήρα".
Και η κ. Κατσουνάκη καταλήγει :

Είναι οι στιγμές που ο Πολιτισμός σηκώνει τα χέρια και ο Ποιητής επιλέγει να παραμείνει τυφλός...... "


Μήπως έχουμε ξεχάσει που έχουμε παρκάρει το όχημα του πολιτισμού????
Ο πολιτισμός ασφαλώς και μπορεί να εμπνεύσει την κοινωνία, εξαρτάται όμως για ποιόν πολιτισμό μιλάμε.......
Τι αντλεί η πολιτική από την τέχνη?????
Αραγε η πολιτική έχει ουμανιστικό χαρακτήρα????

(Στο παρακάτω βίντεο Μπιθικότσης /"Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ")

"Intelligible sun of justice and you,glorifying myrtle,do not I implore you,do not forget my country! Its high mountains eagle-shaped,its volcanoes all vines in rows,and its houses the whiter for neighboring near the blue! "




Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου 2007

Καλό χειμώνα



Όταν είμασταν παιδιά η ευχή "καλό χειμώνα" ξεκινούσε την πρώτη ημέρα που άρχιζε το σχολείο. Σήμερα λοιπόν που είναι η πρώτη ημέρα που ξεκινάνε τα σχολειά, εμείς οι ενήλικες το "καλό χειμώνα" το λέμε με τις εκλογές της επόμενης Κυριακής.


Προσωπικά προσπαθώ να προσαρμοστώ αφού μόλις επέστρεψα από τις καλοκαιρινές διακοπές. Μέχρι τότε λοιπόν εύχομαι σε όλους "καλό χειμώνα" , ή ακόμη καλύτερα "καλό φθινόπωρο"........


Οσο για τις εκλογές.....ακόμη δεν πρόλαβα να μπω στο προεκλογικό κλίμα, μάλλον χρειάζομαι κάνα - δυό μερούλες ακόμη .......